Ο πολιτικός μεταμορφισμός της μικροευρωπαϊκής Αριστεράς

Κάθε του προσδοκία βγήκε λανθασμένη!

Και τώρα;

Τώρα απελπισία και καϋμός.

Είχανε δίκιο τα παιδιά στην Ρώμη.

Δεν είναι δυνατόν να βασταχθούν

η δυναστείες

που έβγαλε η Κατάκτησις των

Μακεδόνων.

Αδιάφορον: επάσχισεν αυτός,

όσο μπορούσεν αγωνίσθηκε.

Και μες στην μαύρη απογοήτευσί του,

ένα μονάχα λογαριάζει πια

με υπερηφάνειαν που, κι εν τη αποτυχία του,

την ίδιαν ακατάβλητην ανδρεία στον κόσμο δείχνει.

Τ’ άλλα-ήσαν όνειρα και ματαιοπονίες.

Αυτή η Συρία-σχεδόν δεν μοιάζει σαν

πατρίς του,

αυτή είν’ η χώρα του Ηρακλείδη και του

Βάλα.

Κ.Π. Καβάφης

Είναι, πια, ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι το χρονικό δημιουργίας των προϋποθέσεων της ήττας ήταν μακρύ και ξεκινούσε από το ίδιο το Ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Καμία δικαιολογία δεν υπάρχει ότι ο Αλέξης Τσίπρας και η ηγετική του ομάδα αιφνιδιάστηκαν ή πιέστηκαν από τους δανειστές. Οι προειδοποιήσεις για το τι πρόκειται να συμβεί, ήταν συνεχείς και σταθερές από το 2012. Απλώς τις αγνόησαν.

Κανένα τείχος δεν έπεσε μόνο του από την επίθεση του εχθρού. Κανένα ξύλο δεν ξεράθηκε, χωρίς να το φάει το σαράκι. Το μείζον κομματικό πρόβλημα στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν το έλλειμμα δημοκρατίας και η κατίσχυση του τακτικού γραφειοκρατικού στρατού, μέρους του παλιού 4%, επί του νέου του 36%. Ο κλειστός πυρήνας της ηγετικής ομάδας δεν ήταν μόνο γνωσιολογικά-ιδεολογικά, αλλά και πολιτικά ανεπαρκής να διαχειριστεί τις τύχες της Αριστεράς και πολύ περισσότερο του ελληνικού λαού.

Τα όσα ακολούθησαν με την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, επιβεβαίωσαν τους έγκαιρα δημόσια διατυπωθέντες φόβους μου ότι η κυβέρνηση αυτή δεν θα ήταν η πρώτη πράξη μιας νέας εποχής, αλλά η τελευταία ενός δράματος.

Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε σε 17 ώρες

Δεν πίστεψα ποτέ στην παρθενογένεση. Ως εκ τούτου φρονώ ότι η μνημονιακή μεταμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελεί ανεξήγητο φαινόμενο. Πηγάζει από τους ίδιους τους όρους που αφετηριακά τον συγκρότησαν ως συσπείρωση αντιφατικών δυνάμεων. Αφενός δυνάμεων  που από καιρό είχαν μπει στην τροχιά του μεταμορφισμού υπό την σημαία του «αναγκαίου αστικού εκσυγχρονισμού», αφετέρου δυνάμεων που εξακολουθούν να εννοούν την Αριστερά ως χώρο που οι υποτελείς τάξεις ανασυγκροτούν τις δυνάμεις τους με στόχο την εθνική και κοινωνική χειραφέτησή τους.

Αυτή η συνύπαρξη των δύο ρευμάτων στην συσκευασία του ενός συγκρότησε το «αφετηριακό δράμα» που αποτυπώθηκε στο Ιδρυτικό Συνέδριο. Οι άγονες, ορεινές αλλά και ολίγες εύφορες περιοχές, αποτελούσαν το ανταποδοτικό τέλος της ηγεσίας προς αριστερά ρεύματα, πλατφόρμες, ποικίλες αντιπολιτεύσεις κ.λπ.

Αυτό από μόνο του αποτελούσε ένα βαθύ δομικό πρόβλημα που σφράγισε και το αντιδημοκρατικά λειτουργήσαν Ιδρυτικό Συνέδριο. Το συνέδριο διαιώνισε την από την περίοδο του Συνασπισμού αναλογία του 7:3 (7 προεδρικοί, 3 Αριστερό Ρεύμα), μετατρέποντάς την απλώς σε αναλογία 5 προεδρικοί, 3 Αριστερή Πλατφόρμα συν 2 ΠΑΣΟΚογενείς και πατριωτική Αριστερά.

Στο ίδιο συνέδριο τέθηκε σε διωγμό μέρος της υπάρχουσας χλωρίδας και πανίδας και δεν εισακούστηκαν οι σωστές παραινέσεις του Μανώλη Γλέζου για το άκαιρο του να φέρουμε εις την νέαν ελληνικήν αποικία «πολιτικό αναμορφωτή». Αναμορφωτή που θα λειτουργεί ερήμην του καταστατικού και των οργάνων. Όπως εύστοχα παρατήρησαν κάποιοι δυστυχώς λειτούργησε «ως εξολοθρευτής της κανονικότητας των εσωκομματικών διαδικασιών».

Πολιτικό λάθος, επίσης, ήταν και η απόφαση να συνθλιβούν εδώ και τώρα οι όντως προβληματικές συνιστώσες, στον βαθμό που δεν είχε επιτευχθεί ένας λειτουργικός πλουραλισμός και μια απρόσκοπτη εσωκομματική δημοκρατία. Αν αυτό συνδυαστεί με την επικράτηση των σταυροφόρων του ιστορικού αναθεωρητισμού, της ακραίας δικαιωματιστικής πτέρυγας και των οπαδών της ά-χρονης και ά-τοπης διεθνιστικής Αριστεράς, ήταν ζήτημα χρόνου η επικράτηση της μικροευρωπαϊκής Αριστεράς.

Ομολογώ, όμως, ότι έπεσα έξω στους χρόνους. Έχοντας μελετήσει το φαινόμενο του μεταμορφισμού στο ΠΑΣΟΚ, θεωρούσα ότι λογικά, λόγω διαφορετικών ιστορικών καταβολών, κουλτούρας κ.λπ, η ταχύτητα μεταμορφισμού στα ποικίλα κέντρα του ΣΥΡΙΖΑ πιθανόν να ήταν χαμηλότερη, γεγονός που έδινε χρόνο για την ανακοπή του φαινομένου.

Δεν έχει νόημα πια η συζήτηση αν τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν αλλιώς. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε, στα πλαίσια ενός ρεαλιστικού προγράμματος, να λειτουργήσει ως εντολοδόχος των υποτελών τάξεων και να συνεισφέρει στο σταμάτημα της κατρακύλας. Γεγονός, πάντως, είναι ότι αυτά δεν συνετελέσθηκαν εν μία νυκτί. Υπήρξαν προσπάθειες, ατελείς ή καθ’ υπερβολήν ενίοτε, που ανέδειξαν το πρόβλημα και οι οποίες βίαια απαξιώθηκαν ή χλευάστηκαν.

Ο κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ ταυτίστηκε με το δοκιμασμένο παρελθόν όλων των κομμάτων εξουσίας που απαξίωσαν την κοινωνία. Για το γεγονός ότι μπήκε και αυτός πλησίστιος στον λιμένα των «παικτών του συστήματος», δεν φταίει, λοιπόν, κανένας ιμπεριαλισμός. Η ηγετική ομάδα ήταν εξαρχής επιρρεπής, ανεξάρτητα από τον διανθισμένο με αριστερές κορώνες πολιτικό της λόγο.

Ο ξένος παράγοντας σε τελευταία ανάλυση ξέρει να κάνει την δουλειά του. Αυτό που μέτρησε είναι η ανεπάρκεια, τα υποβαθμισμένα πατριωτικά αντανακλαστικά και πάνω από όλα η πολιτική ανικανότητα της ηγετικής ομάδας να σηκώσει μέχρι τέλος το βάρος του αγώνα, που ιστορικά είχε αναλάβει. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μετέτρεψε σε χρόνο-ρεκόρ το μεγαλειώδες ΟΧΙ ενός λαού σε θλιβερό ΝΑΙ σε όλα.

Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να καταφύγουμε στους μάγους για να αναζητήσουμε τα αίτια του πολιτικού μεταμορφισμού, της ιστορικής μετάλλαξης και του ηθικού εκφυλισμού του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως εύστοχα έγραψε στα “Τετράδια” η Ελένη Πορτάλιου «το κακό έρχεται από μακριά».

Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι η κατάσταση αυτή δεν ήρθε με τον πελαργό. Δεν είναι αμελητέες οι ευθύνες μέρους όσων αποχώρησαν το καλοκαίρι του 2015. Λειτούργησαν σαν συνεπείς σκυταλοδρόμοι στο στήσιμο του “μαγαζιού” με βάση την αναλογία 7:3 στην κατανομή της εσωκομματικής εξουσίας. Υπηρέτησαν αυτή την κατανομή μέσα από μια θεσμοποιημένη λογική δούναι και λαβείν όλη την περίοδο μέχρι και την 13 Αυγούστου 2015.

Δυστυχώς, για όλη την Αριστερά και τον ελληνικό λαό, ο ΣΥΡΙΖΑ συγκαταλέγεται πλέον στα κόμματα του μνημονιακού παρόντος. Αποδεχόμενος ουσιαστικά την ιδιοκτησία του 3ου Μνημονίου είναι υποχρεωμένος να κινηθεί στο πλαίσιο που κινήθηκαν οι πολιτικές της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ κλπ. Η ιστορική αλήθεια, επτά χρόνια μετά, είναι ότι οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως η μνημονιακή προσαρμογή και σ’ αυτά τα κόμματα δεν έγινε ερήμην αντιστάσεων και πολιτικού κόστους.

Η αλήθεια αποτελεί πάντα ηθική και πολιτική αναγκαιότητα

Στην εκτός, πλέον, του ΣΥΡΙΖΑ Αριστερά δεσπόζουν κατά βάση δύο διαφορετικές εκτιμήσεις:

• Η πρώτη συνοψίζεται στο ότι η Αριστερά υπέστη μεν μια ήττα, η οποία είναι όμως προσωρινή και ο ανασκουμπωμένος αγωνιστικός “παλιός καλός” ΣΥΡΙΖΑ θα αποκαταστήσει τα πράγματα. Θα τα επαναφέρει στην θέση τους, θέτοντας σε εφαρμογή το προδομένο πρόγραμμά του και πραγματοποιώντας το όνειρο της συμπόρευσης με το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
• Η δεύτερη λέει ότι το πλήγμα που έχουμε υποστεί είναι συντριπτικό, είναι πλήγμα υποβάθρου. Ότι η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς περίσκεψη και αιδώ αφαίρεσε από την Αριστερά το μοναδικό της εναπομείναν στοιχείο υπεροχής, το στοιχείο του ηθικού πλεονεκτήματος, επιβεβαιώνοντας την πλατιά στην κοινή γνώμη πεποίθηση ότι όλοι είναι ίδιοι.

Μόνο, λοιπόν, μέσω ενός βαθύτατου αναστοχασμού, μιας ουσιαστικής αυτοκριτικής και επανασύνδεσης της ηθικής με την πολιτική, μπορούμε να ανακτήσουμε, ίσως, την χαμένη ελπίδα. Γιατί, προφανώς, για την κατάντια της σημερινής Ελλάδας δεν φταίει μόνο το ευρώ. Το νόμισμα είναι ένα εργαλείο. Έχω κατ’ επανάληψη τονίσει ότι δεν έχω ακούσει μέχρι σήμερα πειστικό λόγο για τον ρόλο του δανεισμού από το 1828 και εντεύθεν, για το πραγματικά επίδικο ζήτημα της ανεξαρτησίας.

Το γεγονός, λοιπόν, ότι η Ελλάδα δεν είναι μια ανεξάρτητη χώρα αποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα, που γίνεται ακόμα οξύτερο από το γεγονός ότι οι υποτελείς τάξεις δεν έχουν ακόμα βρει τον αυθεντικό τους εκφραστή. Οποιαδήποτε λοιπόν συζήτηση που δεν θέτει αφετηριακά το ζήτημα της ανεξαρτησίας, της άλλου τύπου παραγωγικής ανασυγκρότησης και του νέου πολιτικού υποκειμένου, είναι μια συζήτηση κατώτερη των περιστάσεων. Όποιος θέλει πραγματική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη πρέπει για πολλά χρόνια να ματώσει, να διαμορφώσει ένα άλλο μοντέλο ζωής και παραγωγικής ανάπτυξης.

Ο ταξικός αγώνας, χωρίς εθνικοανεξαρτησιακό περιεχόμενο είναι μία αυταπάτη. Οι δυνάμεις της κοινωνικής χειραφέτησης, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό Νότο, μπορούν να παρέμβουν αποτελεσματικά μόνο κατ’ αρχήν στο πλαίσιο του εθνικού τους χώρου, επί του οποίου –άλλωστε– συγκροτούνται όχι μόνο οι υλικοί όροι της ύπαρξής του, αλλά και διαθέτουν τη μέγιστη δύναμη πυρός.

Ανεξάρτητα από το τι φαντάζεται η ανιστόρητη και ανεπαρκής πολιτικά ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, η μάχη θα δοθεί εδώ και όχι στις Βρυξέλλες.