Από την απλή αναλογική στην Προεδρική Δημοκρατία – Το αδύνατο άλμα

Με απροκάλυπτη χαρά διάβασα στο τελευταίο άρθρο του κ. Ιπποκράτη Χατζηαγγελίδη τη νομική επιχειρηματολογία που υποστηρίζει πως μπορούμε να περάσουμε στην Προεδρική Δημοκρατία με κανονικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες, χωρίς να είναι αναγκαίο να προηγηθεί μία μείζονα εθνική κρίση, όπως προσωπικά θεωρούσα. Και το θεωρούσα βασιζόμενος στο ότι το Σύνταγμα ορίζει ποιες αποκλειστικά μπορεί να είναι οι αναθεωρητέες διατάξεις του.

Η επιχειρηματολογία είναι πολιτικά και δημοκρατικά λογική, αλλά, όπως επισημαίνει ο κ. Χατζηαγγελίδης «απαιτείται, απλώς, ευρεία ερμηνεία του Άρθρου 116 του Συντάγματος». Τώρα, ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να υπάρξει κατ’ αρχήν η πολιτική βούληση να προχωρήσουμε σε πολιτειακό μετασχηματισμό και ως εκ τούτου να υπάρξει η ευρεία ερμηνεία που προαπαιτείται για τη μετάβαση στην Προεδρική Δημοκρατία, θα το δούμε στη συνέχεια. Οφείλω όμως μερικές διευκρινήσεις.

Πρώτον, στο άρθρο μου, που στάθηκε αφορμή για τα σχόλια του κ. Χατζηαγγελίδη, προέκτεινα –δημοσιογραφική αδεία– την ατάκα του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ: «γι’ αυτό και, όταν έρθει η ώρα, δεν θα εκλέξουμε μόνο κυβέρνηση, αλλά και κυβερνήτη του τόπου» όπου μεταξύ άλλων οριοθέτησε χρονικά το πρόγραμμά του έως το 2035! Ήταν η λέξη «κυβερνήτης» που σχολιάστηκε από την ευρύτερη Αριστερά ως αυταρχική. Εγώ την σχολίασα ειρωνικά ως «οραματική προσέγγιση» του κ. Μητσοτάκη, που παραπέμπει σε μία αλλαγή πολιτεύματος, δηλαδή στο προεδρικό σύστημα, η οποία μου επέτρεψε να κάνω αυτή την προβολή. Διότι οι τεχνικοί που φιλοτεχνούν τις ομιλίες του είναι συνήθως δέκα βήματα μπροστά από τα τεκταινόμενα.

Δεύτερον, η εμπειρία που αποκόμισα ως δημοσιογράφος στην περιβόητη περίοδο της μεταπολίτευσης, με οδήγησε να καταλάβω πως ο δικομματισμός της ενισχυμένης αναλογικής έτσι όπως λειτούργησε, χωρίς ένα στιβαρό ενδιάμεσο κόμμα –όπως παλιά στη Βρετανία και τη Γερμανία– καλλιέργησε την αυταρέσκεια, τον λαϊκισμό, την διαπλοκή και εν τέλει την καταλήστευση του δημοσίου πλούτου υπέρ των σύγχρονων κοτζαμπάσηδων και των ξένων συμφερόντων και εις βάρος των πολλών.

Τρίτον, μέσα στη “σταθερότητα” της διαπλοκής, της διαφθοράς και του κεκαλυμμένου αυταρχισμού, η απλή αναλογική μου φάνηκε πως “ήτο μια κάποια λύσις…” Θα δούμε.

Τέταρτον, εδώ και δύο-τρία χρόνια, ο παλιός συνάδελφος και φίλος Σταύρος Λυγερός που φιλοξενεί τις αγωνίες μας στην ιστοσελίδα του, μου έχει εξηγήσει και με έχει πείσει για τη σημασία της αλλαγής της Προεδρευομένης σε Προεδρική Δημοκρατία. Πώς μπορούμε;

Στο πολιτικό δια ταύτα

Ο σοφός Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν έφτιαξε το μεταπολιτευτικό Σύνταγμα, παρ’ ότι εμπνεόταν από την γαλλική εμπειρία (έστω και πριν την συγκατοίκηση) δεν αποτόλμησε το Προεδρικό Σύνταγμα (αν και είχε τη δυνατότητα) για λόγους πολιτικού πραγματισμού και βαθιάς γνώσης της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας. Στην ουσία επανέφερε την προχουντική συνταγματική τάξη, με εξαίρεση την κατάργηση της βασιλείας.

Σήμερα, το πολιτικό σύστημα, δηλαδή τα κόμματα και οι πολιτικοί που τα απαρτίζουν δεν επιθυμούν καμία αλλαγή. Τους αρκεί να εκλέγονται, να διατηρούν τα προνόμια τους, να διαπλέκονται, να χρηματοδοτούνται, να ρουσφετολογούν και να είναι στο μιντιακό προσκήνιο, ταΐζοντας το αδηφάγο εγώ τους. Επίσης, οι τρεις εξουσίες δεν μοιάζει να αποζητούν μεγαλύτερη αυτονομία από την υπάρχουσα που τους επιτρέπει την διαπλοκή μεταξύ τους πίσω από την πλάτη της κοινωνίας.

Συνεπώς, από κοινοβουλευτικής πλευράς δεν τίθεται θέμα. Άλλωστε, οι αναθεωρήσεις που έχουν γίνει κατά τη μεταπολίτευση κατέληξαν οι περισσότερες σε φιάσκο. Οπότε ξαναγυρίζουμε στις ειδικές συνθήκες, οι οποίες συνήθως έχουν αρνητικό χαρακτήρα, αν όχι επικίνδυνο για την κοινωνία και την εθνική ασφάλεια. Άρα, αδιέξοδο. Έτσι, απομένει μόνο η ελπίδα, που δεν είναι στρατηγική και ο από μηχανής θεός. Δηλαδή, φτάσαμε και πάλι στο κατώφλι της μεταφυσικής και στον εθνικό ποιητή που έγραψε «…και διηγώντας τα να κλαις».