Το δίλημμα του Αλέξη
19/12/2016Μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να επιδιώκει την παραμονή του στην εξουσία, αλλά υπάρχουν κάποια όρια που θα δυσκολευθεί να υπερβεί. Εάν το ευρωιερατείο απαιτήσει είτε να πάρει πίσω τις εξαγγελίες του (για το έκτακτο βοήθημα στους χαμηλοσυνταξιούχους και για πάγωμα το 2017 της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου), είτε να ψηφίσει τώρα πρόσθετα μέτρα ύψους 4,2 δισ για τη διετία 2019-20, θα βρεθεί σε δίλημμα να προκηρύξει ή όχι εκλογές.
Προφανώς, πριν φθάσει να ενεργοποιήσει το Plan B, αν ποτέ το ενεργοποιήσει, το Μαξίμου θα αγωνισθεί όσο μπορεί για να ισχύσει το Plan A. Σε πρώτη φάση θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για ένα συμβιβασμό με τους δανειστές, προκειμένου να ολοκληρωθεί η 2η αξιολόγηση. Η ολοκλήρωση είναι προϋπόθεση για την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία με τη σειρά της είναι προϋπόθεση για την επάνοδο στις αγορές.
Η κυβέρνηση ποντάρει και αγωνίζεται για το αισιόδοξο σενάριο. Ελπίζει ότι εάν τα πράγματα πάρουν αυτή την τροπή, η Ελλάδα θα προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις, οι οποίες θα αλλάξουν το οικονομικό κλίμα και κατ’ επέκτασιν και το πολιτικό κλίμα. Ελπίζει ότι κατ’ αυτό τον τρόπο, η χώρα θα καταφέρει το καλοκαίρι του 2018 να απαλλαγεί από τα δεσμά των Μνημονίων. Στη συνέχεια θα αρχίσει η εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους και εν τω μεταξύ θα έχει αποφασισθεί η μείωση του στόχους για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Με βάση αυτό το σενάριο που στα πολιτικά πανιά του Αλέξη Τσίπρα θα φυσάει εκείνη την περίοδο ούριος άνεμος, γεγονός που θα του επιτρέψει να στήσει κάλπες με ισχυρές προϋποθέσεις να διεκδικήσει μία νέα τετραετία.
Όλα αυτά, ωστόσο, δεν είναι τίποτα περισσότερο από άσκηση επί χάρτου. Αν και κανείς δεν μπορεί να απορρίψει εκ των προτέρων αυτό το σενάριο, τα πραγματικά δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα πως είναι υπεραισιόδοξο. Από την άλλη πλευρά, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι για την κυβέρνηση η μόνη εναλλακτική οδός είναι η προκήρυξη εκλογών με σκοπό την ηρωική έξοδο. Στο Μαξίμου θέλουν να την αποφύγουν, αλλά εδώ και λίγες εβδομάδες το ενδεχόμενο αυτό έχει μπει στο τραπέζι.
Όσο το πρόβλημα ήταν οι διαφωνίες για τα εργασιακά, δεν πολυανησυχούσαν. Η πρωθυπουργική εντολή προς την υπουργό Εργασίας είναι να αγωνιστεί σκληρά για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αλλά τελικώς να μην προκαλέσει ναυάγιο. Στο Μαξίμου θεωρούν πως το πολιτικό διακύβευμα και για τους ίδιους και για τη χώρα είναι μεγαλύτερο. Τα πρόσθετα μέτρα που ζητάει το ΔΝΤ, όμως, φέρονται αποφασισμένοι να μην τα ψηφίσουν, επειδή δικαιολογημένα τα θεωρούν πολιτική αυτοκτονία. Είναι, ωστόσο, διατεθειμένοι να αποδεχθούν την παράταση εφαρμογής του “κόφτη” (ισχύει μέχρι και το 2018) δημοσίων δαπανών και για τη διετία 2019-20, προκειμένου να δώσουν εγγύηση ότι θα τηρηθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Η παρασκηνιακή συμφωνία του Σόιμπλε με τον Τόμσεν στην πλάτη της Ελλάδας υποχρέωσε τον Αλέξη Τσίπρα να προσγειωθεί στη δύσκολη πραγματικότητα. Συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο και να έχει πληρώσει τεράστιο πολιτικοεκλογικό κόστος ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των επώδυνων μνημονιακών υποχρεώσεων και να μην ολοκληρωθεί η 2η αξιολόγηση, ώστε να έχει ελπίδες ότι θα ισχύσει το αισιόδοξο σενάριο για την οικονομία, ο αποφάσισε να ταράξει τα νερά. Έκανε τις εξαγγελίες του και άφησε να πλανάται το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών με την ελπίδα να φέρει το ευρωιερατείο σε δίλημμα και να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Στο Μαξίμου διαπιστώνουν και από τις δικές τους δημοσκοπήσεις ότι αιμορραγούν εκλογικά. Εάν αυτό συνεχισθεί ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινδυνεύσει να χάσει το τρένο όχι της εξουσίας, αλλά και του δεύτερου πόλου, να καταστεί μία αδύναμη αξιωματική αντιπολίτευση και κατ’ επέκτασιν μία αδύναμη εναλλακτική κυβερνητική λύση.
Όσο ο Τσίπρας εφαρμόζει πιστά το Μνημόνιο, οι δανειστές δεν θέλουν εκλογές στην Ελλάδα. Δεν θα ανεχθούν, όμως, η Αθήνα να σηκώσει κεφάλι. Εάν το Βερολίνο θεωρήσει ότι ο Τσίπρας ξεφεύγει από τις ράγες δεν θα διστάσει να τον ανατρέψει, προβάλλοντας απαιτήσεις που πολιτικά θα είναι δύσκολο να ικανοποιήσει. Το πρόβλημα είναι πως αυτή τη φορά το ευρωιερατείο δεν είναι ενωμένο. Για λόγους που συνδέονται και με δικές τους σκοπιμότητες ο Γιούνκερ, το Παρίσι, οι ευρωσοσιαλιστές και άλλες πολιτικές δυνάμεις επιδιώκουν να βάλουν ένα φρένο στον Σόιμπλε. Στην πραγματικότητα, το εάν θα στηθούν ή όχι κάλπες το επόμενο εξάμηνο θα εξαρτηθεί από την έκβαση αυτής της μάχης και από την ετοιμότητα του Τσίπρα να αποχωρισθεί την πρωθυπουργική καρέκλα.