Δεν φοβάται τις κυρώσεις ο Ερντογάν – Κάτι πάει να πει η Μέρκελ

Μόλις ένα εικοσιτετράωρο πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, ο Ερντογάν εμφανίστηκε για άλλη μία φορά προκλητικός, ρίχνοντας και πάλι τις ευθύνες για την ένταση στην Ελλάδα και στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο Τούρκος πρόεδρος έδειξε ότι όχι απλώς δεν φοβάται τις κυρώσεις τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, αλλά επιτέθηκε στην ΕΕ, κατηγορώντας της ότι ποτέ δεν φέρθηκε έντιμα και ότι δεν τηρεί τις υποσχέσεις της.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε λίγο πριν αναχωρήσει για την επίσημη επίσκεψή του στο Αζερμπαϊτζάν, ο Ερντογάν δήλωσε ότι «η Ελλάδα κατάφερε να φέρει το θέμα των διαφορών με την Τουρκία στην ΕΕ» για να υποστηρίξει στη συνέχεια ότι η Αθήνα είναι αυτή που δεν θέλει πραγματικά έναν διάλογο. Με την συνήθη τακτική του να αντιστρέφει την πραγματικότητα, ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε και στο κάλεσμα Στόλτενμπεργκ (προφανώς στο περιστατικό όπου η παραλαβή των προτάσεων του ΓΓ του ΝΑΤΟ θεωρήθηκε αυτομάτως αποδοχή για την έναρξη διαλόγου).

Ο Ερντογάν υποστήριξε επίσης ότι «υπήρχε περίπτωση να γίνει ένα βήμα μεταξύ της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Αλβανίας, αλλά δυστυχώς πάλι δεν ήρθαν στο τραπέζι». Παρακάμπτει, ωστόσο, την ένταση που προκάλεσε με τις προκλητικές Navtex και τις παράνομες έρευνες του Ορούτς Ρέις, ο τερματισμός των οποίων είχε τεθεί από την Αθήνα ως απαράβατος όρος για την έναρξη διερευνητικών επαφών.

Τίποτα δεν άλλαξε για τον Ερντογάν

Συνεχίζοντας την γνωστή ρητορική του, ο Τούρκος πρόεδος σημείωσε ότι η Άγκυρα θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τα δικαιώματα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως θα κάνει και με την Κύπρο. Επισήμανε ακόμα δεν υπάρχει περίπτωση υποχώρησης σε αυτά τα ζητήματα, για να προσθέσει ότι «αν όμως η Ελλάδα θέλει να φερθεί έντιμα, η Τουρκία θα παραμείνει» σε διαπραγματευτική διάθεση. Το «έντιμα» του Ερντογάν σημαίνει βεβαίως ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποδεχθεί πλήρως τις παράνομες απαιτήσεις και τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας.

Ο Τούρκος πρόεδρος επιτέθηκε και στην ΕΕ, κατηγορώντας την ότι «δεν έχει φερθεί ποτέ με εντιμότητα ούτε έχει κρατήσει τις υποσχέσεις της». Γνωρίζοντας μάλιστα ότι η ΕΕ είναι διχασμένη στο θέμα της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία, πρόσθεσε ότι «οι τίμιοι και ειλικρινείς ηγέτες της» δεν τις θέλουν. Ο Ερντογάν έκανε αυτές τις δηλώσεις, επειδή όλο το προηγούμενο διάστημα είχε, και εξακολουθεί να έχει, τις πλάτες της Μέρκελ, αλλά και επειδή γνωρίζει πολύ καλά ότι η σημερινή ΕΕ δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ευκαιριακή σύζευξη συμφερόντων, η οποία τις περισσότερες φορές εκφράζεται με την επιβολή των απαιτήσεων των ισχυρών χωρών στα αδύνατα κράτη μέλη.

Στο πλαίσιο αυτό εμφανίστηκε καθησυχαστικός προς τους Τούρκους πολίτες, σημειώνοντας ότι οι οποιεσδήποτε κυρώσεις δεν θα επηρεάσουν σημαντικά τη χώρα. Αναφέρθηκε τέλος, στις εξελίξεις στις ΗΠΑ, όπου η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε το νομοσχέδιο που ανοίγει το δρόμο για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για την προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S-400.

Ο Ερντογάν είπε ότι δεν βρίσκει σωστή την αμερικανική ρητορική και τις αμερικανικές ενέργειες για το θέμα, προσθέτοντας ότι θα μιλήσει με τον Μπάιντεν, μόλις ο Δημοκρατικός πρόεδρος αναλάβει τα καθήκοντά του. Για την ώρα πάντως, φαίνεται ότι εξασφαλίζει το βέτο του Τραμπ στο νομοσχέδιο, όποτε μάλλον θα την σκαπουλάρει και από την Ουάσιγκτον.

Σε ό,τι αφορά την αυριανή Σύνοδο Κορυφής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναφέρει το ελληνικό αίτημα για ευρωπαϊκό εμπάργκο στην πώληση όπλων  στην Τουρκία, ενώ ο Νίκος Δένδιας έθεσε στους Ευρωπαίους ομολόγους του και το θέμα της άρσης του τουρκικού casus belli στην νόμιμη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων. Για το εμπάργκο όμως, εκτός από τη Γερμανία, δεν θέλουν να ακούσουν ούτε η Ιταλία με την Ισπανία οι οποίες εμπλέκονται επίσης στην τουρκική πολεμική βιομηχανία.

Ένα “κλικ” από την Μέρκελ 

Το ίδιο συμβαίνει και με το θέμα των κυρώσεων, όπου Μαδρίτη και Ρώμη, εξαιτίας της μεγάλης έκθεσής τους στον τουρκικό τραπεζιτικό τομέα είναι αντίθετες. Κυρώσεις στην Τουρκία, για άλλους λόγους, δεν θέλουν όμως και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, ανάμεσά τους η Ουγγαρία, η Μάλτα και η Πολωνία, ενώ δεν είναι αμελητέο και το λεγόμενο “ουδέτερο στρατόπεδο”.

Ρόλος κλειδί παραμένει βεβαίως η στάση που θα κρατήσει το Βερολίνο, αν και η Μέρκελ, παρά τις ενδογερμανικές αντιδράσεις, οι οποίες δεν περιορίζονται πλέον στον Βέμπερ και τους Βαυαρούς Χριστιανοκοινωνιστές, δεν δείχνει διατεθειμένη για μεγάλες αλλαγές. Μιλώντας πάντως το πρωί, στη γερμανική Βουλή, για τον προϋπολογισμό του 2021, η καγκελάριος εμφανίστηκε δυσαρεστημένη που δεν προχώρησε ο ευρωτουρκικός διάλογος. Η Μέρκελ δεν άνοιξε τα χαρτιά της, αν και ανέφερε ότι οι τουρκικές «δραστηριότητες συνεχίζονται» στην Ανατολική Μεσόγειο και «ιδιαίτερα η Κύπρος πλήττεται από αυτές» για να προσθέσει ότι «συνεπώς, θα πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα ενεργήσουμε περαιτέρω».

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, στην ομιλία της, η καγκελάριος δεν αναφέρθηκε αυτή τη φορά στην στρατηγική σημασία της Τουρκίας για την ΕΕ και ιδιαίτερα στα θέματα της ασφάλειας και του προσφυγικού, όπως συνηθίζει. Το γεγονός αυτό δημιουργεί μια αίσθηση ότι, αυτή τη φορά, η καγκελάριος της Γερμανίας δεν πρόκειται να απορρίψει συλλήβδην κάθε είδους κυρώσεις, ενισχύει όμως και την εκτίμηση ότι το πιθανότερο είναι να υπάρξουν απλώς κυρώσεις “χαδάκια” που θα προκαλέσουν και πάλι γέλια στην Τουρκία.

Παραλλήλως, με το πρόσχημα και της αναμενόμενης σκλήρυνσης της στάσης των ΗΠΑ προς την Τουρκία από τον Μπάιντεν, το θέμα μπορεί να αφεθεί ανοιχτό μέχρι τον Μάρτιο για μια νέα επανεξέταση. Μια τέτοια εξέλιξη δίνει χρόνο στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο για νέες πιέσεις προς την Ελλάδα, αλλά και στην ελληνική κυβέρνηση τον χώρο για να υποστηρίξει ότι “κάτι έκανε” και πως “θα υπάρξει συνέχεια”. Αυτό βεβαίως δεν είναι καθόλου ευχάριστο για την Πορτογαλία, η οποία αναλαμβάνει την 1^η Ιανουαρίου την προεδρία της ΕΕ και δεν θέλει άλλο ένα ανοιχτό μέτωπο.