Από την εθνική αυτοκτονία σε αφετηρία αναστροφής;

Στα τέλη Αυγούστου του 2009 ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε πάρει τις αποφάσεις του. Θα άνοιγε τον δρόμο για πρόωρες εκλογές, έχοντας το ρεύμα εναντίον του. Πολλοί έχουν μιλήσει για την συγκεκριμένη επιλογή, υποστηρίζοντας ότι  ο πρωθυπουργός πήρε την απόφαση του υπό πίεση ή και καθεστώς εκβιασμού από τον ξένο παράγοντα.

Η αλήθεια -με την ασφάλεια της απόστασης από τα γεγονότα- είναι ότι η προσφυγή στις κάλπες ήταν  απόφαση με πολιτικά κριτήρια. Αναφερόμαστε σε μια περίοδο όπου τα απόνερα από την κρίση στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό, που ξεκίνησε από την κατάρρευση της Lehman Brothers και των παραγώγων στις ΗΠΑ, απειλούσε την συνοχή και την συγκρότηση της ζώνης του ευρώ.

Το κρίσιμο σημείο ήταν ότι ενώ στις ΗΠΑ η προεδρία Ομπάμα και το υπουργείο Οικονομικών υπό τον Πόλσον, χρησιμοποιώντας κεϋνσιανή πολιτική είχε πετύχει την ανάσχεση του μετώπου της κρίσης πριν αυτή εξελιχθεί σε κραχ, η Ευρώπη έδειχνε ιδιαίτερα πολυμερής και χωρίς αντανακλαστικά. Η  παγκοσμιοποίηση των οικονομικών ζωνών και των άυλων τίτλων, ο «καπιταλισμός της πλεονεξίας» με άλλους όρους, βρισκόταν κυριολεκτικά στο απόσπασμα της ιστορίας.

Στο περιβάλλον αυτό η ασήμαντη από πλευράς όγκου οικονομίας αλλά και συμβατή από πλευράς προβλημάτων, Ελλάδα, διενήργησε τις εκλογές της με απόλυτη τάξη. Προέκυψε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με απόλυτη πλειοψηφία 160 εδρών στο νέο Κοινοβούλιο και πρωθυπουργό τον  διεθνιστή και όχι ευρω-σοσιαλδημοκράτη Γιώργο Παπανδρέου. Το κρίσιμο για την Ελλάδα ήταν να αντιμετωπίσει την κομματοκρατία στην δομή του κράτους, την διοίκηση, την Δικαιοσύνη και το καθεστώς της διαπλοκής στην οικονομία, στις τράπεζες, στις επιχειρήσεις και στα Μίντια.

Αρχή του τέλους

Το Νοέμβριο του 2009 άρχισε να κυκλοφορεί στις διεθνείς αγορές και χρηματιστήρια η είδηση ότι το έλλειμμα της Ελλάδας είναι πολύ υψηλότερο από το αναμενόμενο. Επίσης, ότι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι «πειραγμένα» και ότι η Αθήνα με μεθοδεύσεις έχει αποκρύψει την μεγάλη απόκλιση από τα όρια της Ευρωζώνης.

Είναι η εποχή του περίφημου δείπνου του Γιώργου Παπανδρέου στο ξενοδοχείο «Πεντελικό» με δύο κορυφαία στελέχη της Goldman Sachs για το πώς η Ελλάδα δεν θα έπεφτε στο «σπιράλ θανάτου». Είτε δεν κατάλαβε ο τότε πρωθυπουργός, λόγω πλήρους άγνοιας στα οικονομικά, είτε επέλεξε να μην ακολουθήσει, το αποτέλεσμα ήταν να φθάσουμε στην ασφυκτική επιτροπεία από τις Βρυξέλλες και το ΔΝΤ.

Η ιστορία είναι γνωστή. Άρχισε η άνοδος των spreads, οι δραματικές εκθέσεις των διεθνών επενδυτικών τραπεζών και το ξεπούλημα των ελληνικών ομολόγων, η αγορά των περίφημων CDS, των «ασφάλιστρων κινδύνου». Το ελληνικό ζήτημα κυριάρχησε στην διεθνή επικαιρότητα, απειλώντας ως «πυροκροτητής» το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης, λόγω του γεγονότος ότι είχε στα χαρτοφυλάκιά του μεγάλα όγκο ελληνικών ομολόγων.

Θα μπορούσε, λοιπόν, η ελληνική χρεοκοπία να λειτουργήσει σαν μολυσματική ασθένεια στο τραπεζικό σύστημα και κατ’ επέκτασιν στις οικονομίες της Ευρωζώνης. Τον Φεβρουάριο του 2010 η Ελλάδα πλέον  δεν μπορούσε να δανειστεί  από τις αγορές και η Ευρωζώνη δεν διέθετε «πτωχευτική» διαδικασία.

Εθνική αυτοκτονία

Και τότε η Ελλάδα, με την  «αναθεωρητική» κυβέρνησή της, αυτοκτόνησε. Ο ηγετικός κύκλος του Γιώργου Παπανδρέου θεώρησε ότι η «κάθαρση» και η επανεκκίνηση της χώρας θα συμβούν μέσω ελεγχόμενης χρεοκοπίας, μέσω της εκχώρησης στον ευρωπαϊκό-διεθνή έλεγχο από το 2010 μέχρι και το 2011.

Στη συνέχεια –πίστευε- ότι θα επανερχόταν το εθνικό σύστημα διακυβέρνησης με την ίδια «εντολή». Δηλαδή, ο ίδιος θα ήταν πρωθυπουργός και η Ελλάδα απαλλαγμένη από τα βάρη της διαφθοράς και των δημοσιονομικών αρρυθμιών της.

Το μέγεθος του ελλείμματος της χώρας με αξιοποίηση των διεθνών προτύπων υπολογισμού για την Ευρωζώνη κινείτο μεταξύ 9,8%-10,2%. Εύκολα, όμως, θα γινόταν αποδεκτό από τις αγορές στο 8,9% του ΑΕΠ. Ο Γιώργος Παπανδρέου, όμως, είχε κάνει την επιλογή του. Ενεπλάκη το ΔΝΤ σε ευρωπαϊκό έδαφος, ανακαλύφθηκαν οι όροι και οι κανονισμοί της «ελεγχόμενης χρεοκοπίας», οργανώθηκαν οι γνωστοί μηχανισμοί τύπου ESM.

Έτσι φθάσαμε στο Καστελόριζο και στο 1^ο Μνημόνιο που συνομολογήθηκε τον Μάιο του 2010. Το Μνημόνιο ήταν εμφανές από τότε και απεδείχθη στη συνέχεια ότι ήταν πλήρως αποικιοκρατικό και με μη ρεαλιστικούς στόχους.

Αφετηρία για αναστροφή

Φθάνοντας στο σήμερα, μπορούμε να υπολογίσουμε σε μια αναστροφή των όσων συνέβησαν το 2009; Το διεθνές προφίλ της χώρας εξαρτάται από μια σειρά παραμέτρων που δεν σχετίζονται με την καθημερινότητα στην πρώτη φάση.

Το πλέγμα των δημοσιονομικών μέτρων που κομίζει η συμφωνία για την δεύτερη αξιολόγηση μεταφράζεται σε νέες αυξήσεις φόρων και μείωση συντάξεων για τους πολίτες το 2019-2020. Αποτελεί, όμως, αφετηρία για μια αναστροφή των όσων εξελίχθηκαν το 2009-2010 από τώρα μέχρι τον Αύγουστο του 2018.

Τα spreads αρχίζουν να πέφτουν ραγδαία, το χρηματιστήριο τονώνεται, η ποσοτική χαλάρωση από την ΕΚΤ γίνεται εφικτή από τον Ιούλιο, ο τουρισμός προβλέπεται ιδιαίτερα αυξημένος. Οι διεθνείς εκθέσεις μέχρι τον Αύγουστο του 2018 θα βελτιώνονται, ενώ μια τελική συζήτηση για το χρέος θα εξελιχθεί πριν από το 2019.

Η πολιτική σταθερότητα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ως αστάθμητος παράγοντας θα πρέπει να λογίζεται κάποιο προσφυγικό σοκ ή στρατιωτικού τύπου εμπλοκή με την Τουρκία σε Αιγαίο-Μεσόγειο, ή στο βαλκανικό μέτωπο, ως απότοκος διαδικασίας  αναδιάρθρωσης συνόρων.