Πολιτικές αντιδράσεις προκαλεί η καταδίκη της ντερ Λάιεν για τις συμβάσεις των εμβολίων

Συγκεκριμένα, το δικαστήριο της ΕΕ αποφάνθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατά συνέπεια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν έπρεπε να περιορίσει την πρόσβαση του κοινού σε ορισμένες λεπτομέρειες και ρήτρες των συμβολαίων αγοράς εμβολίων κατά της Covid-19.

Στο δικαστήριο είχε προσφύγει μία ομάδα ευρωβουλευτών αλλά και ιδιώτες, που είχαν ζητήσει αρχικά από την Επιτροπή το 2021 να τους δοθεί πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα που θα τους επέτρεπαν να κατανοήσουν τους όρους και τις προϋποθέσεις της αγοράς εμβολίων ώστε “να βεβαιωθούν πως διασφαλιζόταν η προστασία του δημόσιου συμφέροντος”. Οι προσφεύγοντες στηρίχθηκαν στον ευρωπαϊκό κανονισμό σχετικά με την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα των τριών μεγάλων θεσμών της Ευρώπης (Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Επιτροπή).

Οι επιφυλάξεις της Κομισιόν, η οποία αποδέχθηκε μόνο “μερική πρόσβαση” στα συναφή έγγραφα, και έδωσε πρόσβαση μόνον σε αποσπάσματά τους, έπεισαν στη συνέχεια τους ενάγοντες να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Σήμερα, σε δύο αποφάσεις, οι Ευρωπαίοι δικαστές δικαίωσαν εν μέρει τους ενάγοντες, ακυρώνοντας τις αποφάσεις της Επιτροπής κατά το μέρος που περιέχουν πλημμέλειες.

Το δικαστήριο απεφάνθη ότι η Κομισιόν δεν μπόρεσε να αποδείξει το επιχείρημα που επικαλέσθηκε, ότι δηλαδή «η πρόσβαση σε ορισμένες ρήτρες των συμβολαίων θα είχε υπονομεύσει το εμπορικό συμφέρον των εμπλεκομένων εταιριών» και ανέφερε στην απόφασή του ότι η Κομισιόν έπρεπε να είχε δώσει περισσότερες πληροφορίες ειδικά για τα μέλη της ομάδας που διαπραγματεύθηκε τα συμβόλαια, ώστε να καταδειχθεί ότι δεν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων.

«Η Επιτροπή δεν έλαβε επαρκώς υπόψη της όλες τις σχετικές περιστάσεις προκειμένου να σταθμίσει ορθά τα υπό εξέταση συμφέροντα», ανέφερε το δικαστήριο.

Τέλος, παράλληλα με πολλές προσφυγές στη δικαιοσύνη της ΕΕ για έλλειψη διαφάνειας, η ευρωπαϊκή εισαγγελία ξεκίνησε από την πλευρά της έρευνα τον Οκτώβριο του 2022 για τις αγορές αυτές.

Η απάντηση της Κομισιόν

H Eυρωπαϊκή Επιτροπή, απαντώντας στην απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ τονίζει με ανακοίνωσή της ότι «γενικά παρέχει την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα, σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας».

Στις περιπτώσεις που εξετάζει το Δικαστήριο της ΕΕ, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι «χρειαζόταν να βρει μια δύσκολη ισορροπία» μεταξύ του δικαιώματος του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών, στην πληροφόρηση και των νομικών απαιτήσεων που απορρέουν από τις ίδιες τις συμβάσεις COVID-19, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αξιώσεις χρηματικής αποζημίωσης σε βάρος των φορολογουμένων. Σημειώνει, δε, ότι σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν, το Δικαστήριο έχει αναγνωρίσει την ανάγκη προστασίας των επιχειρηματικών συμφερόντων ενός συμβατικού εταίρου.

Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι είχε παράσχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (βάσει της Συμφωνίας Πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων) πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τις συμβάσεις εμβολίων κατά της COVID-19.

Σύμφωνα με τον θεσμικό της ρόλο, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι είναι υπεύθυνη να διασφαλίζει την απουσία σύγκρουσης συμφερόντων και έχει επίσης καθήκον να προστατεύει το απόρρητο και τα προσωπικά δεδομένα των ενδιαφερομένων ατόμων. Σε αυτό το στάδιο, η Επιτροπή επιφυλάσσεται των νομικών επιλογών της.

Αντιδράσεις των κομμάτων

Τοποθέτηση του Νίκου Παππά, κοινοβουλευτικού εκπροσώπου και τομεάρχη Οικονομικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, στη συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης: «Θα επικροτήσετε διά της ψήφου των ευρωβουλευτών σας την κυρία φον ντερ Λάιεν, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα εμβόλια;»

«Πριν από λίγες ώρες είχαμε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που αφορά την κυρία φον ντερ Λάιεν και τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύτηκε στις προμήθειες των εμβολίων. Δεν ξέρω αν αυτό θα κάνει κάποιον να αναθεωρήσει την πολιτική του πρόθεση σε σχέση με την αυριανή ψηφοφορία», τόνισε ο Νίκος Παππάς, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής στη συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης. «Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε αν αυτό σας αφήνει παγερά αδιάφορους ή αν θεωρείτε ότι πρέπει να είναι μία πρακτική, η οποία, όχι μόνο να είναι συνηθισμένη αλλά και να επικροτείται κιόλας διά της ψήφου των ευρωβουλευτών», συμπλήρωσε.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και τομεάρχης Οικονομικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία επεσήμανε ακόμα: «Φαίνεται ότι κάποιοι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη την έχουν ενσωματωμένη αυτή την πολιτική (σ.σ.: η κρίση, ευκαιρία για λίγους). Και αναφέρομαι στο πρόσφατο συμβάν, στην έρευνα της Ευρωπαίας Εισαγγελέως για τα 2,5 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία τα πήραν πολύ λίγες εταιρείες, σχεδόν με απευθείας ανάθεση ή με διαγωνισμούς που είχαν ελάχιστους συμμετέχοντες».

«Η σημερινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ότι η Κομισιόν επί Προεδρίας Φον Ντερ Λάιεν “δεν παρείχε επαρκή πρόσβαση με διαφάνεια στις συμβάσεις προμήθειας εμβολίων κατά του Covid 19”, διαπιστώνοντας “παρατυπίες”, δεν αναδεικνύει το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος και τις μεγάλες ευθύνες που υπάρχουν. Ενώ είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η απόφαση μεταξύ άλλων αποδέχεται την προκλητική πρόβλεψη των συμβάσεων που σύναψαν ΕΕ-κυβερνήσεις και φαρμακοβιομηχανίες, ότι οι λαοί θα πληρώσουν κι από πάνω για τυχόν αποζημιώσεις που θα επιδικασθούν σε βάρος των ομίλων» επισημαίνει η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ και προσθέτει:

«Με την απόφαση αυτή δεν μπορεί να ξεπλυθεί η ενοχή της ΕΕ και όλων των οργάνων της, αλλά και των κυβερνήσεων, ανάμεσα τους αυτής της ΝΔ στην Ελλάδα για το γεγονός ότι οι λαοί μέχρι σήμερα δεν έχουν μάθει την αλήθεια για το πόσα χρήματα πλήρωσαν και πώς τα μονοπώλια με τη στήριξη της ΕΕ και των κυβερνήσεων τούς καταλήστεψαν, εκμεταλλευόμενα την ανάγκη τους για ασφαλή κι έγκαιρο εμβολιασμό. Ήταν η Κομισιόν που είχε στήσει στο όνομα της διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στους φαρμακευτικούς ομίλους μια διαδικασία-εμπαιγμό όπου οι ευρωβουλευτές δήθεν “ενημερώνονταν” σε δωμάτιο απομόνωσης με …δείγματα συμβάσεων από τα οποία έλειπαν όλα τα κρίσιμα στοιχεία όπως τιμές, όροι και ρήτρες κι αυτά πάντα “στο όνομα της διασφάλισης του ανταγωνισμού”. Την ίδια ώρα τα μονοπώλια του φαρμάκου με τους λομπίστες τους αλώνιζαν, όπως και σήμερα, στο ευρωκοινοβούλιο, διαμορφώνοντας τις αποφάσεις του σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Αυτό άλλωστε έχουν επικροτήσει όλα τα άλλα κόμματα – πλην του ΚΚΕ – αναγνωρίζοντας με την ψήφο τους τα λόμπι ως “ζωτικό στοιχείο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας”».

«Η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ είχε από την πρώτη στιγμή καταγγείλει στο λαό όλα τα παραπάνω ζητώντας με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της να δοθούν άμεσα στη δημοσιότητα όλες οι συμβάσεις για τα εμβόλια, να αρθεί αμετάκλητα κι όχι μόνο για την πανδημία, κάθε πατέντα, αιτήματα που απέρριψαν τόσο η Κομισιόν, όσο κι η κυβέρνηση της ΝΔ σε σχετικό αίτημα του ΚΚΕ στην ελληνική βουλή.

Το ερώτημα παραμένει αν, πότε και με ποιο τρόπο θα δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα συμβόλαια με το πλήρες περιεχόμενό τους, τις ρήτρες, τα ποσά και τους όρους που επιβλήθηκαν για να μάθει ο λαός την αλήθεια. Ταυτόχρονα είναι ανάγκη να τιμωρηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι υπεύθυνοι σε ΕΕ και κυβερνήσεις, με πρώτη τη Φον Ντερ Λάιεν. Το ΚΚΕ, βεβαίως, έχει πολλές φορές καταδικάσει την πολιτική της Κομισιόν και της προέδρου της γι’ αυτό και δεν περίμενε αυτή την υπόθεση για να καταψηφίσει αύριο στο Ευρωκοινοβούλιο και τη νέα υποψηφιότητά της για την Προεδρία της Κομισιόν» καταλήγει η ΕΟ του ΚΚΕ.