Δείχνει Χάγη η ψηφοφορία για τις γερμανικές οφειλές

Με ευρύτατη πλειοψηφία ψηφίστηκε τελικά από την Ολομέλεια η πρόταση του προέδρου της Βουλής «για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών». Η εξέλιξη αυτή καθιστά πλέον επίσημο το ελληνικό αίτημα, την ώρα που το Βερολίνο θεωρεί ότι το ζήτημα έχει διευθετηθεί. Η συζήτηση όμως, παρότι όλες οι πτέρυγες αναγνώρισαν ότι πρόκειται για θέμα εθνικού χαρακτήρα, κινήθηκε στα όρια της μικροπολιτικής και εντός του πλαισίου που διαμορφώνουν οι επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Η ψηφοφορία έγινε δι εγέρσεως, ωστόσο δεν ηγέρθησαν άπαντες. Οι βουλευτές του ΚΚΕ επέμειναν στην δική τους πρόταση, ενώ η Χρυσή Αυγή καταψήφισε. Βουλευτής της μάλιστα έθεσε ζήτημα αποζημιώσεων από τον «μυθικό» πλούτο του ΚΚΕ σε Έλληνες πολίτες που υπέστησαν ζημιές και θρήνησαν θύματα κατά την περίοδο 1946-49.

Όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιου είδους συζητήσεις, πολλοί αναζήτησαν την πατρότητα της σημερινής εξέλιξης, η οποία ωστόσο έρχεται αργοπορημένα. Ο Τσίπρας τόνισε ότι δεν κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ από το 1974 έως το 2015, αφήνοντας να εννοηθεί ότι αφού το τελικό στάδιο ολοκλήρωσης της επισημοποίησης του εθνικού αιτήματος γίνεται επί των ημερών του αποτελεί δικό του έργο.

Ο «πόλεμος» της πατρότητας  

Από την πλευρά του ο Μητσοτάκης επισήμανε ότι η ΝΔ κράτησε ανοιχτό το θέμα, υπενθυμίζοντας ότι ήδη από το 1990 είχαν συμφωνήσει στην διεκδίκηση του κατοχικού δανείου  ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Χαρίλαος Φλωράκης. Ο Βενιζέλος αναφέρθηκε στις ρηματικές διακοινώσεις και τα διαβήματα που προηγήθηκαν και επέμεινε στην παρέμβαση υπέρ της Ρώμης που έγινε από την ελληνική κυβέρνηση, τον Ιούλιο του 2011, κατά την διάρκεια της ανοιχτής δίκης στην Χάγη με αντίδικους την Ιταλία και την Γερμανία.

Το όλο ζήτημα είχε ανακινηθεί ωστόσο, όπως υπενθύμισε και ο Αλέξης Τσίπρας, το 1995, από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου με υπουργό Εξωτερικών τον μετέπειτα πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια. Ήταν εκείνη την χρονιά που έγινε και ρηματική διακοίνωση στο Βερολίνο.

Πέραν τούτων, αυτό που κυριάρχησε στην συζήτηση και σχολιάζεται σήμερα και από τον διεθνή τύπο ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο η κυβέρνηση έφερε προς ψήφιση το πόρισμα της διακομματικής επιτροπής της Βουλής και την πρόταση του προέδρου του Σώματος για επίσημη απαίτηση των γερμανικών οφειλών.

Μικροκομματικοί χειρισμοί

Η αξιωματική αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση ότι έφερε το θέμα προς ψήφιση σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο και μάλιστα ο ίδιος ο Μητσοτάκης αμφισβήτησε το κυβερνητικό επιχείρημα περί «ουδετέρου χρόνου» διεξαγωγής της ψηφοφορίας. Τόνισε μάλιστα ότι η συζήτηση γίνεται τον Απρίλιο του 2019, ενώ το πόρισμα της Επιτροπής της Βουλής είχε ολοκληρωθεί από το 2016.

Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός αντέτειναν ότι δεν μπορούσε το αίτημα για διεκδίκηση να τεθεί νωρίτερα, καθώς η χώρα ήταν υπό το καθεστώς μνημονίων, επισημαίνοντας ότι το εθνικό θέμα και η ηθική υπόσταση του δεν θα μπορούσαν να μπουν στις ίδιες διαπραγματεύσεις με το χρέος.

Με δεδομένη πάντως την πίεση των Βρυξελλών και της Γερμανίας η χρεοκοπημένη Ελλάδα δεν είχε και πολλές δυνατότητες να ανοίξει το θέμα νωρίτερα, ιδιαίτερα την ώρα που η επίσημη θέση του Βερολίνου είναι ότι όλα αυτά τα ζητήματα έχουν διευθετηθεί. Από την άλλη το  ουσιαστικό ερώτημα είναι πλέον το τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα σε ό,τι αφορά την στήριξη των εθνικών αξιώσεων και όχι ο χρόνος ή οι ενδεχόμενες  μικροκομματικές επιδιώξεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης.

Σοβαρή απόφαση

Η απόφαση της Ολομέλειας αναφέρει ότι το ζήτημα των οφειλών προς την Ελλάδα από τον Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ανοικτό και ότι οι αξιώσεις του Ελληνικού Κράτους και οι οφειλές προς αυτό παραμένουν εκκρεμείς και ενεργές στο σύνολό τους. Υπενθυμίζει επίσης ότι το Ελληνικό Κράτος ουδέποτε και καθ’ οιονδήποτε τρόπο αποποιήθηκε αυτών των αξιώσεων και το κυριότερο ότι δεν τίθεται και δεν μπορεί να τεθεί κανένα ζήτημα παραγραφής τους.

Με το ψήφισμα η κυβέρνηση καλείται να προχωρήσει σε όλες τις ενδεδειγμένες, διπλωματικές και νομικές, ενέργειες για τη διεκδίκηση των οφειλών. Αυτή η διαδικασία ωστόσο δεν είναι εύκολη από την στιγμή που το Βερολίνο αναγνωρίζει μόνον την ηθική υποχρέωση να καταδικάζει το ναζιστικό παρελθόν και δεν μπαίνει στην συζήτηση της ικανοποίησης οικονομικών απαιτήσεων. Από την άλλη η Αθήνα φαίνεται αυτήν την φορά αποφασισμένη να απαιτήσει, ανεξαρτήτως του ποια θα είναι η πρώτη επίσημη γερμανική απάντηση.

Τι μέλλει γενέσθαι

Που θα μπορούσε όμως να οδηγήσει μια τέτοια διαμάχη ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γερμανία; Ο πρωθυπουργός ανέφερε  ότι η Αθήνα θα κάνει χρήση του ευρωπαϊκού και διεθνούς νομικού πολιτισμού. Ο εκπρόσωπος της Μέρκελ επανέλαβε όμως ότι η θέση της Γερμανίας δεν αλλάζει και ότι το θέμα έχει διευθετηθεί οριστικά, από νομική και πολιτική άποψη. Το Βερολίνο αναφέρεται μάλιστα σε συμφωνία με πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ήδη από το 1960, αλλά και στην συνθήκη «δύο-συν-τέσσερα» που υπογράφτηκε το 1990 για την επανένωση της Γερμανίας και αναφέρει ότι «δεν προβλέπονται περαιτέρω αποζημιώσεις».

Αυτές οι πρώτες τοποθετήσεις των δύο πλευρών δείχνουν όμως ήδη τον δρόμο για την Χάγη. Σε αυτό το συμπέρασμα, ότι η σύγκρουση Αθήνας-Βερολίνου θα μπορούσε να οδηγηθεί στο Διεθνές Δικαστήριο, καταλήγει και η γερμανική εφημερίδα Die Welt σε σημερινή ανάλυσή της για την ψηφοφορία στην ελληνική Βουλή. δεν παραλείπει ωστόσο να σημειώσει ότι «νομικοί και ιστορικοί (!) των δύο χωρών διατυπώνουν διαφορετικές απόψεις για το δικαίωμα των Ελλήνων σε αποζημιώσεις».