Άραγε “Μένουμε Ευρώπη” με υποκλοπές;

Ξαφνικά ο τίτλος και μόνο μίας επιστημονικής εκδήλωσης, στην οποία έχουν δηλώσει ότι θα συμμετάσχουν, μεταξύ άλλων, δύο κορυφαίοι συνταγματολόγοι, οι Ευάγγελος Βενιζέλος και Νίκος Αλιβιζάτος, έγινε αφορμή για πολιτική αντιπαράθεση. Τα πυρά συγκέντρωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ενώ οι επικριτές του –μεταξύ των οποίων δύο πρώην σύντροφοί του, η Άννα Διαμαντοπούλου και ο Γιώργος Φλωρίδης– έχουν σαφώς πολιτικές αν όχι κομματικές επιδιώξεις.

Η εκδήλωση έχει τίτλο “Μένουμε Ευρώπη; Υποκλοπές, δικαιώματα και κράτος δικαίου“. Ο τίτλος βέβαια δεν αμφισβητεί την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Όπως δείχνει και ο επεξηγηματικός υπότιτλος, αναφέρεται στην παρούσα συγκυρία των υποκλοπών και θέτει το ερώτημα εάν υπό συνθήκες παραβίασης της συνταγματικής νομιμότητας μένουμε πράγματι και ουσιαστικά στην Ευρώπη; Υπονοεί ότι το “Μένουμε Ευρώπη” δεν εξαντλείται στο οικονομικό σκέλος και στην παραμονή στο ευρώ, αλλά έχει ευρύτερο περιεχόμενο και αφορά στην πολιτιστική, πολιτική, θεσμική και εν τέλει αξιακή συμπεριφορά του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Ο κ. Βενιζέλος δέχθηκε επίθεση γιατί δήθεν ο τίτλος αμφισβητεί το σύνθημα “Μένουμε Ευρώπη” που αποτελούσε την συμπυκνωμένη έκφραση του κινήματος που διαμορφώθηκε από το 2012 και μετά εναντίον της «παλαβής πολιτικής», όπως είχε χαρακτηριστεί τότε η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία πράγματι, αν και δεν είχε αυτή την στόχευση, έθετε σε κίνδυνο την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Κορύφωση εκείνου του κινήματος ήταν το “ναι” στο δημοψήφισμα του 2015, το οποίο ηττήθηκε, αλλά ως γνωστόν ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε στροφή 180 μοιρών, απόδειξη ότι ποτέ δεν ήταν στρατηγική του επιλογή η έξοδος.

Αυτό όμως εν τέλει δεν είχε και μεγάλη σημασία. Οι αντίπαλοί του του χρέωσαν αντιευρωπαϊκή στάση και το “Μένουμε Ευρώπη” έγινε η προμετωπίδα του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αντιπολίτευση κατά την περίοδο 2015-2019 και εν τέλει στην απρόσκοπτη κυριαρχία του συστήματος Μητσοτάκη. Το πραγματικό διακύβευμα βέβαια δεν είναι ο τίτλος μίας εκδήλωσης, με ή χωρίς ερωτηματικό, είναι το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο μέσα από το πρίσμα των πολιτικών συμμαχιών που τείνουν να διαμορφωθούν πριν και μετά τις εκλογές.

Συντροφικές… αντεγκλήσεις

Είναι σαφές ότι το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο είχε αμβλυνθεί τον τελευταίο χρόνο και έχει αποδυναμωθεί καίρια μετά τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο των υποκλοπών, αλλά και μετά κραυγαλέα επιχείρηση συγκάλυψής του από την πλευρά της κυβέρνησης. Προσωπικότητες που συμμετείχαν σε αυτό και συνεχίζουν να στηρίζουν εμμέσως ή ευθέως τον Κυριάκο Μητσοτάκη, σιωπώντας για το σκάνδαλο των υποκλοπών όχι μόνο πήραν αποστάσεις, αλλά και έστρεψαν τα πυρά τους εναντίον των δύο συνταγματολόγων που θα συμμετάσχουν στην εκδήλωση.

Στην τελευταία συνέντευξή του στα “Νέα” ο Αλιβιζάτος έθεσε θέμα αστυνομικής αυθαιρεσίας και γενικότερα θεσμικών εγγυήσεων του κράτους δικαίου. Φυσικά και μόνο η υπόνοια ότι ο Βενιζέλος ξαφνικά μετακινήθηκε από το “Μένουμε Ευρώπη”, ή ότι έγινε φιλο-ΣΥΡΙΖΑ είναι αστεία και δείχνει την πολιτική αμηχανία των επικριτών του. Την αδυναμία τους να βρουν επιχειρήματα για να συνεχίσουν να στηρίζουν την σημερινή κυβέρνηση και προοπτικά το σενάριο της μετεκλογικής συνεργασία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Με την πρώτη συζήτηση που άνοιξε ο Βενιζέλος ξεκαθάρισε: «Οι οργανωτές έθεσαν ως τίτλο της εκδήλωσης το ερώτημα “Μένουμε Ευρώπη”; Και ως υπότιτλο: “Υποκλοπές, Δικαιώματα και Κράτος Δικαίου”. Δεν ρωτήθηκα για τον τίτλο, αλλά δεν με ενοχλεί. Το αντίθετο. Προφανώς ο τίτλος παραπέμπει στο κίνημα αντίδρασης στην προκήρυξη του δημοψηφίσματος του Ιουλίου 2015, το πανηγυρικό αποτέλεσμα του οποίου ανατράπηκε εξίσου πανηγυρικά σε λίγες ημέρες».

Η πρώτη που του επιτέθηκε ήταν η Διαμαντοπούλου με μία δηκτική ανάρτηση: «Βαγγέλη εκπλήσσομαι. Διαφωνώ για την επιλογή “υποστήριξης” ενός τίτλου που επαναφέρει ένα ζήτημα που δεν τίθεται από κανέναν πλέον. Ξέρεις καλά ότι μένει το σύνθημα όσο κι αν προσπαθήσεις να το αναλύσεις μετά. Η απάντηση είναι: Μένουμε Ευρώπη! με παύλα και τέλεια». Στην συζήτηση παρενέβη και ο Φλωρίδης (με βάση τις συχνές αναρτήσεις του διεκδικεί επάξια τον τίτλο του πλέον φανατικού αντι-ΣΥΡΙΖΑ και φιλομητσοτακικού) με το δικό του δηκτικό σχόλιο: «Μένουμε Ευρώπη; Εμείς ναι, κάποιοι φαίνεται να σκέπτονται πάμε Βενεζουέλα. Εμείς όχι!».

Το διακύβευμα

Η επόμενη απάντηση του Βενιζέλου ήταν πιο σκληρή: «Προσωπικά δικαιούμαι νομίζω να “ελέγχω τα διαπιστευτήρια” άλλων για τη στάση τους την περίοδο 2015-2019. Σίγουρα δεν έχω καμία πολιτική υποχρέωση να δίνω διαπιστευτήρια συνέπειας σε σχέση με τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όποιος έχει πιο πλούσιο “πολεμικό μητρώο” ας σηκώσει το χέρι του».

Το ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο το έθεσε με δική του παρέμβαση ο Νίκος Μπίστης: «Όχι δεν τσακώνονται για το ερωτηματικό στο Μένουμε Ευρώπη. Αλλά γιατί με τον πιο επίσημο, πανηγυρικό –και με την βούλα θα λέγαμε– τρόπο μπαίνει ταφόπλακα στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Και αντιστοίχως διευρύνεται το μέτωπο εναντίον της υπονόμευσης του κράτους δικαίου, των θεσμών και των ατομικών δικαιωμάτων… Για λόγους που δεν χρειάζεται να αναλύσουμε, το μένος όλων των νοσταλγών του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου διοχετεύεται πρωτίστως στον Βαγγέλη Βενιζελο και ακολούθως στον Νίκο Αλιβιζάτο».

Δεν είναι δίχως σημασία ότι ο Μπίστης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, είναι ο ένας από τους δύο, μαζί με τον Αντώνη Λιάκο, που έχουν προτείνει να αρχίσει από τώρα ο διάλογος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ για τις προϋποθέσεις μίας μετεκλογικής κυβερνητικής συνεργασίας. Μία τέτοια προοπτική δεν θα διαμορφώσει μόνο τους όρους της μετεκλογικής συνεργασίας, αλλά θα δώσει απάντηση στο ερώτημα της πολιτικής σταθερότητας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης το μπορεί να το απαντήσει, γιατί ξέμεινε από συμμάχους μετά τις υποκλοπές. Την ανάγκη φιλοτιμία ποιούμενος, λοιπόν, επιμένει στην αυτοδυναμία. Η προοπτική της σύμπλευσης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ –σύμφωνα με εκείνους που την εισηγούνται– θα διαμορφώσει δυναμική και ρεύμα νίκης στην πορεία προς τις εκλογές. Βέβαια το πώς θα μοιραστούν τα εκλογικά κέρδη μεταξύ των δύο είναι πάντα ένα ερώτημα. Το οποίο ευλόγως απασχολεί πιο έντονα τον αδύνατο πόλο που είναι το ΠΑΣΟΚ.