Αρχηγικά κόμματα με τη βούλα της Βάσης

Ποιος νοήμων πολίτης θα μπορούσε να διαφωνεί με το να εκλέγεται η ηγεσία κάθε κόμματος, από όλα τα μέλη του και όχι μόνο από όσα πάνε στο Συνέδριο του; Θεωρητικά κανείς. Δημοκρατία έχουμε. Όση περισσότερη συμμετοχή τόσο το καλύτερο. Αλλά πρόκειται περί αυτού; Για να το δούμε..

Το θέμα ήρθε πάλι στην επικαιρότητα, με την πρόταση-“απόφαση” του Αλέξη Τσίπρα, να εκλέγονται ο πρόεδρος και αυτού του κόμματος (στον ΣΥΡΙΖΑ και η Κεντρική Επιτροπή) από όλα τα μέλη του κόμματος, που θέλουν να ψηφίσουν. Και όχι από τους αντιπροσώπους τους στο κομματικό Συνέδριο.

Και λέμε “ήρθε πάλι”, γιατί αυτήν την διαδικασία την καθιέρωσε ο Γιώργος Παπανδρέου, μετά την ανάληψη της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ και την προδιαγεγραμμένη τότε ήττα στις εκλογές του 2004. Και στην αντιπαράθεση του με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, μετά την ήττα του 2007. Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε στις μέχρι τώρα εκλογές ηγεσίας στο ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ Το μιμήθηκε η ΝΔ, εκλέγοντας πρόεδρο τον Κυριάκο Μητσοτάκη με αυτόν τον τρόπο. Και τώρα ήρθε η σειρά και του Τσίπρα στον ΣΥΡΙΖΑ.

Τι συνέβη και τους έπιασε όλους αυτή η αγάπη για την εκλογή τους από την κομματική Βάση και όχι από το Συνέδριο, το ανώτατο όργανο κάθε κόμματος, όπου αντιπροσωπεύονται τα μέλη των κομματικών οργανώσεων; Είναι τόσο άδολη αυτή η αγάπη; Για να το δούμε…

Ο πρόεδρος-παντοκράτορας

Όλα κρίνονται στην ουσία τους από το αποτέλεσμα τους. Ποια είναι λοιπόν τα αποτελέσματα της εκλογής κομματικής ηγεσίας από όλα τα μέλη που θέλουν να ψηφίσουν (και από φίλους, σε κάποιες περιπτώσεις) και όχι από το Συνέδριο ή την Κεντρική Επιτροπή;

• Δημιουργείται ένα ακόμη όργανο, ο πρόεδρος του κόμματος. Ανώτερο μάλιστα και από το Συνέδριο καθώς είναι νομιμοποιημένο απ’ ευθείας από την κομματική Βάση και όχι μόνο από τους αντιπροσώπους των κομματικών οργανώσεων στο Συνέδριο.
• Ο πρόεδρος, ως κυρίαρχο ανώτατο όργανο, γίνεται παντοκράτορας στο κόμμα. Και οι αποφάσεις του μπορούν να συζητηθούν κριτικά, αλλά όχι να ανατραπούν, ούτε καν από το Συνέδριο.
• Όποια εσωκομματική αντιπολίτευση και κριτική στις βουλήσεις του προέδρου γίνεται άνευ ουσίας. Και όποιοι αντιτίθενται στις θέσεις του, έχουν δύο δρόμους. Είτε να υποταγούν στον πρόεδρο, είτε να φύγουν από την ενεργό κομματική δράση. Εκτός εάν τον περιμένουν, μετά από ήττα στις εθνικές εκλογές, για να τον αμφισβητήσουν ευθέως. Δύσκολο πράγμα, να περιμένεις ήττα του κόμματος σου. Οπότε;

Παραμένουν τα αρχηγικά κόμματα

Τα παραπάνω εξηγούν, νομίζουμε, αυτήν την αγάπη υποψήφιων ή εν ενεργεία κομματικών ηγετών, να εκλέγονται ή να νομιμοποιούνται απ’ ευθείας από την κομματική Βάση. Γίνονται παντοκράτορες στο κόμμα τους, εξουδετερώνουν κάθε εσωκομματική αντίρρηση και αποχωρούν εθελουσίως, όταν θέλουν, συνήθως μετά από μία σοβαρή ήττα σε εθνικές εκλογές. Δεν το λες και τόσο δημοκρατική εσωκομματική λειτουργία όλο αυτό.

Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσίπρας προτείνει (και το Συνέδριο θα αποφασίσει βεβαίως) εκλογή από την Βάση των μελών, όχι μόνο του προέδρου, αλλά και της Κεντρικής Επιτροπής. Ας σκεφτούμε, ότι τα κομματικά Συνέδρια έχουν, κατά βάση, τρία έργα να κάνουν : Διαμόρφωση πολιτικών θέσεων (χιλιάδες αντιπρόσωποι σε μία-δυο ημέρες έτοιμα κείμενα εγκρίνουν συνήθως), εκλογή Κεντρικής Επιτροπής και εκλογή προέδρου. Εάν τα δύο τελευταία αφαιρεθούν, τότε οι χιλιάδες σύνεδροι θα έρχονται από όλη την χώρα, για να εγκρίνουν έτοιμα κείμενα θέσεων.

Γενικό συμπέρασμα: Τα κόμματα στην Ελλάδα ήταν πάντοτε αρχηγικά. Με τους προέδρους τους να “εκλέγονται” ακόμη και δια βοής, εάν ήταν αδιαμφισβήτητες ηγετικές προσωπικότητες. Τα τελευταία χρόνια, μας τελείωσαν οι αδιαμφισβήτητες ηγετικές προσωπικότητες. Τα κόμματα όμως, με επιλογές των προέδρων τους, θέλουν να παραμείνουν αρχηγικά. Με την βούλα της Βάσης.