Η 2η αξιολόγηση έκλεισε, η ομηρία συνεχίζεται

Παρά τα τζαρτζαρίσματα των τελευταίων ημερών, ήταν σαφή τα σημάδια πως το Eurogroup της 15ης Ιουνίου δεν είχε από πολιτικής απόψεως περιθώρια να μην καταλήξει σε συμφωνία. Αυτό αφορά πρωτίστως την Αθήνα, αλλά αφορά και τους δανειστές.

Η συμφωνία έχει θετικά στοιχεία, τα οποία η κυβέρνηση έσπευσε με non paper να προβάλει και μάλιστα με σχεδόν θριαμβευτικό τόνο. Με τη βοήθεια της Γαλλίας και της Κομισιόν ο Τσακαλώτος απέσπασεν μία συμφωνία που είναι σαφώς βελτιωμένη εκδοχή της πρόταση Σόιμπλε, την οποία η Αθήνα είχε απορρίψει στις 22 Μαΐου.

Στο Μαξίμου έβγαλαν ένα μεγάλο αναστεναγμό ανακούφισης. Έχουν κάπου να πατήσουν για να πουλήσουν τη συμφωνία στην κοινή γνώμη και κυρίως αγόρασαν πολιτικό χρόνο. Για τους αρκετούς επόμενους μήνες δεν υπάρχει ορατό εμπόδιο στον δρόμο της κυβέρνησης, παρότι όλα δείχνουν πως το δημοσκοπικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει την καθοδική πορεία του. 

Η ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση

Αποδεχόμενοι ως μέτρο αξιολόγησης αυτό που η ίδια η κυβέρνηση είχε θέσει, το εάν αυτή η συμφωνία θα πρέπει να χαρακτηρισθεί θετική εξέλιξη θα κριθεί από το εάν θα ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).

Το ζήτημα αυτό είναι προς το παρόν με ένα μεγάλο ερωτηματικό. Ο ίδιος ο Τσακαλώτος απέφυγε να προκαταλάβει την απόφαση της ΕΚΤ, γεγονός που σημαίνει ότι ο Ντράγκι δεν έχει αναλάβει κάποια δέσμευση πως η απόφαση του Eurogroup θα λειτουργήσει σαν ένα είδος διαβατηρίου.

Όπως είχε συμβεί τον Μάιο του 2016, όταν έκλεισε η 1η αξιολόγηση, έτσι και τώρα, το ΔΝΤ βρήκε ένα τρόπο να μείνει στο ελληνικό πρόγραμμα με το ένα πόδι μέσα και με το άλλο έξω. Η φόρμουλα ονομάζεται “κατ’ αρχήν έγκριση”. Το μπρα ντε φερ ανάμεσα στο Βερολίνο και στο Ταμείο για το ζήτημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους κατέληξε σε κάποιου είδους συμβιβασμό, οποίος είναι πλησιέστερα στις θέσεις του Σόιμπλε.

Και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο

Οι Μέρκελ και Σόιμπλε συνεχίζουν να θέλουν “και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο”. Με άλλα λόγια, επιμένουν στη θέση τους «και το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και όχι ελάφρυνση του ελληνικού χρέους». Έστω και με εκπτώσεις, η απόφαση της 15ης Ιουνίου τους τα εξασφαλίζει.

Αν και η θέση των Ευρωπαίων στο Συμβούλιο του ΔΝΤ έχει σχετικά εξασθενίσει παραμένει ισχυρή. Στην πραγματικότητα, το Συμβούλιο είναι διχασμένο. Για να γεφυρώσει το υφιστάμενο χάσμα, η Λαγκάρντ καταφεύγει σε ειδικές φόρμουλες, όπως η προαναφερθείσα.

Η γενική διευθύντρια, άλλωστε, έκανε ό,τι μπορούσε για να διευκολύνει το Βερολίνο. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση Τραμπ δεν αντιτάχθηκε στη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και απλώς ζήτησε να τηρηθεί το Καταστατικό, η εξεύρεση μίας συμβιβαστικής φόρμουλας ήταν θέμα διαπραγματεύσεων.

Μόνο προκαταβολή…

Η παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με αυτό το καθεστώς περιορίζει τη δυνατότητά του να πιέσει αποφασιστικά για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Από την άλλη πλευρά, όμως, η Βελκουλέσκου και η παρέα της θα επανέλθουν με νέες επώδυνες απαιτήσεις όταν θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την 3η αξιολόγηση. Ο Τόμσεν έχει στείλει το μήνυμά του: όσα ζητήθηκαν για να κλείσει η 2η αξιολόγηση δεν είναι παρά η “προκαταβολή”!

Το ΔΝΤ δεν πίεσε για τη νομοθέτηση της μείωσης του αφορολόγητου και των συντάξεων μόνο για δημοσιονομικούς λόγους, για να βγαίνουν τα νούμερα όπως λέει. Αν ήταν αυτός ο λόγος θα αποδεχόταν την επέκταση του “κόφτη”, που είχε προτείνει η κυβέρνηση. Δεν τον αποδέχθηκε για τον ίδιο λόγο που απέρριψε και τη ρήτρα ακύρωσης.

Το Ταμείο επεδίωξε (και επέτυχε) μόνιμες μειώσεις του αφορολόγητου και των συντάξεων με σκοπό να αντλήσει έσοδα που θα επιτρέψουν τη μείωση των φορολογικών συντελεστών. Στην πραγματικότητα, επιδιώκει την αλλαγή της ελληνικής δημοσιονομικής αρχιτεκτονικής. Για να “χρυσώσει το χάπι”, μάλιστα, δέχθηκε να διατεθεί ένα μικρό κονδύλι για την ενίσχυση των πολύ φτωχών.