Από το “μένουμε σπίτι” στο “εκκενώστε σπίτι”

Κάθε καλοκαίρι και πυρκαγιές. Στην Κύπρο, την Ελλάδα, σχεδόν παντού. Κάθε καλοκαίρι η καταστροφή, αλλά δεν μαθαίνουμε από τα επαναλαμβανόμενα φαινόμενα. Οι εξαγγελίες για διορθωτικές κινήσεις γίνονται για το θεαθήναι, καθηκόντως για να καθησυχαστεί η κοινωνία. Δεν είναι, βέβαια, φαινόμενα που ανθούν μόνο σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά στις δυο αυτές χώρες το κράτος επιβεβαιώνει την ανικανότητα του να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές. Κι αυτό επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Μαζί με την αδυναμία, την ανικανότητα, συμβαίνουν κι άλλα, που συμβάλουν στην καταστροφή.

Η απληστία του κέρδους, που θυσιάζει το περιβάλλον. Η ανάπτυξη, που προκρίνουν οι οικονομικές ελίτ δεν φροντίζει ούτε τα ελάχιστα για την ποιότητα ζωής, που θα πρέπει να διασφαλίζεται μέσα από την προστασία του περιβάλλοντος. Φταίει λένε η κλιματική αλλαγή, οι υψηλές θερμοκρασίες, οι άνεμοι, που κάνουν τη φωτιά να τρέχει και να καταπίνει πράσινο, σπίτια, περιουσίες. Είναι κι αυτά, όπως και οι εμπρησμοί, που μένει να αποδειχθούν κατά πόσο είναι σχεδιασμένοι ή έργο μεμονωμένων ανεγκέφαλων.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο ζήτημα, που αναγνωρίζεται αλλά δεν αντιμετωπίζεται συλλογικά και αποτελεσματικά. Οι εθνικές και παγκόσμιες οικονομικές ελίτ έχουν άλλες προτεραιότητες και το αποδεικνύουν. Στην Ελλάδα, το μόνο που ακούστηκε να λέγει ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, για να δικαιολογήσει την αδυναμία του κράτους να σβήσει τις πυρκαγιές, ήταν να τα φορτώσει όλα στην κλιματική αλλαγή, τα καιρικά φαινόμενα.

Ένα αφήγημα βολικό, αλλά δεν δίνει απαντήσεις, δεν σώζει  περιουσίες και δάση. Ούτε οι εκκενώσεις δεν γίνονται με τον σωστό τρόπο. Είναι προφανές πως δεν υπάρχει σχέδιο, γιατί φαίνεται πως η πυρασφάλεια στοιχίζει και οι προτεραιότητες είναι άλλες. Είναι ο πολιτικός, που χρησιμοποίησε τις πυρκαγιές όταν ήταν στην αντιπολίτευση για να πάρει πόντους και να αναρριχηθεί στην εξουσία. Και τώρα;

Αλλά και στην Κύπρο, που χρόνια συζητούνται θέματα αρμοδιοτήτων μεταξύ Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και Τμήματος Δασών. Και επιβεβαιώνεται πως οι εξουσίες, τα βασίλεια και η αδυναμία ενός κράτους να λαμβάνει αποφάσεις, γιατί δεν μπορεί να έχει ένα ενιαίο σχεδιασμό, οδηγεί συχνά σε καταστροφές. Η κυπριακή κυβέρνηση υποτίθεται ότι έχει πρόθεση να αγοράσει πτητικά μέσα, αλλά συζητά αυτό το θέμα κάθε χρόνο, κάθε καλοκαίρι. Και ενίοτε μετά από καταστροφικές πυρκαγιές, όπως οι πρόσφατες που αποδείχθηκαν  –φευ– φονικές.

“Εκκενώστε το σπίτι”

Ζούμε τα τελευταία χρόνια πρωτόγνωρες καταστάσεις. Τόσο η Ελλάδα (περισσότερο) όσο και η Κύπρος έχουν βιώσει μια περίοδο τροϊκανής αποικιοποίησης. Εκχώρησαν κυριαρχία για να σωθεί το τραπεζικό σύστημα και οποιοδήποτε άλλο χρήσιμο θεωρείται από το σύστημα. Και δεν έφταναν τα μνημόνια ήλθε και η πανδημία, ο κορωνοïός.

Μια πρωτόγνωρη κατάσταση, που επέβαλε περιορισμούς, κανόνες μιας άλλης κανονικότητας. Τα μέτρα αναγκαία μέτρα, ενίοτε, όμως, τυγχάνουν διαφορετικής αξιοποίησης από τις διάφορες ελίτ. Ταυτόχρονα, παράλληλα με την πανδημία και οι πυρκαγιές.  Όπως έλεγε και ο φίλος Ρούντι τα συνθήματα «μένουμε σπίτι» λόγω πανδημίας εναλλάσσονται ταχύτατα με εκείνα «εκκενώστε τα σπίτια» λόγω πυρκαγιών.

Ζούμε σε μια περίοδο κατά την οποία απειλείται η ποιότητα της ζωής μας, η δημόσια υγεία, το βιοτικό επίπεδο, οι προσωπικές ελευθερίες. Σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, παρατεταμένων περιόδων οι κοινωνίες στενάζουν. Είναι σαφές πως το σύστημα βολεύεται όταν μια κοινωνία, μια χώρα, βρίσκεται στην πρίζα και αναζητεί διεξόδους σε μόνιμα αδιέξοδα φτιάχνοντας άλλες κανονικότητες, που ακόμη και ο Όργουελ δεν τις είχε σκεφτεί.

Η αδυναμία των κυβερνώντων

Οι κυβερνώντες θα κρύβονται πίσω από την κλιματική αλλαγή κι άλλα φαινόμενα για να κρύψουν τις αδυναμίες τους. Κρύβονται πίσω από τις πανδημίες, τις καταστροφές από τις πυρκαγιές, τον μπαμπούλα της τρόικας, για να επιβάλλουν μια άλλη κανονικότητα. Είναι προφανές πως η ικανότητα διαχείρισης σε περιόδους κρίσης αποτελεί το μεγάλο στοίχημα, για χώρες, που βρίσκονται υπό απειλή ( Ελλάδα από Τουρκία) και υπό ημικατοχή (Κύπρος από Τουρκία).

Και στη διαχείριση γενικώς δεν τα πάνε καλά, σε Ελλάδα και Κύπρο καθώς στα δύσκολα τα επικοινωνιακά δεν αντέχουν. Δεν αντέχουν στις κραυγές των ανθρώπων που ζητούν βοήθεια που δεν έρχεται για να σώσουν τις περιουσίες τους από τις πυρκαγιές. Τα επικοινωνιακά δεν αντέχουν για πολύ όταν, για παράδειγμα, ο Αττίλας προελαύνει στην Κύπρο, στην Αμμόχωστο και η απάντηση ήταν τι έκαναν ή δεν έκαναν οι προηγούμενοι.