Από το Μακεδονικό στα ελληνοτουρκικά – Η αντιστροφή ρόλων

Όταν, το 2018 προχωρούσαν οι διαπραγματευτικές προσπάθειες για να κλείσει ο 30χρονος φαύλος κύκλος του Μακεδονικού, που τραυμάτισε τόσο την δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα, ώστε ακόμη και τώρα πολλοί να μην αντέχουν να το ονοματίσουν, έτσι ούτε καν ως ζήτημα ή ως πρόβλημα, μένοντας στο “Σκοπιανό”, ήταν φανερό ότι, δίπλα στην προσπάθεια της κυβέρνησης Τσίπρα-Κοτζιά να θέσει εκποδών ένα από τα διπλωματικά αδιέξοδα της μεταπολίτευσης, λειτουργούσε κι ένα εσωτερικό πολιτικό στοίχημα.

Το στοίχημα ότι η τότε αξιωματική αντιπολίτευση θα δοκιμάζονταν μπροστά στο περιεχόμενο της διαπραγμάτευσης. Ανάμεσα στο «η Μακεδονία είναι μια και είναι Ελληνική» της σαμαρικής, ας την πούμε, πτέρυγας και το “σε δέκα χρόνια θα έχει λησμονηθεί” της κληρονομίας ρεαλισμού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, με κεντρικό όμως αρμό την άρνηση ανάληψης κόστους, την συνειδητή ακινησία της σχολής Καραμανλή-Μολυβιάτη και του φρεναρίσματος στην Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι.

Η τότε αξιωματική αντιπολίτευση, τελικώς, δεν δοκιμάστηκε, πάντως όχι σοβαρά. Κυριάκος Μητσοτάκης, Ντόρα Μπακογιάννη, Νίκος Δένδιας, Γιώργος Κουμουτσάκος (ας σταθούμε εδώ) συμβιβάστηκαν σε μαγκωμένη συνύπαρξη με την καταγγελία της Συμφωνίας των Πρεσπών ως «εθνικά ζημιογόνου». Αποφεύγοντας έστω το “κατάπτυστη” και κρατώντας αποστάσεις από τα διάφορα προδοτικά, μειοδοτικά και τα συναφή.

Δεν προσήλθαν στα συλλαλητήρια, δεν βρέθηκαν αγκώνα-αγκώνα με τους “Μακεδονομάχους”, όμως δεν δίστασαν να υποδεχθούν την δημοσκοπική και –εντέλει– εκλογική συνεισφορά του θέματος όχι δε μόνον, έστω ούτε καν κυρίως στην ούτως ή άλλως ευαισθητοποιημένη Βόρεια Ελλάδα. Τι λειτούργησε ανασχετικά στο να υπάρξει εσωτερική φθορά στην ΝΔ; Το ερώτημα είναι ρητορικό, σχεδόν απλοϊκό: ήταν η αίσθηση της ηδύτατης εξουσίας που, ήδη τότε, σαφώς και πλησίαζε.

Διχασμός στο ΣΥΡΙΖΑ για ελληνοτουρκικά

H τωρινή κατάσταση, που αφορά το πολύ βαρύτερο ζήτημα των ελληνοτουρκικών, ζήτημα όπου η απειλή και ο κίνδυνος είναι ουσιαστική υπόθεση (τον “από Βορρά κίνδυνο” μόνον οι πιο “κολλημένοι” στην αμέσως μεταπολεμική ατμόσφαιρα αληθινά τον επικαλούνταν), αποτελεί αντιστροφή εκείνης της εμπειρίας. Η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση, μετά από αρκετή εσωτερική αναζήτηση και αμφιθυμία ζει ανάλογη διχαστική εμπειρία.

Καθώς έχει μέσα της και της Ανανεωτικής Αριστεράς την ροπή προς την διαπραγμάτευση, αλλά και του πάλαι ποτέ πατριωτικού ΠΑΣΟΚ την μνήμη ενός «Βυθίσατε το Χόρα». όσο κι αν μεταγενέστερες στρώσεις μνήμης δείχνουν ότι εκείνο είχε επικαθήσει σε βαθύτερη συναίνεση χειρισμού του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Ανδρέα Παπανδρέου, σε μια εποχή που ο “Αττίλας” στην Κύπρο ήταν τραγικά νωπή υπόθεση…

Η ενθάρρυνση επέκτασης των χωρικών υδάτων από τα έξι στα 12 ναυτικά μίλια προκειμένου να αντιμετωπισθεί η τουρκική δραστηριότητα σήμερα στο Καστελλόριζο, αύριο νότια της Κρήτης, αυτό το στίγμα δίνει. Κι αν η εμπειρία σε επίπεδο απόψεων Νίκου Μπίστη, Προοδευτικής Συμμαχίας είναι ένα πράγμα, σε επίπεδο Σωτήρη Βαλντέν (και με τα εκφραστικά μέσα που αυτός επιστράτευσε: «ανεύθυνες και δημαγωγικές τοποθετήσεις», με ευθεία αναφορά σε Αλέξη Τσίπρα) κινδυνεύει να λειτουργήσει πολύ πιο διαβρωτικά.

Από το Μακεδονικό στα ναυτικά μίλια

Πού βρίσκεται εδώ η διαφορά; Πάλι ρητορικό το ερώτημα: βρίσκεται στο γεγονός ότι, εδώ, το όνειρο της εξουσίας, η προσδοκία καν για κάτι τέτοιο, βρίσκεται φαίνεται πολύ-πολύ πιο μακρινή. Αντί για υπόσχεση εξουσίας, είναι η αντιπολιτευτική έρημος που πρέπει να διανυθεί (με την μιντιακή εχθρότητα δεδομένη, με την δημοσκοπική απόσταση να “τραυματίζει”).

Και την ίδια στιγμή, η ίδια η ανάδυση της βαθύτερης διαφωνίας για ένα ζήτημα που θα βρίσκεται για καιρό και με ένταση στην πρώτη γραμμή, στα κυβερνητικά έδρανα μένει πίσω, καθώς η νομή της εξουσίας μόλις ξεκίνησε. Και σε όποιους στρατεύονται στην Δεξιά, αντηχεί πιο ζωηρά η πολιτική θυμοσοφία του Ευαγγέλου Αβέρωφ: «Όποιος φύγει από το μαντρί, τον τρώει ο λύκος».

Ασφαλώς, μια επιδείνωση στην σκηνή των ελληνοτουρκικών ή και μια αποκαρδίωση από την προσπάθεια εκτόνωσης (με την διαμεσολάβηση των Ευρωπαίων “εταίρων” κλπ.) μπορεί να φέρει κραδασμούς στο εσωτερικό της “τρικομματικής”, de facto, κυβέρνησης Μητσοτάκη. “Κάποια όρια” μπορεί να ξεπεραστούν: η εκφώνηση κόκκινων γραμμών συχνά εκδικείται. Όμως, μέχρι τότε η συγκολλητική ύλη της εξουσίας συγκρατεί. Ακόμη. Ενώ η αντιπολιτευτική αμηχανία φέρνει διάβρωση. Γρήγορα!