Διχασμένη και ξεπερασμένη από τις εξελίξεις η Ευρωζώνη

Ενόψει πολέμου –έτσι χαρακτήρισαν την πανδημία οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, στις χώρες κάποιων εξ αυτών ήδη εφαρμόζεται ιατρική του πολέμου– η Ευρωζώνη μοιάζει τόσο διχασμένη, όσο και ξεπερασμένη από τις εξελίξεις. Το επιβεβαίωσε και το αδιέξοδο στο Eurogroup που προκάλεσε το “γερμανικό μπλοκ”, αυτή τη φορά με μπροστάρη την Ολλανδία.

Ο περισσότερο πληττόμενος Νότος ζητά μετ’ επιτάσεως αλλαγή των κανόνων και αλληλεγγύη με αμοιβαιοποίηση του χρέους που θα δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας (ευρωομόλογα ή κορονο-ομόλογα). Προσκρούει, όμως, στην άρνηση του οικονομικά εύρωστου Βορρά, με σταθερό ηγέτη τη Γερμανία.

Το “γερμανικό μπλοκ” (Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία) αποκαλείται από τα four frugals (οι τέσσερις φειδωλοί), καθώς πρεσβεύουν τη δημοσιονομική πειθαρχία και λιτότητα, τουλάχιστον όσον αναφορά τους άλλους εταίρους. Η Άγκελα Μέρκελ δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Δίπλα της συστρατεύονται οι άλλοι τρεις ηγέτες, οι οποίοι συχνά εμφανίζονται ακόμα πιο άκαμπτοι.

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε έχει κατ’ επανάληψη δηλώσει ότι οι διαφωνίες μεταξύ νότιων και βόρειων κρατών-μελών της ΕΕ για τον τρόπο αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης δεν είναι ανυπέρβλητες. Ο ίδιος, όμως, δεν εμφανίζεται διατεθειμένος να κάνει και πολλά για να τις αμβλύνει και έτσι να βρεθεί λύση. Τουναντίον, έχει υιοθετήσει μία στάση που χαρακτηρίστηκε «αναίσθητη».

Η ολλανδική μικροπρέπεια

Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα περιέγραψε την συμπεριφορά του «αποκρουστική»,  ενώ έκανε λόγο «για επαναλαμβανόμενη μικροπρέπεια», ειδικά μετά το ολλανδικό αίτημα να διενεργηθεί έρευνα για τους λόγους για τους οποίους ορισμένες χώρες-μέλη δεν διαθέτουν δημοσιονομικό περιθώριο, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την πανδημία της Covid-19.

Μέσω του υπουργού Οικονομικών, η Ολλανδία προώθησε την θέση ότι ορισμένες χώρες-μέλη θα έπρεπε να είχαν κάνει περισσότερη οικονομία τα τελευταία χρόνια, ώστε να μπορούσαν τώρα να απορροφήσουν το κόστος που φέρνει η πανδημία! Δεν είναι η πρώτη φορά που υψώνει τοίχο. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα είχε φτάσει σε μία έκτακτη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, έχοντας ανά χείρας μια βιογραφία του Σοπέν!

Αργότερα είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ότι ήθελε κάτι να διαβάσει για να περνάει την ώρα του, καθώς θεωρούσε αναπόφευκτο το αδιέξοδο στις συνομιλίες για τον πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ. Η στάση του σχετικά με το ευρωομόλογο επικρίνεται και στο εσωτερικό της χώρας του. Εκτός από την αντιπολίτευση, ακόμα και κόμματα που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό υποστήριξαν ότι θα έπρεπε η Ευρωζώνη να φανεί πιο συμπονετική σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία.

Αυστρία και Φινλανδία

Ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς είναι ο νεότερος ηγέτης στην Ευρώπη και τα ΜΜΕ της χώρας του τον αποκαλούν «Wunderwuzzi» (παιδί-θαύμα). Αν και πλέον έχει αλλάξει τόνο, ο Κουρτς το 2015-2016 είχε εξαπολύσει ουκ ολίγες επιθέσεις κατά της Ελλάδας για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, ενώ αντιθέτως είχε αφήσει ασχολίαστη την πρωτοβουλία της Μέρκελ να υποδεχτεί ένα εκατομμύριο μετανάστες.

Γενικά, μοιάζει αδιάφορος σε αυτό που αποκαλείται ευρωπαϊκή ενότητα. Ως υπουργός Εξωτερικών, ήταν αυτός που είχε επιβάλει το κλείσιμο της λεγόμενης βαλκανικής οδού με φράχτες στα σύνορα. Είχε, μάλιστα, οργανώσει παρασυνόδους, στις οποίες η Ελλάδα δεν είχε προσκληθεί. Αν και πολιτικοί του αντίπαλοι τον κατηγορούν ως ακροδεξιό, εκείνος αυτοπροβάλλεται σαν πρακτικός πολιτικός, που δεν έχει ιδεολογικές αγκυλώσεις.

Σχεδόν συνομήλικη του Κουρτς είναι η Φινλανδή πρωθυπουργός. Η Σάνα Μάριν, αν και έχει υποστηρίξει την εξάωρη εργασία ημερησίως επί τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, μεταξύ πολλών άλλων προοδευτικών μέτρων για την χώρα της, δεν φαίνεται διατεθειμένη να αλλάξει μία μακρά παράδοση αναφορικά με τα ενδοευρωπαϊκά μέτωπα. Η Φινλανδία συνεχίζει την ιδιαίτερα αυστηρή στάση της σε ό,τι έχει να κάνει με την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, παραμένοντας σταθερά μέλος του κλαμπ των Βορείων και “σωματοφύλακας” της Γερμανίας.

Το Ελσίνκι ανέκαθεν στήριζε την οικονομική πολιτική Σόιμπλε και διευκόλυνε τον Γερμανικό οικονομικό εθνικισμό. Να υπενθυμίσουμε ότι οι Φινλανδοί είχαν αποδειχθεί απροσπέλαστο εμπόδιο για συμφωνία με την Ελλάδα σ’ ένα δραματικό Eurogroup το 2015, ίσως ακόμα υψηλότερο και από τη Γερμανία.