Από τον κατευνασμό στην έξυπνη ισχύ

του Μένιου Τασιόπουλου  – 

Για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, η ατζέντα δεν κυριαρχείται αποκλειστικά από ζητήματα που συνδέονται με τις αξιολογήσεις και τα συνεπαγόμενα μέτρα. Οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές δεν λείπουν, βέβαια, αλλά δεν μονοπωλούν την επικαιρότητα. Σ’ αυτήν έχουν εισβάλει δυναμικά εθνικά θέματα. Αν, μάλιστα, δεχθούμε τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού ότι οι εκλογές θα γίνουν το 2019, το συμπέρασμα είναι το Σκοπιανό και άλλα κρίσιμα εθνικά θέματα θα κριθούν στο υφιστάμενο εσωτερικό πολιτικό πλαίσιο.

Μετά από μία περίοδο σχετικής ανάπαυλας, η Άγκυρα έχει επανέλθει στην τακτική πρόκλησης εντάσεων. Η τουρκική πίεση δεν εκδηλώνεται μόνο στην Κύπρο με τις απειλές για τουρκική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ. Εκδηλώνεται και στο ελλαδοτουρκικό μέτωπο, στη Θράκη, στο Αιγαίο, αλλά και στην Μεσόγειο. Το ενδεχόμενο μείζονος σημασίας έμπρακτης τουρκικής πρόκλησης ειδικά στην περιοχή του Καστελορίζου θεωρείται ότι συγκεντρώνει πιθανότητες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει εγκαίρως να ληφθούν αποφάσεις για τον τρόπο αντιμετώπισης ενδεχόμενης κρίσης.

Το παζλ καθίσταται πιο περίπλοκο, λόγω των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Η γεωπολιτική ρευστότητα στη Βαλκανική, στη Μέση Ανατολή αναδεικνύει ένα μέγα ζήτημα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις δύσκολες συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή ούτε στη βάση των μικροπολιτικών διχασμών στο εσωτερικό, ούτε στη βάση της «στρατηγικής του κατευνασμού» που τείνει να μετατραπεί σε δεύτερη φύση του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Ζητήματα αιχμής όπως το Σκοπιανό, αλλά και στη συνέχεια ακόμα πιο κρίσιμα ζητήματα, όπως οι επεκτατικές διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και εθνικά δικαιώματα, όπως τα χωρικά ύδατα, ο εθνικός εναέριος χώρος και η ανακήρυξη ΑΟΖ πρέπει να αποτελέσουν την ατζέντα εθνικής στρατηγικής. Τι σημαίνει αυτή; Σημαίνει ότι η χαραγμένη αυτή στρατηγική θα είναι απολύτως σεβαστή από τις διαδοχικές κυβερνήσεις, θα είναι ο εθνικός κοινός παρονομαστής.

Οργανική συνιστώσα αυτής της εθνικής στρατηγικής πρέπει να είναι η πολιτική συμμαχιών. Αφενός, ο εμπλουτισμός της σχέσης με τις ΗΠΑ, αφετέρου η εδραίωση των στρατηγικών σχέσεων που έχουν διαμορφωθεί στην Ανατολική Μεσόγειο. Μόνο έτσι θα καταστεί δυνατή η μετάβαση από τη στρατηγική του κατευνασμού στη στρατηγική της αξιόπιστης αποτροπής, η οποία θα είναι τέτοια μόνο εάν στηρίζεται στην “έξυπνη ισχύ”.