Πέρυσι τέτοια εποχή, στην κυβερνητική φαρέτρα υπήρχε, εκτός από την καταπολέμηση της διαπλοκής και της διαφθοράς, η αλλαγή του τηλεοπτικού τοπίου, ο εκλογικός νόμος και η συνταγματική αναθεώρηση. Φέτος, έχει απομείνει μόνο το πρώτο.  Η περιπέτεια με τις τηλεοπτικές άδειες είχε τη γνωστή κατάληξη.  Η απλή αναλογική έχει ψηφισθεί, αλλά δεν προκάλεσε την απαρχή σύγκλισης με το ΠΑΣΟΚ και άλλα μικρά κόμματα του ενδιάμεσου χώρου, όπως τες ήλπιζαν στο Μαξίμου. Όσο για τη συνταγματική αναθεώρηση ακολουθεί πολιτικά αθόρυβη διαδρομή.

Πέρυσι τέτοια εποχή ένιωθαν ανακούφιση που είχαν κλείσει την 1η αξιολόγηση και φέτος νιώθουν ανακούφιση που έκλεισαν την 2η. Το οικονομικό και κοινωνικό κόστος και τις δύο, όμως, ήταν βαρύτατο. Και πέρυσι η κυβερνητική ρητορική είχε σημαία της το γύρισμα σελίδας και την επιστροφή στην κανονικότητα. Μόνο που φέτος η ίδια ρητορική βρίσκει ολοένα και λιγότερα ανοιχτά αυτιά.

Καλύτερο κλίμα δυσβάσταχτο κόστος

Είναι αληθές ότι το κλίμα εμφανίζει μία βελτίωση, ότι η αβεβαιότητα κάπως υποχωρεί, αλλά το κόστος είναι δυσβάσταχτο. Η αλήθεια είναι ότι το Μαξίμου δεν έχει και που να πατήσει για να καταστήσει τη ρητορική του στοιχειωδώς πειστική.

Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους δεν προσδιορίσθηκαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η πολυπόθητη ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να έχει μετατραπεί σε μαγική εικόνα.

Στην πραγματικότητα, ο Τσίπρας και οι υπουργοί του επιχειρούν μία φυγή προς τα εμπρός, αντλώντας αισιοδοξία από τη δική τους ρητορική. Η κατάσταση στην πραγματική οικονομία, όμως, διαψεύδει το αισιόδοξο σενάριό τους, έστω και αν υπάρχουν κάποιες αχτίδες φωτός.

Παρά το αναμενόμενο ρεκόρ στον τουρισμό, οι πρόσθετες περικοπές και τα νέα φορολογικά βάρη επιβαρύνουν τις ήδη εξαντλημένες από την πολυετή λιτότητα επιχειρήσεις και συνθλίβουν ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά. Η πικρή αλήθεια είναι πως η πραγματική οικονομία σέρνεται και η αγορά στενάζει.

Εκλογική αιμορραγία

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η κοινωνική βάση στήριξης της κυβέρνησης να συρρικνώνεται. Οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι η ΝΔ, πρότι δεν εμφανίζει αυτόνομη πολιτική-εκλογική δυναμική, διευρύνει το δημοσκοπικό προβάδισμά της. Αν και δεν εμφανίζει αυτόνομη πολιτική-εκλογική δυναμική, την ευνοεί εξ αντιδιαστολής η σταθερή πολιτική-εκλογική αιμορραγία του ΣΥΡΙΖΑ.

Το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει τραυματισθεί και ότι ο ορίζοντάς της είναι σκοτεινός δεν σημαίνει πως είναι ετοιμόρροπη. Σημαίνει πως είναι στριμωγμένη. Με το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης αγόρασε πολιτικό χρόνο. Το πόσο χρόνο έχει αγοράσει θα εξαρτηθεί από τη συνοχή και την αντοχή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας των 153.

Αρχικά, στη ΝΔ είχαν ποντάρει στην εκτίμηση πως το ευρωπαϊκό διευθυντήριο θα έβαζε τρικλοποδιά στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Διαψεύσθηκαν. Όσο ο Τσίπρας εφαρμόζει το 3^ο Μνημόνιο τόσο θα συνεχίζονται οι έπαινοι για τη στροφή του προς τον “ρεαλισμό”.

Οι τρεις λόγοι που θέλουν Τσίπρα

Ακόμα και στο Βερολίνο θεωρούν προτιμότερο να ψηφίσει και να αρχίζει να εφαρμόζει τα μνημονιακά μέτρα αυτή η κυβέρνηση.

• Πρώτον, επειδή θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καλύτερες πολιτικές προϋποθέσεις για να διατηρεί χαμηλά τη θερμοκρασία των κοινωνικών αντιδράσεων.
• Δεύτερον, επειδή έτσι εδραιώνεται το δόγμα ότι το Μνημόνιο είναι μονόδρομος.
• Τρίτον, επειδή είναι καλύτερο για τους δανειστές να έχουν και κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση στην δική τους όχθη, παρά να έχουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση να κάνει φασαρία, έστω  και αν έχει χάσει την πολιτική παρθενία του όσον αφορά το Μνημόνιο.

Εκτός αυτού, η Ευρωζώνη είναι αντιμέτωπη με μείζονος σημασίας προκλήσεις και δεν έχει κανένα λόγο να αναζωπυρώσει την ελληνική κρίση.

Γιατί αντέχουν οι 153

Ο μόνος τρόπος για να ανατραπεί η κυβέρνηση είναι να χάσει τη δεδηλωμένη. Οι 153, όμως, έχουν επιδείξει αντοχή. Υπερψήφισαν επώδυνα νομοσχέδια που κινούνται στον αντίποδα των ιδεολογικοπολιτικών αντιλήψεών τους.

Προφανώς, παίζει ρόλο η διατήρηση των βουλευτικών προνομίων ειδικά σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Εκτός αυτού, όμως, οι συμπολιτευόμενοι βουλευτές έχουν πείσει τον εαυτό τους πως πρέπει να πιούν το πικρό ποτήρι για να “σώσουν” τη χώρα.

Στην Αριστερά, άλλωστε, πιστεύουν πως είναι “οι εκλεκτοί της ιστορίας” και πως χρειάζονται προσωπικές θυσίες για να επιβιώσει η πρώτη αριστερή κυβέρνηση από τις επιθέσεις της ολιγαρχίας. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πείσει τους εαυτούς τους πως εάν υποκύψουν στις αριστερές ευαισθησίες τους και καταψηφίσουν θα παίξουν το παιχνίδι των αντιπάλων τους που επιδιώκουν την ανατροπή της κυβέρνησης.

Με τον τρόπο αυτό οι βουλευτές συμβιβάζουν το προσωπικό μικροσυμφέρον με την ανάγκη τους να νοιώθουν ότι επιτελούν υψηλή πολιτική αποστολή. Αυτός είναι και ο λόγος που μέχρι τώρα δεν έχει σκοντάψει η κυβέρνηση.

Η απώλεια της εξουσίας είναι πικρή για όλους και τα παιδιά της Κουμουνδούρου δεν αποτελούν εξαίρεση. Δεν είναι μόνο ο Τσίπρας και οι υπουργοί του που θέλουν να παραμείνουν στους θώκους τους. Ένας ολόκληρος κομματικός μικρόκοσμος έχει καλομάθει πλέον στους ρόλους και στα μεγαλύτερα ή μικρότερα προνόμια που παρέχει μία θέση στην πυραμίδα της εξουσίας.

Η συνοχή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας θα υποστεί ρήγματα μόνο εάν προκύψουν σημάδια οικονομικής κατάρρευσης, τα οποία πιθανόν να πυροδοτήσουν εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή. Τότε, το ιδεολογικό σχήμα που σήμερα κρατάει σε ισορροπία τους συμπολιτευόμενους βουλευτές θα σπάσει.

Είναι πιθανή μία τέτοια εξέλιξη; Κανείς δεν μπορεί να την προεξοφλήσει, αλλά και κανείς δεν μπορεί να την αποκλείσει.