Ανασχηματισμός: Το σταυρόλεξο του Αλέξη

Για τρία πράγματα οφείλει να είναι κανείς σίγουρος αυτό τον Αύγουστο. Οι μύγες είναι πράγματι παχιές, ο ανασχηματισμός είναι προ των πυλών και η διαχείριση της επόμενης ημέρας από το Μέγαρο Μαξίμου τελείται υπό ασφυκτική πίεση. Το φετινό καλοκαίρι της εξόδου από τα μνημόνια αποδείχθηκε για τον Αλέξη Τσίπρα πολύ άσχημο. Εν μέσω όλων των παραπάνω, η πολυσυζητημένη έκφραση του Ουμπέρτο Έκο «τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις», διαψεύδεται οικτρά. Και αυτό το ξέρει καλύτερα από τον καθέναν ο πρωθυπουργός που ανάμεσα σε Μαξίμου και Σούνιο γράφει και σβήνει ονόματα, προσπαθώντας να λύσει το σταυρόλεξο του ανασχηματισμού.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση συνεχίζει να κινείται στη γραμμή υποβάθμισης λαθών και ευθυνών στη διαχείριση της κρίσης. Αυτό, όμως, δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι παραιτήσεις και οι αποπομπές δεν έχουν καταφέρει να κατευνάσουν τη λαϊκή οργή. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι σαφές ότι το κυβερνητικό σχήμα ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διέρχεται μία εξαιρετικά δύσκολη φάση. Καλείται να αναζωογονήσει το αφήγημα για την έξοδο από τα μνημόνια, στο οποίο είχε επενδύσει πολλά.

Κι αυτό, όταν το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής κάλεσε την κυβέρνηση να είναι ιδιαίτερα προσεκτική στον τρόπο διαχείρισης των δημοσιονομικών τους πρώτους μήνες της μεταμνημονιακής περόδου, κόβοντας την φόρα της κυβέρνησης. Είναι προφανές πως η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί μία εξαιρετικά δύσκολη ατζέντα. Όλα αυτά, γυρεύοντας εναγωνίως μία πολιτική και επικοινωνιακή ανάσα τη στιγμή που τα χρονικά περιθώρια για δημοσκοπική ανάκαμψη πριν τις κάλπες στενεύουν επικίνδυνα.

Στη σέντρα ο Τσίπρας

Το νέο σχέδιο για την Πολιτική Προστασία, όπως ανακοινώθηκε δια στόματος πρωθυπουργού, η ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Λαύριο, μαζί με εξαγγελίες και δημόσιες παρεμβάσεις αποτελούν κρίκους στην ίδια αλυσίδα. Είναι προσπάθειες αναδόμησης του καταρρακωμένου προφίλ της κυβέρνησης. Ο Αλέξης Τσίπρας βγαίνει μπροστά, επιχειρώντας να σηκώσει το κύριο βάρος της προσπάθειας. Ως άλλος Κώστας Καραμανλής, στην τελευταία θητεία του. Ως το ισχυρό χαρτί της κυβέρνησης.

Η απόφαση έχει ληφθεί σε σχετικές συσκέψεις στο Μαξίμου: μετά την αρχική αμηχανία, ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός που επέλεξε να τεθεί επικεφαλής στην προσπάθεια ανάκτησης της πρωτοβουλίας κινήσεων και υπέρβασης της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης. Η δημόσια εικόνα της κυβέρνησης είναι λαβωμένη και μαζί το ηθικό πολλών στελεχών. Καλλιεργείται, όμως, η πεποίθηση πως τίποτα δεν έχει χαθεί οριστικά, πως ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να διασωθεί από αυτή την κρίση.

Κυβερνητικό στέλεχος είπε στο ΘΕΜΑ ότι η κίνησή του Αλέξη Τσίπρα να αναλάβει την πολιτική ευθύνη ήταν μια επιλογή που θα αποδώσει όσο περνάει ο χρόνος. Για να επιτύχουν την ανάκαμψη, μεταξύ άλλων, επενδύουν σε δραστικές κινήσεις, όπως είναι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων, αλλά και αυστηρά μέτρα εναντίον της αυθαίρετης δόμησης. Ταυτόχρονα, θα υπογραμμίζονται οι ευθύνες των προηγούμενων κυβερνήσεων, οι οποίες επέτρεψαν να διαμορφωθούν οικιστικές καταστάσεις, όπως αυτή στο Μάτι.

Η εξίσωση δεν βγαίνει

Σ’ αυτό το μήκος κύματος θα κινηθεί η επικοινωνιακή αντεπίθεση αυτό το μήνα, μέσω σειρά δημόσιων παρεμβάσεων του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα, αλλά και πρωτοκλασάτων κυβερνητικών στελεχών. Παράλληλα θα γίνεται προσπάθεια να επανέλθει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας η έξοδος από τα μνημόνια. Η σχετική παρέμβαση του Φώτη Κουβέλη κρίθηκε άγαρμπη και είναι ενδεικτικό ότι προκάλεσε πολλές αρνητικές αντιδράσεις.

Γι’ αυτό και κρίθηκε πως οι σχετικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι πιο προσεκτικές.
Το πρόβλημα της κυβέρνησης, ωστόσο, δεν είναι εύκολο. Η εξίσωση δεν βγαίνει. Γι’ αυτό και στο Μαξίμου δίνουν πλέον έναν άλλο χαρακτήρα στον –σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες– επικείμενο ανασχηματισμό. Πριν την καταστροφική πυρκαγιά, ο ανασχηματισμός είχε σκοπό να δείξει ότι συγκροτείται το κυβερνητικό σχήμα που θα διαχειριστεί τη μεταμνημονιακή περίοδο και το 2019 θα δώσει την εκλογική μάχη.

Πλέον, ο ανασχηματισμός στοχεύει να εκπέμψει ένα μήνυμα αλλαγής σελίδας, να αφήσει πίσω την εικόνα της τραγωδίας και των όποιων κυβερνητικών ευθυνών. Στοχεύει να δώσει ένα διαφορετικό πολιτικό σήμα, προσαρμοσμένο στα νέα δεδομένα. Το ζητούμενο δηλαδή δεν είναι μόνο μία δυνατή εκλογική ομάδα που θα οδηγήσει την κυβέρνηση στις επόμενες κάλπες, αλλά κυρίως μία κολυμπήθρα του Σιλωάμ που θα καθαρίσει την κυβέρνηση από τις φονικές στάχτες που έχουν σκεπάσει το Μάτι.

Προσκρούει στους αμετακίνητους

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες η εντολή είναι σαφής. Όλα τα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση και στην Αθήνα αμέσως μετά το Δεκαπενταύγουστο. Το επικρατέστερο σενάριο είναι οι σχετικές ανακοινώσεις να πραγματοποιηθούν γύρω στις 20 Αυγούστου. Πριν δηλαδή από την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη, η οποία, επίσης αποκτά έναν νέο χαρακτήρα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, επιθυμία του πρωθυπουργού είναι να προχωρήσει σε σαρωτικό ανασχηματισμό, έτσι ώστε να πείσει την κοινή γνώμη πως εννοεί αυτά που λέει και πως έλαβε το μήνυμα. Εάν το πράξει, θα είναι η πρώτη φορά, καθώς μέχρι σήμερα έχει κινηθεί μάλλον συντηρητικά αναφορικά με τις αλλαγές υπουργών. Το ζήτημα είναι ότι η επιθυμία του αυτή προσκρούει σε εμπόδια.

Το υπουργείο Οικονομικών είναι ένα από αυτά. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν επιθυμεί να απομακρυνθεί από το χαρτοφυλάκιό του και οι θεσμοί δεν βλέπουν με καλό μάτι ριζικές αλλαγές στα υπουργεία του ενδιαφέροντός τους. Ποιους λοιπόν μπορεί να μετακινήσει ο Αλέξης Τσίπρας; Ποιους μπορεί να αποπέμψει για να είναι πειστικός;

Οι αμετακίνητοι

Ο υπουργός Εξωτερικών συγκαταλέγεται στους αμετακίνητους. Από τη μία είναι ο βασικός χειριστής του Σκοπιανού, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ το πολιτικό κεφάλαιο που έχει επενδυθεί στη συμφωνία των Πρεσπών είναι μεγάλο. Εκτός αυτού, ο Αλέξης Τσίπρας δεν επιθυμεί να έχει απέναντί του το Νίκο Κοτζιά, τον οποίο θεωρεί απρόβλεπτο και ικανό να προκαλέσει τριγμούς.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος μπορεί να βάλλεται και εκ των έσω για το Βατερλό της επικοινωνιακής διαχείρισης των πυρκαγιών, αλλά παραμένει ο στενότερος συνεργάτης του Πρωθυπουργού. Στην όχι πολύ πιθανή περίπτωση που αντικατασταθεί στον ρόλο του εκπροσώπου, θα παραμείνει στο στενό επιτελείο. Στη λίστα με τους αμετακίνητους βρίσκεται βέβαια ο Πάνος Καμμένος, αλλά –σύμφωνα με πληροφορίες– και η Έφη Αχτσιόγλου.

Όσον αφορά τα στελέχη των ΑΝΕΛ που συμμετέχουν στην κυβέρνηση, δεν φαίνεται να υπάρχουν αρκετές εφεδρείες για πολλές αλλαγές, οπότε σ’ αυτό το επίπεδο δεν πρέπει να αναμένονται πολλά νέα πρόσωπα. Οι ισορροπίες, εξάλλου, είναι ευαίσθητες στους κόλπους του μικρού κυβερνητικού εταίρου και δεν θεωρείται εύκολο να διαταραχθούν.

Οι «πραιτωριανοί» του Αλέξη

Για να επιτύχει ένα γερό ανακάτεμα της τράπουλας στην κυβέρνηση, οι πληροφορίες λένε πως θα υπάρξουν αλλαγές τουλάχιστον επτά υφυπουργών, ενώ συνολικά οι υπουργοί και οι υφυπουργοί που θα μετακινηθούν ή θα αλλάξουν θα είναι περί τους 12. Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξουν και οι λεγόμενοι «πραιτωριανοί» του Αλέξη Τσίπρα. Πρόκειται για νέους ανθρώπους, μεταξύ 35-45 ετών, που έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις-κλειδιά στην κυβέρνηση, σε κομβικές θέσεις στο κράτος, στο κόμμα και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, και θα είναι η εμπροσθοφυλακή του κυβερνώντος κόμματος στις προσεχείς εκλογές.

Με βάση τις μέχρι τώρα πληροφορίες στο νέο σχήμα θα αναβαθμιστούν πιθανότατα ο υφυπουργός Εργασίας Νάσος Ηλιόπουλος, ο υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος, ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιώργος Βασιλειάδης, ίσως και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Δημήτρης Παπαγιαννάκος, ο γενικός γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Λευτέρης Κρέτσος και ο γενικός γραμματέας στο υπουργείο Ανάπτυξης Φώτης Κουρμούσης. Θα αξιοποιηθούν νέα πρόσωπα, όπως ο Χρήστος Στάικος, ίσως και ο Κώστας Ζαχαριάδης. Πιθανότατα θα επανακάμψει ο Νίκος Φίλης, ο οποίος προς το παρόν κάνει τις διακοπές του στο ανατολικό Αιγαίο.

Δεν αποκλείεται ο Γιάννης Δραγασάκης να αφήσει το χαρτοφυλάκιο Οικονομίας-Ανάπτυξης, προκειμένου ο Αλέξης Τσίπρας να τοποθετήσει πρόσωπο που δεν συμμετείχε έως τώρα στο οικονομικό επιτελείο. Με ενδιαφέρον αναμένεται το πρόσωπο που θα αντικαταστήσει το Νίκο Τόσκα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Στο Μέγαρο Μαξίμου ήδη συζητούν κάποια ονόματα υποψηφίων γι’ αυτό τον κυβερνητικό ρόλο. Πηγές κάνουν λόγο για πρόσωπο-έκπληξη που θα προέρχεται από τα επιχειρησιακά τμήματα της αστυνομίας και για ένα πολιτικό πρόσωπο ευρύτερης αποδοχής.

Αναμένεται επίσης να δοθεί έμφαση και στο υπουργείο Περιβάλλοντος, με σκοπό να αποκτήσει αναβαθμισμένο ρόλο και να σηματοδοτήσει την αλλαγή σελίδας στις πολεοδομικές ανωμαλίες του παρελθόντος. Εκτός των άλλων υπάρχει η σκέψη να αλλάξουν οι επικεφαλής στα υπουργεία Παιδείας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Πολιτισμού. Δηλαδή, να φύγουν ο Κώστας Γαβρόγλου, ο Βαγγέλης Αποστόλου και η Λύδια Κονιόρδου.

Επίσης, σύμφωνα πάντα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στο νέο σχήμα θα τοποθετηθεί εκτός απροόπτου και η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, στο πλαίσιο του «ανοίγματος» που θέλει ο Τσίπρας προς την Κεντροαριστερά. Στο ίδιο πλαίσιο ακούγεται και το όνομα της Λούκας Κατσέλη.

Ένα ζήτημα που έχει τεθεί στο τραπέζι και περιπλέκει τα πράγματα είναι οι υποψήφιοι για τις κεντρικές θέσεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση. Τα στελέχη που θα επιλεγούν να διεκδικήσουν μεγάλους δήμους και περιφέρειες πρέπει να μείνουν εκτός κυβέρνησης, με σκοπό να προετοιμαστούν για τη μάχη της επόμενης Άνοιξης.