Ανοίγει δρόμο η Δανία στο μεταναστευτικό

Η απόφαση της κυβέρνησης της Κοπεγχάγης να υιοθετήσει ένα ακόμα αυστηρό περιοριστικό νόμο για όσους αιτούνται άσυλο στη Δανία, παραπέμπει σε πολιτικές αντιπαλότητες και δείχνει ότι με αυτή τη στρατηγική αντιμετωπίζει το μεταναστευτικό. H πρωθυπουργός και ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών Μέτε Φρεντέρικνσεν επιδιώκει η Δανία να έχει μηδενικό αριθμό αιτούντων άσυλο.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να το υποβάλουν αυτοπροσώπως στα σύνορα της Δανίας και στη συνέχεια να μεταφέρονται σε κέντρα φιλοξενείας εκτός Ευρώπης κατά τη διάρκεια επεξεργασίας της αίτησής τους. Εάν αυτή εγκριθεί, το άτομο θα λάβει το καθεστώς πρόσφυγα και θα του δοθεί το δικαίωμα να εισέλθει στη Δανία.

Το Κοινοβούλιο έχει υιοθετήσει και άλλους νόμους στο παρελθόν με στόχο να αποτρέψει τους πρόσφυγες-μετανάστες να εισέλθουν στη χώρα. Πριν πέντε χρόνια εγκρίθηκε νόμος που έδινε  δικαιοδοσία στις αρμόδιες αρχές να κατάσχουν τα τιμαλφή των αιτούντων άσυλο. Ωστόσο, σπανίως εφαρμόστηκε στην πράξη αλλά προκάλεσε αντιδράσεις και έγινε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες. Η Δανία ενδέχεται να ανοίξει το δρόμο και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες καθώς μπορεί και αυτές να υιοθετήσουν αυστήρα μέτρα κατά μεταναστών-προσφύγων.

Μέχρι στιγμής καμία χώρα δεν έχει ακόμη συμφωνήσει να συνεργαστεί με τη Δανία για να υποδεχθεί τους αιτούντες άσυλο. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε συνομιλίες με πέντε έως δέκα χώρες, τις οποίες αρνήθηκε να κατονομάσει. Σύμφωνα με ΜΜΕ της Δανίας, συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, Αίγυπτο, Ερυθραία και  Αιθιοπία. Εν τω μεταξύ, είναι γνωστό ότι η Δανία βρίσκεται σε συνομιλίες με τη Ρουάντα ώστε να δεχτεί τους αιτούντες άσυλο –στο παρελθόν είχε συζητήσει χωρίς επιτυχία παρόμοια σχέδια με το Ισραήλ.

Δανία και Ρουάντα υπέγραψαν στα τέλη Απριλίου μνημόνιο συνεργασίας για το άσυλο και τη μετανάστευση, αν και αυτό δεν καλύπτει την μεταφορά αιτούντων ασύλου στην αφρικανική χώρα. Η Ρουάντα έχει παράδοση στο να υποδέχεται πρόσφυγες. Φιλοξενεί περίπου 130.000 από αυτούς, κυρίως από το γειτονικό Μπουρούντι και το Κονγκό.

Πλήρη στροφή

Η απόφαση του Κοινοβουλίου προκάλεσε την έντονη αντίδραση της ΜΚΟ Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες στην Δανία και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) που υποστήριξε ότι αντιβαίνει στις αρχές της διεθνούς συνεργασίας για τους πρόσφυγες.

Η νέα νομοθεσία έχει άμεση σχέση και με την εσωτερική πολιτική σκηνή. Σηματοδοτεί μια πλήρη στροφή στο θέμα της μετανάστευσης από τους Σοσιαλδημοκράτες και παραπέμπει στην πολιτική τους διαμάχη και με το αντιπολιτευτικό ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα της Δανίας, που δεν υπήρξε ποτέ μέλος κυβέρνησης.

Οι βουλευτές του ψηφίζουν νομοσχέδια που αφορούν άλλα ζητήματα, μόνο εάν υιοθετηθούν περιορισμοί προς στους αλλοδαπούς. Οι πρώτοι αυστηροί περιορισμοί για πρόσφυγες-μετανάστες  υιοθετήθηκαν το 2001 από την τότε δεξιά κυβέρνηση και οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν αντιταχθεί σε αυτήν την πολιτική.

Η κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι η προστασία που παρέχει σε πρόσφυγες είναι προσωρινή. Η Υπηρεσία Μετανάστευσης της Δανίας αποφάσισε μόνο για 300 υποθέσεις από τον Ιανουάριο του 2021. Περίπου οι μισοί από τους αιτούντες άσυλο έλαβαν άδειες παραμονής (νέες ή ανανέωσαν τις παλιές). Οι αιτήσεις από 154 πρόσφυγες ανακλήθηκαν ή δεν ανανεώθηκαν.

Μεταναστευτική πολιτική

Το 2015 οι αιτήσεις ασύλου στη Δανία σημείωσαν κατακόρυφη αύξηση καθώς ήταν περισσότερες από 21.000. Το αποτέλεσμα ήταν να τεθούν αυστηροί όροι στην παροχή ασύλου το ίδιο έτος και μεταγενέστερα το 2019. Τα μέτρα επικεντρώθηκαν στην προσωρινή προστασία και τον επαναπατρισμό. Το 2020 ο αριθμός των αιτούντων άσυλο μειώθηκε σε 1.500 και 600 άτομα έλαβαν μόνο άσυλο, ο χαμηλότερος αριθμός μέσα σε τρεις δεκαετίες.

Η Δανία  επικρίνεται για την επιλογή της από όσους εκφέρουν την άποψη, ότι διολισθαίνει σε σκληροπυρηνικές αντι-μεταναστευτικές πολιτικές και ότι δεν ενδιαφέρεται για το δράμα των προσφύγων. Επιπλέον, την κατηγορούν ότι επιδιώκει να αποφύγει τις ευθύνες της στο πλαίσιο της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ, μετατοπίζοντας το βάρος στα άλλα κράτη-μέλη του ευρωπαϊκού οργανισμού.

Όμως, εδώ εγείρεται το ερώτημα αν η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ λαμβάνει υπόψη τις δυνατότητες που έχει κάθε κράτος-μέλος. Να δέχεται συγκεκριμένο αριθμό μεταναστών, για να μην προκαλούνται προβληματα στην κοινωνική συνοχή.  Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα με τα κέντρα υποδοχής προσφύγων-μεταναστών. Κάποιοι άλλοι τάσσονται υπέρ του νέου νόμου, υποστηρίζοντας ότι η Δανία έχει κάθε δικαίωμα να θέτει αυστηρά περιοριστικά μέτρα στους πρόσφυγες-μετανάστες, επιχειρηματολογώντας ότι η ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στις δυτικές κοινωνίες είναι ιδιαίτερη δύσκολη.