Δεν είμαι σεξιστής, η υποψήφια δήμαρχος είναι ωραία

Πριν αναφερθούμε στην υποψηφιότητα της κα Νοτοπούλου για τη δημαρχία της Θεσσαλονίκης, ας πάμε λίγα χρόνια πριν. Το 2008-9, ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής οργανωτικής συμπεριφοράς Γιάννης Αντωνάκης είχε μοιράσει, σε Ελβετούς φοιτητές, φωτογραφίες που η καθεμιά έδειχνε από ένα ζευγάρι αντίπαλων υποψήφιων για τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές του 2002. Στη συνέχεια τους ρώτησε ποιόν εκ των δύο θεωρούσαν πιο ικανό πολιτικό, κρίνοντας από την εμφάνιση. Το 70% των υποψηφίων, που επέλεξαν οι φοιτητές, ήταν και αυτό που ψήφισαν οι Γάλλοι, χρόνια πριν, στις εκλογές.

Στις ευρωεκλογές του 2014 είχα σχολιάσει για την εκλογή της κας Καϊλή ότι επρόκειτο για περίπτωση… «οπτικής ψήφου». Oι ψηφοφόροι είναι φυσιογνωμιστές; Παίζει ρόλο η εξωτερική εμφάνιση στην πολιτική επιλογή; Όταν η υποψήφια δήμαρχος Θεσσαλονίκης επελέγη από το Μαξίμου για τη διαδοχή της Μαρίας Κόλλιας Τσαρουχά στο υφυπουργείο Μακεδονίας-Θράκης, δημιουργήθηκε ένας θόρυβος στη δημόσια συζήτηση στην οποία κυριαρχούσε και ο σεξισμός που πηγάζει από τη δροσερή εξωτερική της παρουσία. Καταγράφηκαν φραστικά χτυπήματα «κάτω από τη μέση» για την εμφάνιση της νέα υφυπουργού εκχυδαϊζοντας σεξουαλικά να πολιτικό γεγονός.

Όταν η κα Νοτοπούλου, είχε δώσει την πρώτη —βιντεοσκοπημένη– συνέντευξή στην κρατική τηλεόραση, μίλησε για “επίθεση στις γυναίκες, στη νέα γενιά“. Μίλησε για πρωτοφανές “πολιτικό υπόβαθρο” πίσω από τις επιθέσεις. Χαρακτήρισε μάλιστα ως “ακροδεξιό το να επιτίθεσαι σε κάποιον επειδή είναι γυναίκα ή επειδή φέρει συγκεκριμένη ηλικία, μεγάλη ή μικρή” . Ωστόσο, πρόκειται κυρίως για γραφικές επιθέσεις (ο κυβερνοχώρος απελευθερώνει ένστικτα γαρ) που ο ΣΥΡΙΖΑ, επιστρατεύοντας την πολιτική ορθότητα, ανήγαγε σε συζήτηση πρώτης γραμμής στη δημόσια ατζέντα.

Κατ’ αυτό τον τρόπο όμως σκεπάζεται η πολιτική ουσία της υπόθεσης και ο κομματικός νεποτισμός. Το ακροδεξιό περιτύλιγμα, με το οποίο έχει αποφασίσει το Μαξίμου να ντύσει κάθε επίθεση, θα σκιστεί και θα φύγει. Προφανώς και η υποψήφια δήμαρχος δεν είναι σε θέση να το γνωρίζει.

Η εξαιρετικά μικρή ηλικία διαθέτει δύο πολιτικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, δεν έχει προλάβει ο/η πολιτικός να διασυνδεθεί με λάθη ή περιστατικά χοντρής διαπλοκής. Η νεανική φρεσκότητα απέχει παρασάγγας από τη “δύσοσμη” φαρμακίλα υποθέσεων Novartis που φέρεται να εμπλέκουν έμπειρους πολιτικούς. Δεύτερον, δεν αρκεί ως χρόνος για να αποτυπωθεί η έως τώρα πολιτική του/της.

Η κα Νοτοπούλου έχει μεν αξιόλογο εσωκομματικό βιογραφικό (υφυπουργός, μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ, κινητοποιήσεις, εκδηλώσεις, πορείες διαμαρτυρίας κτλ.), δίχως αυτό να μεταφράζεται σε πολιτικό ιστορικό λαθών που να δυσκόλευαν την απόφαση για υπουργοποίηση και πλέον για δημαρχία. Με άλλα λόγια και να ήθελε να βλάψει το δημόσιο συμφέρον, όπως κάνανε συνάδελφοί της χρόνια τώρα, που να προλάβει; Αρκεί όμως αυτό για να αναλάβει ένα σημαντικά πόστα σε ευαίσθητες περιοχές της χώρας;

Αποστολή Θεσσαλονίκη

Η πολιτική συγκυρία που αντιμετώπιζε από πέρυσι ο ΣΥΡΙΖΑ, στένευε εξάλλου τα όρια για να βρεθούν άνθρωποι με ποιοτικά χαρακτηριστικά –δηλαδή νοήμονες μη διαπλεκόμενους– εν όψει των δύσκολων εκλογών. Πόσο μάλλον να συνένωνε υπουργεία υπό την σκέπη δυνατών προσωπικοτήτων από την κοινωνία όπως έγραφε πριν μήνες ο δημοσιογράφος Μάκης Ανδρονόπουλος.

Υποψηφιότητες όπως της κα Λοϊζου ή του κ. Κόκκαλη δεν κρίνονται και τόσο πετυχημένες. Ενδεικτικά, πριν αρκετό καιρό, κορυφαίο μέλος της ‘Πρωτοβουλίας των 58’ δεν ήταν διατεθειμένο ούτε καν συνέντευξη να μου δώσει διότι ντρεπόταν ακόμα και να μιλήσει για όσα γίνονταν στη χώρα για την οποία θα μιλούσαμε. Αμφιβάλλω αν θα αναλάμβανε χαρτοφυλάκιο μιας κυβέρνησης ή κάποιο πόστο στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Κοντολογίς η νέα υποψήφια δήμαρχος έχει το αναγκαίο πολιτικό θράσσος (όχι θάρρος) και τσαγανό για να πει στον εαυτό της ότι θέλω στα 30 μου χρόνια να αναλάβω χαρτοφυλάκιο έστω και σε μια αμφιλεγόμενη κυβέρνηση και να πάρω τα ηνία του δεύτερου πιο μεγάλου δήμου της χώρας. Στο Μαξίμου χρειάζονταν έναν άνθρωπο έμπιστο.

H πρόσφατη Συμφωνία των Πρεσπών άνοιξε μια τεράστια τρύπα στη δεξαμενή των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ στη βόρεια Ελλάδα που δύσκολα κλείνει. Στη δροσερή κα Νοτοπούλου είχε ανατεθεί να συσπειρώσει την εκλογική βάση του κόμματος, αλλά και να διευρύνει το πολιτικό ακροατήριό, μέσω τοπικών αρχόντων.

Αφού είναι ωραία και μετράει

Όπως ψέλισσα και στην αρχή η κα Νοτοπούλου είναι μια νέα και όμορφη γυναίκα (για) πολιτικός και αυτό μετράει και μάλιστα πολύ, όπως αποδεικνύουν και μελέτες. Η επιστήμη δεν είναι σεξίστρια. Σύμφωνα λοιπόν με μια πρόσφατη δημοσιευμένη έρευνα στο Cambridge University Press, οι εμφανισιακά ελκυστικοί άνδρες και γυναίκες υποψήφιοι θεωρούνται από τον κόσμο ως πολύ πιο ικανοί συγκριτικά με λιγότερο εμφανίσιμους. Επιπλέον, όταν δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για τους ίδιους, οι ψηφοφόροι προτιμούν ελκυστικότερους υποψήφιους, προβλέποντας τα αποτελέσματα των εκλογών μεταξύ δύο αντιπάλων βάσει διαφοράς εμφάνισης.

Η κα Νοτοπούλου δεν διαθέτει ούτε πλούσιο εργασιακό ούτε πολιτικό παρελθόν. Τις σπουδές ψυχολογίας και το θεωρητικό μεταπτυχιακό στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας (ε ρε προγράμματα που σκαρφίζονται Πανεπιστημιακοί…) άραγε πρόλαβε να τις εξασκήσει; Συσσώρευσε εμπειρία στους δύο μήνες που εργαζόταν στον τομέα καθαριότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης το 2012; Το ότι ανέλαβε το γραφείο του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη και το γεγονός ότι γεννήθηκε στη συμπρωτεύουσα δεν είναι εχέγγυα.

Οπότε, πράγματι δεν υπάρχουν πληροφορίες για την ίδια διότι δεν έχει. Η μόνη βασική πολιτική πληροφορία που υπάρχει είναι ότι στις πιο κρίσιμες εκλογές των τελευταίων ετών, του 2015, ήθελε στα 27 της να εκλεγεί βουλευτίνα. Για πολιτικός όμως, η παρουσία της είναι αναμφίλεκτη και αυτό στην εποχή της -ψηφιακής- εικόνας είναι πολύ βασικό.

Προφανώς και θα ήταν υπεραπλουστευμένο να θεωρηθεί ότι η εμφάνιση μονοπωλεί και κυριαρχεί. Εξάλλου οι Βρετανοί ψήφισαν Θάτσερ. Οι δε Αμερικανοί όταν πάνε στις κάλπες, είναι πιθανότερο να ψηφίσουν με βάση την ιδεολογική τοποθέτηση των υποψηφίων παρά με βάση τα μάτια ή το μέγεθος τη μέσης τους. Ωστόσο, η εξωτερική εμφάνιση παίζει και θα παίζει ολοένα περισσότερο ρόλο στο πλαίσιο της άμβλυνσης των θέσεων το κομμάτων και συνεπώς υποχώρησης της ιδεολογίας.

Δεξιοί-Αριστεροί 1-0

Υπάρχει όμως και ένα άλλο εύρημα των παραπάνω ερευνών που είναι εξίσου ενδιαφέρον έστω και υπό την μορφή χορατού, χωρίς να είναι απαραίτητα άμεσα σημαντικό. Ποιοί είναι πιο όμορφοι, οι συντηρητικοί ή αριστεροί πολιτικοί; “Δεδομένης της σημαντικής επίδρασης της ελκυστικότητας στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων, είναι λογικό ότι η ελκυστικότητα να επηρεάζει και τις πολιτικές αλληλεπιδράσεις και πεποιθήσεις” , αναφέρει η παραπάνω έρευνα των Rolfe D. Peterson και Carl L. Palmer.

Την ίδια θέση υιοθετεί και ο διευθυντής του CESifo στο Μόναχο, καθηγητής οικονομικών Panu Poutvaara εξηγώντας πως «καθώς οι άνθρωποι με καλή εμφάνιση αντιμετωπίζονται καλύτερα, είναι πιο πιθανό να αντιληφθούν τον κόσμο ως ένα δίκαιο μέρος και έτσι να υιοθετήσουν συντηρητικές αξίες και να απορρίψουν τις εκκλήσεις για ριζική αλλαγή». Οι συντηρητικοί πολιτικοί λοιπόν, καταλήγουν έρευνες, είναι πιο όμορφοι.

Στην Ελλάδα, από τη μια η αριστερά/κεντροαριστερά έχει τις Τζάκρη, Καϊλή, Έφη Αχτσιόγλου, Νάντια Γιαννακοπούλου. Η δε δεξιά, τις Άννα Καραμανλή, Έλενα Ράπτη, Όλγα Κεφαλογιάννη, Έλενα Κουντουρά, Κατερίνα Παπακώστα, Φωτεινή Αραμπατζή και άνδρες τους Δημήτρη Αβραμόπουλο, Κικίλια κτλ. Μάλλον αρχίζει να διαφαίνεται μια συντηρητική υπεροχή.

Στην Ελλάδα, η διακομματική μνημονιακή συναίνεση και η αντικοινωνική οικονομική νεοφιλελευθεροποίηση του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ -ακολουθώντας τη ΝΔ- κατέδειξαν ότι στην Ελλάδα ισχύουν οι έρευνες. Μάλιστα, αν αληθεύουν τα σχόλια από τη νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ -μεταξύ αστείου και σοβαρού- “η Κατερίνα θυμίζει ΟΝΝΕΔίτισσα εξαιτίας της περιποιημένης από το κομμωτήριο κόμμης της, των κομψών σακακιών της και των ψηλοτάκουνων παπουτσιών της“.

Στέκια τύπου ΙΓΓΛΙΣ στην Άνω Πόλη, με το εικονοστάσι του Άρη Βελουχιώτη, είναι παρελθόν και το άστα τα μαλλάκια σου ανακατωμένα του Αριστερού Αλεξανδράκη (με φωνή Φώτη Πολυμέρη) δεν συνάδουν με την περίσταση. Έτσι, το κομματικό σύστημα μνημονιοποιήθηκε και παραδόξως η πολιτική στην Ελλάδα συντηρητικοποιείται “ομορφαίνοντας”. Το φαίνεσθαι είναι το τελευταίο καταφύγιό τους.