Υπό κόσκινο ακόμα και οι οφειλές στην ΔΕΗ με το νέο “Τειρεσία”

Με νέο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, η κυβέρνηση σχηματίζει ένα σύστημα “πιστοληπτικής αξιολόγησης”, ένα νέο “Τειρεσία”, που θα σκανάρει οτιδήποτε οφείλει ένας πολίτης και οπουδήποτε, έτσι ώστε να τον βαθμολογεί ως αξιόπιστο οφειλέτη ή όχι, ανάλογα με τη συνέπειά του στις πληρωμές. Ουσιαστικά για να ανάβει το πράσινο φως και να τον θεωρεί “άξιο” για στεγαστικό δάνειο ή και για έκδοση πιστωτικής κάρτας, θα πρέπει ο πολίτης να μην έχει ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία, αλλά να μην οφείλει ούτε εισφορές σε ασφαλιστικά ταμεία ή ακόμα και….πρόστιμα σε δήμους ή και στην ΔΕΗ!

Να σημειώσουμε εδώ ότι φέτος τον Ιούνιο τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία ανήλθαν σε 4,74 εκατομμύρια ΑΦΜ, δηλαδή ουσιαστικά είχαν ληξιπρόθεσμες οφειλές πάνω από το 60% των φορολογουμένων. Πέρσι την ίδια εποχή τα ΑΦΜ με ληξιπρόθεσμες οφειλές ήταν 3,94 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι φέτος με την ακρίβεια να μαίνεται, οι πολίτες που χρωστούν στην εφορία αυξήθηκαν κατά 800.000. Οι περισσότεροι πολίτες είναι χαμηλοοφειλέτες, αλλά το “δια ταύτα” είναι ότι μεγάλο ποσοστό πολιτών με τα κριτήρια του κρατικού “φίλτρου” δεν θα μπορεί να λάβει δάνειο με το νέο “Τειρεσία”, γεγονός που πλήξει περισσότερο μικροεπιχειρήσεις, που σχεδόν όλες έχουν χρέη, αλλά και φυσικά πρόσωπα.

Όμως και ο όγκος των χρεών ασφαλιστικών εισφορών είναι μεγάλος, όπως και των χρεών προς δήμους. Άγνωστο ποιος θα περνάει τελικά από το κόσκινο του Δημοσίου, ώστε να μπορεί να λάβει δάνειο με το νέο “Τειρεσία”. Οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία αυξήθηκαν φέτος κατά 590.406.060 εκ των οποίων κύριες οφειλές είναι τα 179.996.552 ευρώ. Το επιχείρημα του υπουργείου Οικονομικών είναι ότι επιδιώκει να αποτρέψει νέο κύμα κόκκινων δανείων, παρότι είναι γνωστό ότι οι λεγόμενοι “κακοπληρωτές” είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία πολίτες που γονάτισαν με την χρεοκοπία και με τα μέτρα λιτότητας του ΔΝΤ και της ΕΕ.

Όπως και να έχει, το πλάνο της κυβέρνησης είναι να καταγράφει τις οφειλές νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς το Δημόσιο, «με στόχο να σχηματίζεται ξεκάθαρη εικόνα για το πιστοληπτικό προφίλ τους και να μπει φρένο στη δημιουργία μίας νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων». Από κόσκινο θα περνάνε οι οφειλές προς την εφορία, αλλά και προς τις ΔΕΚΟ «ώστε να δημιουργείται εικόνα της συναλλακτικής συμπεριφοράς του πολίτη».

Από “κόσκινο” οι οφειλές με το νέο “Τειρεσία”

Θεωρητικά ο πολίτης θα βαθμολογείται ανάλογα με τη συμπεριφορά αυτή αυτομάτως, και το “κόσκινο” θα κρίνει αν π.χ. κάποιες επιχειρήσεις θα μπορούν ή όχι να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς του δημοσίου ή να συμμετέχουν σε επιδοτούμενα προγράμματα. Όμως, συγχρόνως, από την εικόνα που θα σχηματίζεται, ο πολίτης ή η επιχείρηση θα εμπλέκεται σε έναν φαύλο κύκλο.

Ο λόγος είναι πως το “πορτοκαλί” ή το “κόκκινο” της πιστοληπτικής αξιολόγησης θα αποκλείει και τη δυνατότητα που είχε έως τώρα ο πολίτης να προβαίνει σε ρυθμίσεις οφειλών με αντιμετωπίσιμα ύψη δόσεων. Το ότι δηλαδή κάποιος όφειλε στον άλφα φορέα μέχρι τώρα, δεν του απέκλειε να δανειοδοτηθεί ή να σπάσει σε δόσεις την οφειλή του σε έναν άλλο φορέα. Τώρα ενώνονται όλοι οι φορείς σε έναν επί της ουσίας. Εάν δηλαδή χρωστάει κάποιος σε έναν, παίρνει κόκκινη κάρτα για όλους, των τραπεζών φυσικά συμπεριλαμβανομένων.

Οι τράπεζες θεωρητικά έχουν τα δικά τους κριτήρια επί του θέματος, όμως αν δώσουν δάνειο σε πολίτη με “κόκκινη” πιστοληπτική αξιολόγηση από το κράτος, τότε ο διευθυντής του τραπεζικού υποκαταστήματος που θα εγκρίνει το δάνειο θα αντιμετωπίσει μια σειρά από ελέγχους. Είναι δηλαδή απίθανο τράπεζα να εγκρίνει στο μέλλον δάνειο σε πολίτη με οφειλές στο δημόσιο ή και σε ΔΕΚΟ.

Το φορολογικό απόρρητο 

Το κρατικό σύστημα αξιολόγησης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ιδιωτικούς φορείς, όπως τράπεζες, εταιρείες διαχειρίσεως κόκκινων δανείων, αλλά και άλλες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια, να ρυθμίσουν οφειλές ή να δώσουν πίστωση για την αγορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Αυτό σύμφωνα με κάποιες πηγές πληροφόρησης θεωρητικά δεν σπάει την “κόκκινη γραμμή” που υπήρχε και που ουσιαστικά προστάτευε τον πολίτη από ιδιωτικές εταιρείες ή τράπεζες. Το φορολογικό απόρρητο δηλαδή ισχύει, καθώς θεωρητικά προϋπόθεση για να δοθεί η αξιολόγηση, είναι η συγκατάθεση του ατόμου ή του νομικού προσώπου.

Όμως ενώ άλλες πηγές πληροφόρησης αναφέρουν ότι το κράτος θα δίνει τη “βαθμολογία” του στους ιδιώτες χωρίς λεπτομέρειες, άλλες αφήνουν ασαφές αν σε περίπτωση που συγκατατεθεί το άτομο, η τράπεζα ή ο οιοσδήποτε φορέας θα λαμβάνει γνώση για όλα τα προσωπικά και περιουσιακά του στοιχεία. Σημειωτέον, θεωρείται βέβαιο ότι καμία τράπεζα ή π.χ. πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος δεν θα δέχεται να δώσει δάνειο ή να σπάσει σε δόσεις το χρέος του ατόμου αν αυτό δεν του επιδείξει την κρατική βαθμολόγηση. Κατά συνέπεια, όποιος πολίτης χρειάζεται οικονομική διευκόλυνση έχει μόνον δύο “επιλογές”: ή να μην ζητήσει δόσεις και δάνειο ή να δώσει την συγκατάθεσή του για να σπάσει το φορολογικό του απόρρητο.

Είναι προς το παρόν ασαφές πόσο αναλυτική θα είναι αυτή η “βαθμολόγηση” του πολίτη από το κράτος και σε πόση έκταση θα ενημερώνει αυτό τις τράπεζες και ιδιώτες όταν το άτομο/επιχείρηση συγκατατίθεται στην άρση του απορρήτου. Όμως αυτή η νέα ανεξάρτητη Αρχή θα συλλέγει στοιχεία για τα πάντα: Οι φορείς του δημόσιου τομέα θα παρέχουν κάθε μήνα στην νέα Αρχή που δημιουργείται τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς του πολίτη και θα υπάρχει “φάκελος” του οφειλέτη για την τελευταία διετία ή 24 μήνες.

Αυτός θα επικαιροποιείται κάθε μήνα. Μάλιστα δεν θα καταγράφονται μόνον οι ληξιπρόθεσμες, αλλά και οι μη ληξιπρόθεσμες οφειλές. Μεταξύ των δεδομένων που συλλέγονται από τον νέο”Τειρεσία” θα είναι η φύση της οφειλής, οι βασικοί όροι της, το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές του.

Η αξιολόγηση με τον νέο “Τειρεσία”

Επίσης θα καταγράφονται οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, οι τυχόν ρυθμίσεις, οι μεταβολές στο πρόσωπο του οφειλέτη λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής, η πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και η πορεία της δικαστικής προσβολής τους, η άσκηση ποινικής δίωξης ή η τυχόν καταδίκη λόγω μη καταβολής της οφειλής, πληροφορίες σχετικά με πτώχευση του οφειλέτη, φορολογικά δεδομένα και, συγκεκριμένα, στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.

Η πιστοληπτική βαθμολόγηση θα γίνεται με αλγόριθμο αυτομάτως. Το νέο σύστημα θα ενημερώνει για την πιστοληπτική βαθμολόγηση του οφειλέτη τους ιδιωτικούς φορείς που θα έχουν συνάψει σύμβαση με τη νέα “Αρχή δεδομένων”. Θεωρητικά, προϋπόθεση όπως προαναφέρουμε, είναι η ρητή συγκατάθεση του φυσικού ή του νομικού προσώπου, η οποία θα μπορεί να ανακαλείται ανά πάσα στιγμή, χωρίς ωστόσο να θίγεται «η νομιμότητα της επεξεργασίας που βασίστηκε στη συγκατάθεση προ της ανάκλησής της». Η Αρχή θα διατηρεί τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς για 10 έτη από τον χρόνο κατά τον οποίο κάθε δεδομένο αντλήθηκε από τα συστήματα του αντίστοιχου κρατικού φορέα. .

Ταυτόχρονα συστήνεται το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων «ως εθνικό σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που θα τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, με στόχο την ενίσχυση της χρηματοδότησης από το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα της οικονομίας και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, μέσω της βελτίωσης της παρεχόμενης πληροφόρησης, της ορθολογικότερης αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των δυνητικών δανειοληπτών και της εν γένει συνδρομής στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων χρηματοδότησης».

Παράλληλα από Σεπτέμβρη ενεργοποιείται και το αυτοματοποιημένο “Eispraxis”, που θα προβαίνει σε κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών των οφειλετών, αλλά και σε κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων. Στο σύστημα αυτό μπαίνουν όλες οι οφειλές του φυσικού προσώπου ή της εταιρείας  και το κράτος θα αντλεί στοιχεία ε’ αυτού από την ΑΑΔΕ, το Taxisnet, το Icisnet, το Elenxis καθώς και από τρίτους (Κτηματολόγιο, πιστωτικά ιδρύματα, συμβολαιογράφοι, Χρηματιστήριο, ΕΡΓΑΝΗ, ΓΕΜΗ κ.ά.).