Αποχαιρετώντας το 2021 – Τα γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα και τον κόσμο

Άλλο ένα ημερολογιακό έτος, το 2021 φτάνει στο τέλος του και το αποτύπωμά του είναι γεμάτο από συμβάντα που συγκλόνισαν την Ελλάδα και τον κόσμο. Εδώ ακολουθούν συγκεντρωμένα τα κυριότερα από αυτά. Εκλογές, θάνατοι, διπλωματία, εμβόλια, κινήματα, συμφωνίες, συγκρούσεις, πόλεμοι: Όλα χώρεσαν σε δώδεκα μόλις μήνες! Στην Ελλάδα ήδη από τις πρώτες μέρες της χρονιάς ενεργοποιήθηκε το σχέδιο “Ελευθερία”, δηλαδή το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού κατά της Covid-19.

Με παγκόσμιο κρότο ξεκίνησε όμως η φετινή χρονιά, καθώς το ημερολόγιο έδειχνε μόλις 6 Ιανουαρίου όταν φανατικοί οπαδοί του απερχόμενου τότε προέδρου Τραμπ, εισέβαλλαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλου του πλανήτη. Την ίδια ώρα συνεδρίαζε εντός του κτιρίου το Κογκρέσο, με σκοπό την επικύρωση των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών του 2020, που ανέδειξαν νικητή τον Τζο Μπάιντεν. Αποτελέσματα που ο Ντόναλντ Τραμπ δεν αναγνώρισε ποτέ.

Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 20 Ιανουαρίου, ο Μπάιντεν ορκίστηκε πρόεδρος, με την Κάμαλα Χάρις να γίνεται η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος της χώρας. Ο τέως πρόεδρος Τραμπ δεν έδωσε το παρόν στην τελετή ως είθισται, αντ’ αυτού παρευρέθη ο απερχόμενος αντιπρόεδρος, Μάικ Πενς. Στα ελληνικά πράγματα, η χρονιά ξεκίνησε με τον πρώτο ουσιαστικά ανασχηματισμό της κυβέρνησης στις 4 Ιανουαρίου, που βρήκε εκτός κυβερνητικού σχήματος τους Τάκη Θεοδωρικάκο και Γιάννη Βρούτση.

#MeToo και υπόθεση Λιγνάδη

Ο Ιανουάριος αποτελεί μήνα ορόσημο για την Ελλάδα και σε σχέση με ένα ζήτημα με κοινωνικές αλλά και πολιτικές διαστάσεις, αυτό του κινήματος #MeToo. Η Σοφία Μπεκατώρου μπορεί να έκανε τις πρώτες δηλώσεις σχετικά με τη σεξουαλική βία που δέχτηκε ήδη απ’ τον Δεκέμβριο, όμως ήταν τον Ιανουάριο που το θέμα πήρε μεγαλύτερη έκταση έπειτα από δημόσια αφήγηση της αθλήτριας. Οι αποκαλύψεις που έκανε οδήγησαν κι άλλα δημόσια πρόσωπα –κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά από τον χώρο του θεάτρου και της τηλεόρασης– στο να καταγγείλουν παρόμοιες συμπεριφορές.

Το τσουνάμι των αποκαλύψεων οδηγεί τον Φεβρουάριο σε παραίτηση τον έως τότε καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρη Λιγνάδη, που κατηγορήθηκε για σεξουαλική αποπλάνηση ανηλίκων. Στον ίδιο ασκήθηκαν ποινικές διώξεις, ωστόσο ο απευθείας διορισμός του στη θέση του διευθυντή γέννησε και πολιτικές συγκρούσεις. Στο στόχαστρο βρέθηκε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, καθώς και ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Ενδεικτικό της πίεσης που δέχθηκε η κυβέρνηση εκείνη την περίοδο αποτελεί το γεγονός ότι την τελευταία μέρα του ίδιου μήνα, παραιτείται ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρήστος Ταραντίλης, επικαλούμενος οικογενειακούς λόγους. Είχε αναλάβει καθήκοντα λιγότερο από δύο μήνες πριν και ανεξαρτήτως του τί τον οδήγησε σε παραίτηση, η πρόωρη απομάκρυνσή του υπήρξε πλήγμα για το επικοινωνιακό μήνυμα της κυβέρνησης.

200 χρόνια από την Επανάσταση

Τον Μάρτιο τα σκηνικά πολιτικής έντασης συνέχισαν να ανθίζουν και είχαν αρχικά ως περιεχόμενο την αντιπαράθεση γύρω απ’ την απεργία πείνας του Δημήτρη Κουφοντίνα. Ο ίδιος είχε ξεκινήσει την διαμαρτυρία του από τον Γενάρη, με αίτημα τη μεταφορά του στις φυλακές Κορυδαλλού, κάτι το οποίο σύμφωνα με την κυβέρνηση δεν προβλεπόταν. Αυτό που σφράγισε όμως τα πολιτικά πράγματα της περιόδου, ήταν οι διαδηλώσεις που ακολούθησαν του περιστατικού αστυνομικής βίας στη Νέα Σμύρνη.

Αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ φάνηκαν σε βίντεο να ξυλοκοπούν νεαρό στην πλατεία Νέας Σμύρνης κατά τη διάρκεια μίας διαδικασίας που υποτίθεται ήταν απλός έλεγχος των στοιχείων του. Η Ελλάδα διένυε τον πέμπτο μήνα με απαγόρευση κυκλοφορίας, κλειστή την εστίαση και άλλα αυστηρά περιοριστικά μέτρα κατά της Covid-19 και η κοινωνική ένταση λόγω και των όσων είχαν γίνει πρόσφατα οδήγησε σε ένα κύμα διαδηλώσεων κατά της αστυνομικής βίας.

Στις 25 Μαρτίου συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η κακή κατάσταση της πανδημίας δεν επέτρεψε τους μεγαλειώδεις εορτασμούς που σχεδίαζε η αρμόδια Επιτροπή, ενώ το φορτισμένο πολιτικό κλίμα αφαίρεσε από το πνεύμα ομοψυχίας γύρω απ’ τη σημαντική αυτή επέτειο. Στο Σύνταγμα η πολιτειακή, στρατιωτική και θρησκευτική ηγεσία της χώρας παρακολούθησε τη στρατιωτική παρέλαση χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών, ενώ την ίδια ώρα ελληνικά και συμμαχικά αεροπλάνα πετούσαν στους ουρανούς της Αθήνας.

“Θερμή” Άνοιξη

Ο Απρίλιος σημαδεύτηκε ως προς τα πολιτικά πράγματα από την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Άγκυρα. Κατά την διάρκεια κοινών δηλώσεων με τον Τούρκο ομόλογό του ο Έλληνας ΥΠΕΞ απάντησε με ιδιαίτερη σαφήνεια σε μια σειρά από θέματα που άνοιξε στη δική του τοποθέτηση ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Η εικόνα ενός πολιτικού που δεν δίστασε να ξεδιπλώσει το σύνολο των ελληνικών θέσεων δημόσια και “εκτός έδρας” ενίσχυσε απροσδόκητα πολύ το προφίλ του Δένδια και κατά πολλούς τον ανέδειξε σε “δελφίνο” για τα εσωκομματικά της ΝΔ.

Τον Μάιο σχεδόν μονοπώλησε την επικαιρότητα η υπόθεση δολοφονίας της Καρολάιν στα Γλυκά Νερά. Το δράμα μίας οικογένειας είχε κάθε απαραίτητο χαρακτηριστικό για να ενεργοποιήσει τα κανιβαλιστικά ένστικτα μερίδας των ΜΜΕ, ενώ η αποκάλυψη ότι τον φόνο είχε διαπράξει –καθ’ ομολογία του πια– ο σύζυγος της κοπέλας, μόνο ενέτεινε το ενδιαφέρον γύρω από το θέμα.

Άνοιξε με αυτόν τον τρόπο και μία μεγάλη συζήτηση γύρω απ’ τον όρο “γυναικοκτονία” και την χρήση του, ενώ έκτοτε έχουν καταγραφεί περισσότερα από δέκα περιστατικά δολοφονιών ή ακραίας βίας με θύματα γυναίκες. Την ίδια περίοδο ξεσπά νέα κρίση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης με εκατέρωθεν εχθροπραξίες και πολύνεκρες επιθέσεις. Η ανακωχή επετεύχθη, όμως όχι δίχως κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

Καλοκαιρινό θρίλερ

Οι καλοκαιρινοί μήνες που είναι συνυφασμένοι με την διασκέδαση και την καλοπέραση, φέτος στιγματίστηκαν από την επέλαση της μετάλλαξης Δέλτα, καθώς κι από τις δραματικές πυρκαγιές που ξεσπίτωσαν δεκάδες κόσμο σε Πελοπόννησο και Αττική και κυρίως στην βόρεια Εύβοια, όπου υπολογίζεται να έχουν καεί συνολικά περισσότερα από 500.000 στρέμματα γης.

Η οικολογική καταστροφή και οι υλικές ζημίες περιουσιών είναι ανείπωτες, ενώ δύο άνδρες, εκ των οποίων ο ένας εθελοντής έχασαν τη ζωή τους ριγμένοι στη μάχη με τις φλόγες. Οι εφιαλτικές εικόνες από τα πύρινα μέτωπα έκαναν γρήγορα τον γύρο του κόσμου, με την Εύβοια να γίνεται πρωτοσέλιδο στους New York Times. Την ίδια στιγμή πραγματοποιούνταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Τόκιο, με την ελληνική αντιπροσωπεία να φέρνει πίσω τέσσερα μετάλλια και μεγάλη συγκίνηση για το ήθος της.

Σε πολιτικό επίπεδο, το πέρας της καταστροφικής φωτιάς έφερε διπλό ανασχηματισμό τον Αύγουστο και βρήκε τον έως τότε πολιτικό προϊστάμενο της Πολιτικής Προστασίας, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη εκτός κυβέρνησης, ενώ ο Νίκος Χαρδαλιάς μετακινήθηκε ως υφυπουργός στο Εθνικής Άμυνας – αν και πιθανόν για τον συγκεκριμένο να έπαιξε ρόλο η επιβαρυμένη υγεία του και όχι η διαχείριση της κρίσης. Στον ίδιο ανασχηματισμό καταγράφηκε και το παρατράγουδο με την παραλίγο υπουργοποίηση Αποστολάκη που μάλλον εξέθεσε την κυβέρνηση, αλλά και τον ίδιο.

Όμως ο Αύγουστος ήταν ο μήνας που κυριολεκτικά όλος ο πλανήτης είχε στραμμένο το βλέμμα του αλλού: στο Αφγανιστάν. Η προαναγγελθείσα αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων είχε ως αποτέλεσμα την αστραπιαία επανακατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, που δεν έχασαν χρόνο στο να επαναφέρουν τη σκοταδιστική αντίληψή τους για την κόσμο. Οι εικόνες γυναικών να πετάνε τα μωρά τους σε Αμερικανούς στρατιώτες για να τα φυγαδέψουν και εκείνες ανθρώπων που επιχειρούν να διαφύγουν από την χώρα κρεμάμενοι από ελικόπτερα που απογειώνονται είναι ενδεικτικές του δράματος που βιώνουν έκτοτε.

Αναδιάταξη συμμαχιών

Ο Σεπτέμβρης στην Ελλάδα έφερε την είδηση του θανάτου του Μίκη Θεοδωράκη. Η πολιτεία κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος για την ταφή του μεγάλου πολιτικού-μουσικοσυνθέτη που “έφυγε” πλήρης ημερών και έργων σε ηλικία 96 ετών. Την ίδια στιγμή, ξεκινάει να εφαρμόζεται η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού κατά της Covid-19 για τους υγειονομικούς, με όσους παραμένουν ανεμβολίαστοι να οδηγούνται σε αναστολή εργασίας.

Στη διεθνή σκακιέρα, τα βλέμματα του κόσμου στράφηκαν στη νέα γεωπολιτική συμμαχία που ανακοινώθηκε μεταξύ ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου και Αυστραλίας, υπό το ακρωνύμιο “AUKUS”. Η AUKUS σηματοδότησε την (επι)στροφή των ΗΠΑ στον αγγλοσαξονικό άξονα, καθώς και την επανατοποθέτηση της προσοχής τους προς την Κίνα. Επέφερε όμως και μία άνευ προηγουμένου ένταση στις διπλωματικές σχέσεις των κρατών αυτών με την Γαλλία που εξ αιτίας της συμφωνίας έχασε μία συμφωνία δισεκατομμυρίων με την Αυστραλία.

Λίγες μόνο μέρες αργότερα όμως, ήρθε η ανακοίνωση για το ελληνογαλλικό σύμφωνο αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με γαλλικές φρεγάτες Belhara. Είχε προηγηθεί προ ημερών η διεξαγωγή των γερμανικών εκλογών, που έδειξαν την έξοδο στην επί 16 χρόνια καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ. Το SPD με τον Όλαφ Σολτς κατόρθωσε την πρωτιά και ξεκίνησε τις προσπάθειες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.

Η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας γέμισε αισιοδοξία την πλειοψηφία των Ελλήνων, όμως ο Οκτώβριος σφραγίστηκε από τον απροσδόκητο θάνατο της Φώφης Γεννηματά. Η ίδια είχε λίγες μέρες πριν αποσύρει την υποψηφιότητά της για την προεδρία του ΚΙΝΑΛ, έχοντας εισαχθεί στο νοσοκομείο, όμως κανείς δεν περίμενε το πόσο σύντομα θα γραφόταν το μοιραίο τέλος. Στην Ελλάδα κηρύχθηκε εκ νέου εθνικό πένθος, ενώ η ταφή της έγινε δημοσία δαπάνη και με τιμές εν ενεργεία υπουργού.

Κινητικότητα στα διεθνή

Στις 14 Οκτωβρίου ανακοινώνεται και η νέα αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, που για πρώτη φορά έχει πενταετή διάρκεια και προβλέπει σημαντική επέκταση των αμερικανικών δυνάμεων στην ελληνική επικράτεια (Αλεξανδρούπολη, Λιτόχωρο, Στεφανοβίκειο και Σούδα). Στη Γερμανία συνεχίστηκαν οι διεργασίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης με την πρώτη συμφωνία μεταξύ του SPD, των Πράσινων και του FDP, ενώ η Άνγκελα Μέρκελ επισκέφθηκε τις τελευταίες της μέρες ως καγκελάριος πρώτα την Τουρκία και κατόπιν την Ελλάδα, ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου.

Την ίδια περίοδο έλαβαν χώρα οι συνεδριάσεις των G20 στη Ρώμη, καθώς και η σύνοδος COP26 για το κλίμα στο Λονδίνο, που συνεχίστηκε με χλιαρά αποτελέσματα μέχρι και τα μέσα Νοεμβρίου. Στα ελληνικά πράγματα όμως ο Νοέμβριος είχε χρώμα πράσινο για διαφορετικό λόγο: Οι εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ βρέθηκαν στο επίκεντρο της προσοχής μετά την κάθοδο του Γιώργου Παπανδρέου, παρά την επιλογή του ίδιου να μην συμμετάσχει στο debate των υποψηφίων.

Παράλληλα έρχεται και η ανακοίνωση από τον πρωθυπουργό για τη διεύρυνση του υποχρεωτικού εμβολιασμού σε όλους άνω των 60 από τον ερχόμενο Ιανουάριο, με την προαναγγελία ότι οι παραβάτες θα έρχονται αντιμέτωποι με πρόστιμο της τάξεως των 100 ευρώ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνάντησή του με τον Βρετανό ομόλογό του θέτει εκ νέου το αίτημα για επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, κάτι που σύμφωνα με έρευνα, βρίσκει θετική ανταπόκριση από την πλειοψηφία των Βρετανών.

Τέλος, ο Δεκέμβριος κλείνει τη χρονιά με πολλά νέα δεδομένα εντός κι εκτός Ελλάδας. Ο Νίκος Ανδρουλάκης εκλέγεται νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ με θριαμβευτικό ποσοστό απέναντι σε έναν πρώην πρωθυπουργό, ενώ η στάση της κυβέρνησης στην πανδημία, η δημοσίευση της μελέτης Τσιόδρα-Λύτρα και το νέο κύμα κρουσμάτων που συνεπιφέρει η νέα μετάλλαξη Όμικρον, οδηγούν τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ να ζητήσουν για πρώτη φορά επισήμως τη διεξαγωγή εκλογών.

Κλείνοντας ο Δεκέμβρης…

Στα λυπηρά του μήνα που εκπνέει σήμερα μαζί με το έτος, καταγράφεται ότι ξεπεράστηκε το “φράγμα” των 20.000 νεκρών στη χώρα μας από τον Covid-19, καθώς και το ότι έφυγε από τη ζωή ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. Σε διεθνές επίπεδο το θερμόμετρο βρίσκεται στα ύψη λόγω του ουκρανικού ζητήματος, με ΗΠΑ-Ρωσία να βρίσκονται σε μία νέα επιδείνωση των μεταξύ τους σχέσεων, ενώ προβληματισμό προκαλεί η πορεία της τουρκικής οικονομίας.

Σε γενικές γραμμές εντός του έτους μία σειρά από άλλες χώρες πέραν όσων ήδη αναφέρθηκαν είδαν τις πολιτικές τους ηγεσίες να αλλάζουν – πολλές εξ αυτών εν μέσω ή λόγω σκανδάλων. Μεταξύ αυτών η Αυστρία, το Ισραήλ, η Βουλγαρία, η Βόρεια Μακεδονία. Ο κορονοϊός έκανε αισθητή την παρουσία του σε όλον τον πλανήτη καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς φέρνοντας εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους.

Οι εμβολιασμοί παγκοσμίως προχωρούν μαζικά, τουλάχιστον στις δυτικές χώρες, ωστόσο διόλου ανάξιο αναφοράς είναι το αντιεμβολιαστικό κίνημα που φουντώνει στις περισσότερες χώρες και αποκτά συνεχώς νέα χαρακτηριστικά. Σε κάθε περίπτωση το 2022 αναπόφευκτα θα είναι έτος που θα γεννήσει ενδιαφέρουσες εξελίξεις σε όλους τους τομείς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται –θετικό ή αρνητικό– για τις ζωές όλων μας.

Άλλωστε ο χρόνος αλλάζει απόψε μονάχα σχηματικά και η ροή της ανθρώπινης ζωής δεν επηρεάζεται παρά μόνο σε ψυχολογικό επίπεδο απ’ αυτόν. Για κλείσιμο λοιπόν, δεν αρμόζει στα όσα ζούμε τίποτε περισσότερο από την εξής αρχαία κινέζικη κατάρα: «Είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς». Μπορεί να μην μας καταράστηκαν, όμως οι καιροί που ζούμε είναι σίγουρα ενδιαφέροντες!