Δεν μίλησε για πρώτη φορά ο Χριστοδουλάκης για “άλλο δρόμο”!

Δεν είναι πρώτη, ούτε η δεύτερη φορά που ο καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, πρώην υπουργός Ανάπτυξης και πρώην υπουργός Οικονομικών επί κυβερνήσεων Σημίτη και επικεφαλής του In Social (Ινστιτούτο για τη Σοσιαλδημοκρατία) Νίκος Χριστοδουλάκης έχει δηλώσει ότι «υπήρχε άλλος δρόμος, λιγότερο επώδυνος από το Μνημόνιο», όπως εμφανίζονται να λένε οργίλοι ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Παύλος Γερουλάνος, ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, ο ευρωβουλευτής Νίκος Παπανδρέου και οι υπουργοί του πρώτου Μνημονίου Φίλιππος Σαχινίδης και Γιώργος Παπακωνσταντίνου.

Ξεχνάνε τόσο εύκολα ή κάνουν πως ξεχνάνε! Μάλιστα, ο δήμαρχος Αθηναίων πιο οργίλος δήλωσε: «Κάνετε μεγάλο λάθος, κ. Χριστοδουλάκη, με τα όσα είπατε για το Μνημόνιο. 15 χρόνια μετά, μας λέτε ότι ανακαλύψατε έναν άλλον δρόμο, τον οποίο δεν βρήκαν ούτε οι Ισπανοί, ούτε οι Πορτογάλοι, ούτε οι Ιρλανδοί, ούτε οι Κύπριοι, ούτε οι Έλληνες, απέναντι στην κρίση»!

Σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό ONE, αναφερόμενος στην επικίνδυνη περίοδο, κατά την οποία, ενώ η χρηματοπιστωτική κρίση από τις ΗΠΑ εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και, φυσικά, στην πάντα ευάλωτη ελληνική οικονομία, στη χώρα μας ενδιαφέρονταν για… εκλογές με τη διαπίστωση ότι «Λεφτά Υπάρχουν», ο Νίκος Χριστοδουλάκης είπε: «Θεωρώ ότι υπήρχε άλλος δρόμος. Είναι πάρα πολύ δύσκολη συζήτηση, ειδικά για το ΠΑΣΟΚ. Πολλά στελέχη θυσιάστηκαν για να τραβήξουν το κάρο πάνω. Και ο Βενιζέλος και άλλοι. Έδωσαν μάχες για αυτό. Πιστεύω, όμως, ότι θα μπορούσε να βρεθεί ένας άλλος δρόμος λιγότερο επώδυνος».

Όμως, όπως επισημαίνω στα βιβλία μου και σε πρόσφατη αρθρογραφία μου στο SLpress, o Νίκος Χριστοδουλάκης δεν έκανε την πρώτη δήλωση τότε, όταν η ταπεινότητά του μοναχικός με πέντε συνεχή άρθρα μου κατεδείκνυα επιστημονικώς ότι υπήρχε άλλη εκτός από τα Μνημόνια (βλέπε άρθρο μου στο SLpress υπό τον τίτλο “Μόνη εναλλακτική λύση στα Μνημόνια ήταν η αναδιάρθρωση του χρέους”, 3 Μαίου 2025) κι όταν η χώρα ήγετο ως προβατόν επί σφαγήν, επί τρόικαν!

Tί είχε πει το 2016 ο Χριστοδουλάκης

Η πρώτη αντιμνημονιακή δήλωση και μάλιστα με αιχμές κατά του Γιώργου Παπανδρέου έκανε ο Νίκος Χριστοδουλάκης έξι χρόνια αργότερα. Θυμάμαι ότι σε σχόλιό μου σε άλλη εφημερίδα την 1η Αυγούστου 2016, βλέποντας την «πονόψυχη» συμπεριφορά του ΔΝΤ με πρόταση για αναδιάρθρωση του χρέους (αυτό που πρότεινε η ταπεινότητά μου το 2009 και 2010!) τόνιζε ότι, αν είναι ειλικρινές, να προβεί πρώτο εκείνο σε αναδιάρθρωση των δικών του δανείων προς την Ελλάδα. Αμ δε!

Και την απάντηση σε αυτό το «αμ δε!» έδωσε τότε ο Χριστουδουλάkης, οποίος, χωρίς να είναι αναμάρτητος για όσο τραβάει και σήμερα η χώρα μας, με περισσή υπευθυνότητα και επιστημονικότητα στην υποεπιτροπή της Βουλής, όπου συζητούνταν τρόποι απομείωσης του χρέους, τόνισε ότι «το ΔΝΤ δεν μετέχει σε καμία αναδιάρθρωση χωρίς βαρύτατο πρόγραμμα αναπροσαρμογής και ότι πρέπει να γνωρίζουμε τί ζητάμε».

Επίσης, η δήλωση αυτή του κ. Χριστοδουλάκη, πέρα από τις αιχμές για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, είχε αιχμές και κατά του Γιώργου Παπανδρέου. Συγκεκριμένα, τόνισε: «Δεν θα έπρεπε να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα διάσωσης, ότι ήταν όνειδος για την ΕΕ και ότι θα έπρεπε η Ελλάδα να δώσει μάχες για να μην μπει». Υπενθυμίζω ότι ο Γιώργος Παπανδρέου τότε, ως πρωθυπουργός, το 2009 και στις αρχές του 2010 εκλιπαρούσε το ΔΝΤ να βοηθήσει στη χρηματοδότηση της χώρας… και στην παράδοσή της στην τρόικα, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, κι ας έλεγε εδώ, στην Ελλάδα τα αντίθετα, σύμφωνα με εκμυστηρεύσεις του Στρος Καν!

Την τρίτη αιχμή κατά του Γιώργου Παπανδρέου (την οποία κι αυτή δεν θυμήθηκαν οι κ.κ. Γερουλάνος, Δούκας, Νίκος Παπανδρέου, Σαχινίδης, Παπακωνσταντίνου κλπ) έκανε ο κ. Χριστοδουλάκης πάλι σε συνέντευξή του στη Lifo (26 Μαρτίου 2023) στη Βασιλική Σιούτη, όπου τόνισε, απαντώντας στην ερώτηση αν θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί τα Μνημόνια, ότι «το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να είναι έγκαιρα προετοιμασμένο» ή ότι «παραλίγο να βγούμε από το ευρώ!»

«Για άλλο δρόμο» μίλησε και ο Κώστας Σημίτης το 2017!

Οι αιχμές κατά της απόφασης του Γιώργου Παπανδρέου για το Πρώτο Μνημόνιο, που εκδηλώθηκαν και ως νέα ενδοπασοκική έριδα για την οικονομία (όπως θα γράψω στη συνέχεια) άφησε και ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης στην ιστοσελίδα capital.gr το 2019, όπου επεσήμαινε ότι ναι μεν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έκρουσε έγκαιρα το καμπανάκι κινδύνου για την Ελλάδα το 2009, αλλά επέρριπτε ευθύνες και στη μετέπειτα κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου ως απροετοίμαστη, παρότι, όπως υποστήριζε, η Ελλάδα χρειαζόταν οπωσδήποτε βοήθεια .

«Πιστεύω ότι μία σοβαρή πολιτική ηγεσία θα μπορούσε να δείξει έναν άλλο δρόμο, δηλαδή να κάνει μία καλύτερη συμφωνία», πρόσθεσε ο Κώστας Σημίτης. Η επισήμανση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση του ΚΙΔΗΣΟ του πρώην πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου με ανακοίνωση όπου τονίζονταν τα ακόλουθα: «Ο κ. Σημίτης κυβέρνησε την Ελλάδα σε ένα διεθνές, ευρωπαϊκό και οικονομικό περιβάλλον ριζικά διαφορετικό από εκείνο που βρήκε η κυβέρνηση το 2009, αφού ήδη είχε εκδηλωθεί η κρίση στη Wall Street (sic), και είχε δώσει τα αποτελέσματά της η λαίλαπα Καραμανλή» και προσθέτει πως «οι περιστάσεις στις οποίες κυβέρνησε, προφανώς και ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα που βρήκαμε και αντιμετωπίσαμε με θάρρος το 2009 αψηφώντας το πολιτικό κόστος. Το δίλημμα να χρεοκοπήσουμε ή να ζητήσουμε βοήθεια από τον μηχανισμό που τελικά διαμορφώσαμε, ευτυχώς για τον ίδιο, δεν το αντιμετώπισε ποτέ».

Μια διόρθωση: Η χρηματοπιστωτική αναταραχή δεν εκδηλώθηκε στην Wall Street, αλλά ξεκίνησε από τα προβλήματα στην αγορά στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης στις ΗΠΑ και επεκτάθηκε σε παγκόσμια κλίμακα και, φυσικά, στην Ελλάδα ήδη από το Σεπτέμβριο του 2008, αλλά τότε ο ελληνικός λαός παραμυθιαζόταν ότι «Λεφτά υπάρχουν»…

Κι άλλες ενδοπασοκικές έριδες για την οικονομία

Αλλά, οι ενδοπασοκικές έριδες για την οικονομία κρατάνε χρόνια. Ανασέρνω από το αρχείο μου (βιβλία, άρθρα) μερικές απ΄αυτές:
– 1992: Οι δηλώσεις του τότε προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ Κατά τη διαμονή του στην Αθήνα το Μάϊο του 1992, όπου είχε προσκληθεί για να τιμηθεί με το Βραβείο Ωνάση και για να μιλήσει στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών, προκάλεσαν ενδοπασοκικές έριδες γύρω από το ερώτημα «ποιο είναι το έτος κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας».

Τότε, ο Ζακ Ντελόρ, Γάλλος σοσιαλιστής και ένθερμος συμπαραστάτης των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ ή του Ανδρέα Παπανδρέου, που ωστόσο σιωπούσε αιδημόνως επί μια οκταετία για άφρονα οικονομική πολιτική (ο Νίκος Χριστοδουλάκης σε μνημειώδες άρθρο του στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στις 23 Ιουνίου 1995, χαρακτήρισε την περίοδο 1980-1994 ως «περίοδο μακροοικονομικού λαϊκισμού») που εφαρμόσθηκε μετά το 1981, είπε:

«Η ελληνική οικονομία αποτέλεσε, με τον πλέον σαφή τρόπο, την εξαίρεση καθώς δεν συμμετείχε (από το 1985) στη γενική ευρωπαϊκή πορεία, ούτε σε ό,τι αφορά τη μακροοικονομική πορεία, ούτε σε ό,τι αφορά τη διαρθρωτική προσέγγιση. Και η αποτυχία αυτή καταγράφηκε παρά τη συνεχή υποστήριξή της από τους κοινοτικούς πόρους».

Τότε, θορυβηθείς (εκλογές γαρ επί θύραις!) ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου δήλωσε απαντώντας σε σχετική ερώτηση ότι δεν είναι το 1985, αλλά το 1989 που άρχισε η αρνητική πορεία της ελληνικής οικονομίας, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στις μετά τις δικές του κυβερνήσεις. Ωστόσο, ο Κώστας Σημίτης, μέλος τότε του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ, σε συνέντευξή του στη Θεσσαλονίκη στις 24 Μαίου 1992, διαφώνησε με κατηγορηματικό τρόπο με τη δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου ότι η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας άρχισε από το 1989, τονίζοντας τα εξής:

«Όπως θυμάστε, την περίοδο 1985 – 1987 ήμουν υπουργός Εθνικής Οικονομίας και το 1987 θεώρησα ότι η ελαστική πολιτική θα θέσει σε κίνδυνο τα όποια επιτεύγματα του σταθεροποιητικού προγράμματος (σημείωση: που εφήρμοσε διαδεχόμενος το 1985 τον Γεράσιμο Αρσένη). Οι εξελίξεις με δικαίωσαν. Είχαμε αύξηση ελλειμμάτων, αύξηση του πληθωρισμού και ανακοπή του σταθεροποιητικού προγράμματος». Με αυτή την ξεκάθαρη θέση, ο Κώστας Σημίτης «άδειασε τον Ανδρέα», όπως έγραψε σε πηχυαίο τίτλο η «Ελευθεροτυπία» (28 Μαϊου 1992) και προσδιόρισε ως έτος κατάρρευσης της οικονομίας το 1987.

2010: Ο Νίκος Χριστοδουλάκης ως βασικός ομιλητής κατά την πρώτη ημέρα (25 Νοεμβρίου 2010) του 11ου διεθνούς συνεδρίου της Εταιρίας Οικονομολόγων Θεσσαλονίκης και του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού και Εκπαιδευτικού Ιδρύματος εξέφρασε την πεποίθησή του, με δηλητηριώδεις αιχμές κατά του Γιώργου Παπανδρέου, ότι η έλευση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ξεκίνησε ήδη από το 2003 κι ότι «δεν την έβλεπαν να έρχεται, μόνο όσοι δεν ήθελαν να τη δουν».

Ο ίδιος επεσήμανε ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως η περίπτωση της Ελλάδας, η κρίση «δεν προήλθε από κατάρρευση των δημόσιων οικονομικών (υπενθυμίζω τί έλεγαν τότε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου για «Τιτανικό», «δημοσιονομικό εκτροχιασμό» κλπ), αλλά από την κατάρρευση των ιδιωτικών επιλογών». Πρόσθεσε μάλιστα ότι, γενικότερα σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής, η δημοσιονομική βελτίωση από μόνη της είναι μια «πεπερασμένη άσκηση», που δεν επαρκεί για να ανατρέψει συσσωρευμένες ανισορροπίες.