51 χρόνια ΠΑΣΟΚ: Από τα ψηλά στα χαμηλά κι από τα πολλά στα λίγα!

Στη διεθνή σκηνή βρίσκεται σε ένα τέλμα απομόνωσης, αφού η άνοδος στην εξουσία του Τραμπ αποκαθήλωσε με θόρυβο και την ανιστόρητη θεώρηση, ότι ήμασταν δήθεν στη σωστή πλευρά της ιστορίας στον κρίσιμο Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, που αποτελεί οδυνηρή στρατηγική ήττα για την Ευρώπη. Προεχόντως όμως για τη χώρα μας, που αντιμετωπίζει σοβαρό δομικό κίνδυνο από τον Τουρκικό αναθεωρητισμό στον οποίο μάλιστα φρόντισε η σημερινή κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια να δώσει και διαβατήριο “προβιάς αρνιού” προς τη Δύση.

Η διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη το 1974 αποτέλεσε, αναμφισβήτητα, ένα εκ των σημαντικότερων πολιτικών – ριζοσπαστικών ντοκουμέντων της σύγχρονης Ιστορίας της Ελλάδας, διατηρώντας ως σήμερα την πολιτική στιλπνότητα της. Οι κεντρικοί στόχοι και τα αιτήματα που έθεσε αυτή πρωτοποριακά το 1974 αφορούν αναλογικά, με εντυπωσιακό μάλιστα τρόπο, τις σημερινές ισχύουσες σε ιδεολογικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο συνθήκες και αρνητικές εξελίξεις στη χώρα μας σε συνδυασμό με τις παγκόσμιες εξελίξεις του επιθετικού παγκόσμιου καπιταλισμού “ζόμπι” και των σαρωτικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων.

Η διακήρυξη αυτή αποτύπωσε, συμβόλισε, αλλά, κυρίως, συγκρότησε κάτω από την ιδεολογική της “ομπρέλα”, τον αριστερόστροφο ριζοσπαστισμό της Ελληνικής κοινωνίας, που διαμορφώθηκε καθ’ όλη την μετεμφυλιακή περίοδο με αποκορύφωση την χουντική επταετία. Το νεοσύστατο, τότε, ΠΑΣΟΚ έγινε ισχυρή πολιτική δύναμη και κυριάρχησε στην πολιτική ζωή επί 36 χρόνια, επειδή εξέφρασε πολιτικά και ιδεολογικά τα λαϊκά στρώματα (εργάτες, αγρότες, αυτοαπασχολούμενοι, μικρομεσαίοι), που ασφυκτιούσαν από την πολιτική καταπίεση και το παρακράτος της Δεξιάς, καθώς και από την έντονη κοινωνική και οικονομική τους περιθωριοποίηση, κατά την μετεμφυλιακή περίοδο.

Πέτυχε αυτή την πολιτική “ηγεμονία”, γιατί εξέφρασε την μεγάλη συλλογική προσδοκία των στρωμάτων αυτών, η οποία αφορούσε τον εκδημοκρατισμό της χώρας, την οριστική υπέρβαση των διαιρέσεων του Εμφυλίου, την εθνική χειραφέτηση από την εξωτερική πολιτική εξάρτησης και, τέλος, την δημιουργία μιας σύγχρονης κοινωνίας, με δίκαιη οικονομική ανάπτυξη και με ισχυρά στοιχεία Κράτους Δικαίου και Πρόνοιας, βάσει των επιτευγμάτων της παραδοσιακής μεταπολεμικής σοσιαλδημοκρατίας έως τις απαρχές της κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού από τα μέσα της δεκαετίας του ’70.

Η σταδιακή απομάκρυνση από το γράμμα και το πνεύμα της 3ης του Σεπτέμβρη λόγω της ραγδαίας κρατικοποίησης του κόμματος, της ακύρωσης κάθε εγχειρήματος σοσιαλιστικής μετάβασης, της παγκόσμιας ιδεολογικής κρίσης της Αριστεράς μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού σε συνδυασμό με την προσχώρηση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας στις πολιτικές της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης από τη δεκαετία του ’90 έως και σήμερα, οδήγησε σε ιδεολογικό και πολιτικό εκφυλισμό αυτό το ριζοσπαστικό κίνημα και την πρώτη φορά Αριστερά σε κυβερνητικό επίπεδο στην Ελλάδα.

Η μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ και η Ελλάδα

Η μετάλλαξη αυτή εμφανίσθηκε, σταδιακά κατά την άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ (1986-1993) και κορυφώθηκε στην περίοδο της εκσυγχρονιστικής διακυβέρνησης (1996-2004) στην Ελλάδα, κατά την οποία κυριάρχησε ο τεχνοκρατικός και οικονομίστικος διαχειριστικός λόγος, στα πλαίσια της κυριαρχούσας ιδεολογικής επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού.

Γιγαντώθηκε, δε, κατά την περίοδο της διετίας 2009-2011, με την εισδοχή του ΔΝΤ και την αποδοχή των καταστρεπτικών μνημονίων, που “κονιορτοποίησε” κάθε στοιχείο του γράμματος και του πνεύματος της διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη, που συνδύαζε το εθνικό με το κοινωνικό στη βάση της θεωρίας της εξάρτησης της χώρας και της ιδιαίτερης κοινωνικής διαστρωμάτωσης με την έλλειψη σοβαρής οργανωμένης εργατικής τάξης σε αντίθεση με τις δυτικές καπιταλιστικές χώρες, προκαλώντας κρίση γιγαντιαίων διαστάσεων που έφτασε στο σημείο εξαφάνισής του ως κόμμα το 2012, εξ΄ού και ο όρος Pasokification.

Έτσι, το ΠΑΣΟΚ σταδιακά μετατράπηκε από ένα ριζοσπαστικό κόμμα της αριστερής σοσιαλδημοκρατικής οικογένειας σε τμήμα της σημερινής ύστερης ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας η οποία, ασπαζόμενη τις αρχές του νεοφιλελευθερισμού, έχει απαξιωθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι προσπάθειες ανάκαμψης του σημερινού ΠΑΣΟΚ από το οποίο απουσιάζει η ριζοσπαστική, ολιστική, πολιτική πρόταση για την αντιμετώπιση των σημερινών πολύπλευρων προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας είναι ανεπαρκείς, όπως δείχνει η αδυναμία του να συσπειρώσει ευρύτερες κοινωνικές ομάδες έως τώρα.

Παρά τα σημαντικά επιτεύγματα που έχουν γίνει στο επίπεδο της χώρας από το 1974 σε εθνικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, με ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά σε επίπεδο κοινωνικών ανατροπών και δημοκρατικών ολοκληρώσεων από τα κατάλοιπα του εμφυλίου και της μισαλλοδοξίας της δεξιάς στην Ελλάδα των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1981-1989, τα αιτήματα για Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία και Κοινωνική Δικαιοσύνη παραμένουν περισσότερο από ποτέ ζητούμενα. Η επελθούσα οικονομική χρεωκοπία της χώρας και η επιβληθείσα οικονομική κηδεμονία από το 2010, που συνεχίζεται αενάως ως και σήμερα, κατέδειξε το ευάλωτο και εύθραυστο της σύγχρονης πορείας της, καθώς και τη συντριβή των προσδοκιών, που δημιουργήθηκαν στην Μεταπολίτευση για ριζική αλλαγή σελίδας.

Οι διαχρονικές πληγές και στρεβλώσεις, που διατρέχουν όλη την σύγχρονη ιστορία της, ουδέποτε εξαλείφθηκαν, απλώς μεταμορφώθηκαν κρατώντας την χώρα πίσω. Ειδικότερα, στα εθνικά ζητήματα, τα σημάδια τους είναι πολύ έντονα εξαιτίας της υπονόμευσης της αποτρεπτικής δύναμης της χώρας λόγω και της διάλυσης της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας και των κατευναστικών πολιτικών απέναντι στον τουρκικό αναθεωρητισμό, που έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα, απειλώντας ευθέως τον Ελληνισμό (Ελλάδα–Κύπρος).

Γιατί χάθηκε η ευκαιρία

Οι αιτίες αυτής της αρνητικής εξέλιξης και της απώλειας μιας μεγάλης ευκαιρίας για την ισχυροποίηση της χώρας κατά τη περίοδο της Μεταπολίτευσης, που υπήρξε αντικειμενικά η μεγαλύτερη ιστορικά ήρεμη περίοδος με μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα είναι πολλές και σύνθετες και έχουν να κάνουν κυρίως με την μη ίαση των διαχρονικών πληγών του σύγχρονου ελληνικού κράτους (παρασιτική οικονομική, ολιγαρχία αντί εθνικής αστικής τάξης δυτικού τύπου, πελατειακό κράτος, ασθενική κοινωνία πολιτών, εργαλειακή αντιμετώπιση των θεσμών, κλπ.).

Τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρει το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό, που κυβέρνησε την περίοδο της Μεταπολίτευσης και ειδικότερα αυτό της ύστερης περιόδου αυτής και της μνημονιακής και μεταμνημονιακής κηδεμονίας, παραμένοντας ως σήμερα στη διαχείριση της εξουσίας, υπό τη μορφή αρχικά εναλλασσόμενου τοξικού δικομματισμού και εν συνεχεία από το 2023 του επικίνδυνου και ασθενούς μονοπολισμού της ΝΔ, μετατρεπόμενο σε “σάρκα εκ της σαρκός” της παρασιτικής οικονομικής ολιγαρχίας και σε αυτοτελές βαρίδι, που έχει επικαθίσει ως γάγγραινα στο σώμα της χώρας.

Σήμερα η Ελλάδα εξαιτίας και της τραγικής διακυβέρνησης της ΝΔ, παρά τα φληναφήματα ενός καλά οργανωμένου μιντιακού περιβάλλοντος, αντιμετωπίζει τεράστιους κινδύνους σε εθνικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Για την υπέρβαση αυτής της κρίσης απαιτείται η πρόταξη ενός ριζοσπαστικού προγράμματος εθνικής πνοής και η αναζήτηση ενός νέου συλλογικού ορίζοντα για τη χώρα.

Η ενδογενής ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, η ουσιαστική εμβάθυνση και ανάταξη της παιδείας, η προστασία των μεσαίων και χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων, η ανακοπή της δημογραφικής κατάρρευσης, η εμβάθυνση και προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος και των ατομικών και συλλογικών εγγυήσεων κάθε Έλληνα πολίτη και η αντιμετώπιση του τουρκικού επεκτατισμού μέσω μιας νέας εθνικής στρατηγικής αποτροπής, αποτελεί το αναγκαίο περιεχόμενο μιας νέας 3ης Σεπτέμβρη στη σημερινή συγκυρία.

Αυτό όμως είναι η μια πλευρά του εκκρεμούς, καθώς στην άλλη πλευρά του βρίσκεται η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου πολιτικού υποκειμένου που θα αναλάβει να την εφαρμόσει. Και εδώ βρίσκεται το μείζον πολιτικό πρόβλημα της χώρας, δηλαδή η ανάγκη κάλυψης του μεγάλου πολιτικού κενού, που συνεχίζει να διευρύνεται, αφού διογκώνεται καθημερινά η πολιτική ρευστότητα.

Τα υπάρχοντα κόμματα του ευρύτερου, λεγόμενου προοδευτικού, χώρου δείχνουν ότι αδυνατούν σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο να καλύψουν αξιόπιστα αυτό το μεγάλο κενό, οπότε απαιτείται περισσότερο από ποτέ η δημιουργία ενός νέου δημοκρατικού πατριωτικού προοδευτικού πολιτικού κινήματος από τις υγιείς πολιτικά διάσπαρτες κοινωνικές δυνάμεις, που δεν είναι εγκλωβισμένες στον ιό της νοσηρής κομματοκρατίας και όσων εξ αυτών είναι μεν καθηλωμένες από αυτήν, αλλά όχι διαβρωμένες, και το οποίο θα θέσει με καθαρό και σαφή τρόπο προς διαβούλευση και επίλυση τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα της Ελλάδος σε εθνικό και κοινωνικό επίπεδο.