Οι μικροί θησαυροί που κρύβουν οι “βιβλιοθήκες” των περιπτέρων

Δεν υπάρχει περίπτερο στο κέντρο της Αθήνας που να σέβεται το εαυτό του εάν δεν είναι ταυτόχρονα και…παλαιοβιβλιοπωλείο. Πώς βρέθηκαν ξαφνικά δεκάδες χιλιάδες, ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία στους πάγκους των περιπτέρων; Προφανώς πρόκειται για ιδιωτικές βιβλιοθήκες που πουλήθηκαν μπιρ-παρά στα χρόνια της κρίσης. Η έκταση του φαινομένου δείχνει πως πρόκειται για καλή μπίζνα.

Προφανώς πρόκειται για βιβλιοθήκες βιβλιοφάγων αστών που αγόραζαν επί δεκαετίες, όπως προκύπτει από τις εκδόσεις που απλώνονται στους πάγκους, σημαντικά βιβλία, σειρές ιστορικές, κλασική λογοτεχνία, ποίηση, επιστήμη.

Όλοι αυτοί που δημιούργησαν αυτές τις βιβλιοθήκες, μάλλον από το υστέρημά τους, θα ξόδεψαν πολλά λεφτά μέσα στο χρόνο. Η βιβλιοφιλία είναι πάθος. Ο βιβλιόφιλος μπορεί να στερηθεί ακόμη και το φαγητό του προκειμένου να αγοράσει το βιβλίο που θέλει. Κι όλα αυτά τα έφαγε η κρίση, οι τράπεζες, τα σπίτια που άδειασαν, οι φυσικοί θάνατοι, αλλά και οι θάνατοι από το στρες της κατάρρευσης της μεσαίας τάξης. Οι πάγκοι των περιπτέρων είναι ο καθρέπτης της μνημονιακής δολοφονίας των μεσαίων στρωμάτων.

Ευτυχώς, οι παλιές αυτές εκδόσεις έχουν μια ευκαιρία να διασωθούν από την πολτοποίηση. Συνταξιούχοι κυρίως, αλλά και νέοι βιβλιόφιλοι αγοράζουν. Οι τιμές δεν είναι ελκυστικές, μερικές φορές θα έλεγες ότι είναι και ακριβές. Είναι σίγουρο πως τις βιβλιοθήκες που εκποιήθηκαν τις αγόρασαν «επαγγελματίες». Αυτό φαίνεται και από το στήσιμο των ραφιών και από την τιμολόγηση.

Υπάρχουν βέβαια και τα φτηνά, του ενός, δύο ή τριών ευρώ που είναι για τα μπάζα. Αν και ανάμεσά τους, ο γνώστης βιβλιόφιλος βρίσκει διαμαντάκια και κάνει moyen αγοράζοντας ένα ακριβό και κάνα-δυο φτηνά καλά. Σε αυτούς τους σωρούς βλέπει κανείς τις λογοτεχνικές φιλοδοξίες που ναυάγησαν, τα δοκίμια που δεν διαβάστηκαν κι έμειναν άκοπα, τα ποιήματα που δεν εκτιμήθηκαν. Ένας κόσμος παλιός που δεν υπάρχει πια.

Βέβαια, πάντα υπήρχαν παλαιοβιβλιοπωλεία. Στη δεκαετία του 1970 υπήρχε στη Σόλωνος ένα νεοκλασικό φίσκα στα βιβλία, ελληνικά και ξενόγλωσσα. Ήταν κι εκείνο στην Ιπποκράτους που πουλούσε βιβλία με το κιλό.

Σήμερα, πέρα από τα περίπτερα με τις υπαίθριες βιβλιοθήκες τους, φυτρώνουν παλαιοβιβλιοπωλεία τίγκα στα βιβλία νεότερων εκδόσεων και με τις σειρές των εφημερίδων. Αταξινόμητα ως επί το πλείστον, σε πανύψηλες στοίβες τύπου jenga τα βιβλία, δεν τολμάς να τραβήξεις ένα τόμο γιατί μπορεί να πέσουν στο κεφάλι σου.

Η επέκταση της αγοράς του μεταχειρισμένου βιβλίου δείχνει πως υπάρχει αγοραστικό ενδιαφέρον, πως υπάρχει αγορά. Φαίνεται λοιπόν πως κάποιοι διαβάζουν. Το ίδιο ισχύει και για τα μεγάλα βιβλιοπωλεία που οι πάγκοι τους γεμίζουν από νέες εκδόσεις. Ο κόσμος διαβάζει τελικά. Τώρα το τι διαβάζει, είναι μια άλλη ιστορία.