Αναζήτησαν εναλλακτικές πολιτικές Γάλλοι και Βρετανοί στις εκλογές

Στη Βρετανία έχουμε μια νέα κεντροαριστερή κυβέρνηση υπό τους Εργατικούς μετά από διακυβέρνηση 14 ετών από τους Συντηρητικούς και μετά από την εναλλαγή πέντε Πρωθυπουργών. Η νέα εργατική κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ έχει να διαχειριστεί τη δύσκολη σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ μετά από ένα επώδυνο και χρονοβόρο Brexit, για το οποίο αρκετοί Βρετανοί έχουν πλέον μετανιώσει. Και έχοντας μέσα στο κοινοβούλιο πλέον το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ ως τρίτη δύναμη με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα τις συνέπειες των εκλογών στις δύο χώρες.

Οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία χαρακτηρίστηκαν από μεγάλες ανατροπές και εκπλήξεις και στους δύο γύρους. Η επιλογή του Πρόεδρου Μακρόν να πάει σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές εξαιτίας της ήττας του κόμματός του στις Ευρωεκλογές απετέλεσε κίνηση υψηλού πολιτικού ρίσκου, καθώς έβαλε τη Γαλλία σε περιπέτειες. Η επικράτηση της Εθνικής Συσπείρωσης των Λεπέν-Μπαρντελά στον α’ γύρο των εκλογών με 33+% ήταν αποτέλεσμα διαμαρτυρίας του λαού για τις πολιτικές Μακρόν στην οικονομία και στο κοινωνικό κράτος, για την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, αλλά και για το μεταναστευτικό.

Ασφαλώς, υπάρχει και μια μεγάλη μερίδα του γαλλικού λαού που δεν ήθελε περαιτέρω εμπλοκή της Γαλλίας στο ρωσοουκρανικό πόλεμο κι αυτό καταγράφηκε σε ένα βαθμό στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών, αλλά και των βουλευτικών. Είναι επίσης εξόχως σημαντικό να αναφερθεί ότι υπήρξε μεγάλη διείσδυση της Ακροδεξιάς σε λαϊκά στρώματα, σε εργάτες και αγρότες που γύρισαν την πλάτη στην Αριστερά και το Κέντρο που ασχολείτο με τον άκρατο δικαιωματισμό σε κάθε επίπεδο αντί να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο του μέσου Γάλλου πολίτη.

Θα λειτουργήσει η “συγκατοίκηση”;

Η συμμετοχή του λαού στις εκλογές ήταν μεγάλη (60% στον α’ γύρο και 69% στον β’ γύρο), φτάνοντας τα επίπεδα του 1981. Στο β’ γύρο είχαμε μια μεγάλη ανατροπή, καθώς η Λεπέν πήρε 37% αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει 289 έδρες από τις 577 που απαιτούνταν για την αυτοδυναμία. Σ’ αυτή την ανατροπή έπαιξε ρόλο η απόσυρση των ασθενέστερων υποψηφίων των αντίπαλων κομμάτων της Λεπέν από τις εκλογές, ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο εκλογής του ακροδεξιού υποψηφίου. Επίσης, ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι οι Γάλλοι που ψήφισαν Ακροδεξιά στον α’ γύρο για διαμαρτυρία, στον β’ γύρο επέλεξαν υποψήφιους άλλων κομμάτων ώστε να μην πάρει την εξουσία η Λεπέν, καθώς η πολιτική κουλτούρα των Γάλλων είναι βαθιά δημοκρατική. Μην ξεχνάμε κιόλας ότι το 2002, ο πατέρας της Λεπέν είχε φτάσει στον β’ γύρο όπου έχασε από τον Ζακ Σιράκ.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του β’ γύρου, το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο του Μελανσόν βγήκε πρώτο κόμμα κερδίζοντας 182 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, ποσοστό όμως όχι ικανό για την εξασφάλιση της αυτοδυναμίας. Ο κεντρώος συνασπισμός “Μαζί” του Μακρόν ήρθε δεύτερος με 168 έδρες και η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν εξασφάλισε 143 έδρες, σχεδόν διπλασιάζοντας τις έδρες της. Το συντηρητικό δεξιό κόμμα Les Républicains συγκέντρωσε 45 έδρες. Ο διπλασιασμός των εδρών της Λεπέν είναι ανησυχητικός, καθώς σε επόμενες εκλογές το κόμμα της θα κεφαλαιοποιήσει αυτή τη επιτυχία για να διεκδικήσει την γαλλική Προεδρία το 2027.

Η κατάσταση που διαμορφώνεται τώρα στην Γαλλία είναι κρίσιμη, καθώς για έναν χρόνο δεν επιτρέπονται νέες εκλογές σύμφωνα με το Γαλλικό Σύνταγμα. Συνεπώς, ο Μακρόν μάλλον θα χρειαστεί να “συγκατοικήσει” με έναν αριστερό Πρωθυπουργό μέχρι τον Ιούλιο του 2025 τουλάχιστον. Η νέα Εθνοσυνέλευση περιλαμβάνει ισχυρή ακροδεξιά κοινοβουλευτική ομάδα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έτσι, μέχρι το 2027 ο Μακρόν θα έχει να αντιμετωπίσει αλλεπάλληλες κρίσεις και πιθανώς νέες εκλογές το 2025.

Η αστάθεια στη Γαλλία σε οικονομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και άμυνας θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην ΕΕ που είναι αντιμέτωπη με την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Γαλλία θα  βρίσκεται σε πολιτική και οικονομική κρίση, λόγω διαφωνίας για την οικονομική πολιτική που πρέπει να ακολουθηθεί. Ο Μελανσόν θέλει να εφαρμόσει την πολιτική του ατζέντα στο ακέραιο κάτι που ήδη προκαλεί σοβαρές αντιδράσεις. Η πιθανότητα η νέα κυβέρνηση να ακολουθήσει πιο φιλολαϊκή οικονομική πολιτική και να αυξήσει τις δαπάνες θα δημιουργήσει πρόβλημα στην γαλλική οικονομία και στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Προς το παρόν, ο Γάλλος πρωθυπουργός δεν παραιτείται λόγω και των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά σύντομα θα πρέπει να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση και να επιλεγεί νέος πρωθυπουργός. Τότε θα δούμε τους νέους συσχετισμούς δυνάμεων κι αν αυτή η “συγκατοίκηση” θα λειτουργήσει δεδομένων των διαστάσεων απόψεων που υπάρχει.

Αλλαγή σελίδας και στη Βρετανία

Στην αντίπερα όχθη της Μάγχης, η Βρετανία αλλάζει και αυτή σελίδα μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης από τους Τόρις. Από το 2010 μέχρι σήμερα, άλλαξαν πέντε πρωθυπουργοί που διαχειρίστηκαν το Brexit. Οι Εργατικοί έλαβαν 33,7% και εξέλεξαν 412 βουλευτές, οι Συντηρητικοί έλαβαν 23,7% και 120 βουλευτές, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες έλαβαν 12,2% και 71 βουλευτές, το κόμμα του Φάρατζ Reform UK έλαβε 14,3% και 5 βουλευτές και το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας 2,9% και 9 βουλευτές.

Οι Συντηρητικοί κατέγραψαν ίσως το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία τους. Το κόμμα έχασε περισσότερες από 250 από τις έδρες που κατείχε στο Κοινοβούλιο των 650 εδρών από το 2019. Επίσης, για πρώτη φορά το κόμμα του Φάρατζ εκπροσωπείται πλέον στο Κοινοβούλιο, σημειώνοντας υψηλό ποσοστό. Η εκστρατεία υπέρ του Brexit κατέστησαν τον Φάρατζ έναν από τους πλέον αναγνωρίσιμους πολιτικούς στη Βρετανία, ο οποίος ύστερα από επτά αποτυχημένες απόπειρες, κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής φέτος, επικρατώντας του υποψηφίου των Συντηρητικών Τζάιλς Γουότλινγκ, ο οποίος κατείχε την έδρα μέχρι σήμερα.

Μετά την νίκη των Εργατικών, ο νέος πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε: «Είναι σίγουρα σαφές σε όλους ότι η χώρα μας χρειάζεται μια μεγαλύτερη επαναφορά, μια εκ νέου ανακάλυψη αυτού που είμαστε», είπε, προειδοποιώντας ότι η εθνική ανανέωση που υποσχόταν θα πάρει χρόνο. «Το να αλλάζεις μια χώρα δεν είναι σαν να ανοίγεις έναν διακόπτη, ο κόσμος είναι πλέον ένα πιο ασταθές μέρος». Οι Εργατικοί παίρνουν τα ηνία σε μια Βρετανία εκτός ΕΕ με οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, τα όποια προφανώς δεν έλυσε το Brexit.

Το επιχείρημα ότι η συμμετοχή στην ΕΕ αύξανε τα ελλείμματα και επιβάρυνε το Ηνωμένο Βασίλειο με αυξημένες μεταναστευτικές ροές αποδείχθηκε ανακριβές, καθώς και τα οικονομικά προβλήματα συνεχίστηκαν αλλά και η μετανάστευση δεν μειώθηκε δραματικά μετά το Brexit. Επίσης, η στρατηγική του “Global Britain” δεν απέδωσε όσα αναμενόταν και τώρα η Βρετανία είναι πιο απομονωμένη και οικονομικά αποδυναμωμένη χωρίς την συνεισφορά των Ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Νέα εποχή για Γαλλία και Βρετανία

Η πολιτική των Συντηρητικών αποδυνάμωσε το κοινωνικό κράτος και διεύρυνε τις κοινωνικές ανισότητες. Οι Συντηρητικοί αύξησαν υπέρμετρα τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια, ενώ αποδυνάμωσαν το Εθνικό Σύστημα Υγείας όπου οι αναμονές για νοσοκομειακή κλίνη αυξήθηκαν δραματικά. Οι Εργατικοί στην ουσία εισέπραξαν την κούραση του βρετανικού λαού από την μακρά και αναποτελεσματική διακυβέρνηση των Συντηρητικών και τις αντιλαϊκές πολιτικές που ακολούθησαν. Επίσης, το Brexit και η διαχείριση του από τους Τόρις απογοήτευσε μεγάλο μέρος του πληθυσμού, το οποίο προσανατολίστηκε στους Εργατικούς και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.

Η νέα βρετανική κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις στην οικονομική και κοινωνική πολιτική, στην υγεία και στην παιδεία. Είναι επίσης πολύ πιθανό να υπάρξει μεγαλύτερη συνεργασία Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ σε μια σειρά από θέματα όπως το εμπόριο, η έρευνα, η τεχνολογία, η άμυνα και η ασφάλεια. Μάλιστα, η νέα κυβέρνηση προτίθεται να επιδιώξει ένα νέο σύμφωνο ασφάλειας με την ΕΕ, το οποίο θα προβλέπει πρόσβαση σε πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και θα επιτρέπει στις αστυνομικές ομάδες του Ηνωμένου Βασιλείου να διευθύνουν κοινές έρευνες με τους Ευρωπαίους ομολόγους τους.

Συμπερασματικά, μετά τις εκλογές, η Γαλλία και η Βρετανία μπαίνουν σε μια νέα εποχή. Η Γαλλία μπαίνει σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο γίνεται μια νέα αρχή με την ελπίδα να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες από το Brexit και να αναταχθεί η οικονομία και το κοινωνικό κράτος. Στη Γαλλία, η άνοδος της ακροδεξιάς και η ανάδειξή του αριστερού Λαϊκού Μετώπου σε κυβερνητική δύναμη ήταν αποτέλεσμα της απογοήτευσης από την πολιτική Μακρόν, ενώ στη Βρετανία η απογοήτευση και η κόπωση από την διακυβέρνηση των Συντηρητικών οδήγησε στην νίκη της Κεντροαριστεράς.