Έπεισε τελικά η Κέρκυρα τη Μάλτα; – Η σημασία της συνάντησης Δένδια-Μπαρτόλο

Η Μάλτα είναι ένα μικρό νησί, όσο η μισή Κέρκυρα, υπενθύμισε ο Μαλτέζος υπουργός Εξωτερικών στη συνάντηση που είχε στην Αθήνα με τον Νίκο Δένδια. Μια συνάντηση που κρίνεται σημαντική, καθώς το μικρό νησιωτικό κράτος είχε προσδεθεί το περασμένο διάστημα στο “τουρκικό άρμα” σε ό,τι αφορά την κρίση στη Λιβύη. Αποκτά δε ιδιαίτερη σημασία, καθώς έγινε λίγα εικοσιτετράωρα πριν τη Σύνοδο Κορυφής των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ, την ερχόμενη Πέμπτη στην Κορσική, της οποίας θα προηγηθεί κατ’ ιδίαν συνάντηση Μητσοτάκη-Μακρόν.

Στις δηλώσεις που έκανε μετά την συνάντησή του με τον Έλληνα ομόλογό του, ο υπουργός Εξωτερικών της Μάλτας, Εβαρίστ Μπαρτόλο, επιβεβαίωσε την αλληλεγγύη της χώρας του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, υπογραμμίζοντας, παραλλήλως, την ανάγκη ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, αλλά με την υπερίσχυση του Διεθνούς Δικαίου. Αναφερόμενος μάλιστα στο Διεθνές Δίκαιο για τη θάλλασα (UNCLOS) τόνισε ότι είναι «κομμάτι της κληρονομιάς και του εθνικού DNA» της Μάλτας, η οποία, «ως μικρή χώρα έχει συμφέρον να υπερισχύσει το Διεθνές Δίκαιο και όχι το δίκαιο της ζούγκλας».

Οι δηλώσεις του Μπαρτόλο αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, εάν συνδυαστούν με κινήσεις που έκανε τους προηγούμενους μήνες η Βαλέτα, “πολιορκούμενη” από την Άγκυρα και τον Ερντογάν. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τον περασμένο Μάιο είχε εκφράσει αντιρρήσεις για την ευρωπαϊκή επιχείρηση “Ειρήνη” στα ανοιχτά της Λιβύης, στην άρση των οποίων προχώρησε στη συνέχεια.

Το προηγούμενο με τη Λιβύη 

Επίσης, τον Αύγουστο, μετείχε σε κοινές συναντήσεις με τον Τσαβούσογλου και την κυβέρνηση της Τρίπολης για την προώθηση των διαδικασιών επαναδραστηριοποίησης στη Λιβύη τουρκικών και μαλτέζικων εταιριών. Η Άγκυρα μάλιστα κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια, και η Μάλτα εμφανιζόταν ως σύμφωνη με αυτό, για τον καθορισμό ΑΟΖ με την κυβέρνηση της Τρίπολης, στο πρότυπο της παράνομης συμφωνίας Ερντογάν-Σάρατζ.

Η Τουρκία είχε βεβαίως τους δικούς της προφανείς στόχους σε αυτό και η Μάλτα, ως μικρό κράτος, έδωσε την εντύπωση ότι καταφεύγει στον Ερντογάν,  επειδή είναι ο μόνος παίκτης στην περιοχή που επηρεάζει τον Σάρατζ στη λήψη αποφάσεων. Παραλλήλως, ο Τούρκος πρόεδρος φερόταν να υπόσχεται ευνοϊκή διευθέτηση για την Βαλέτα στον καθορισμό ΑΟΖ με τη Λιβύη και οι άνθρωποι του Σάρατζ έτοιμοι να υλοποιήσουν την επιθυμία του “νεοσουλτάνου”.

Η Μάλτα, από την πλευρά της, έχει στο ενεργητικό της, την από κοινού με την Ιταλία στρατιωτική ήττα από τον Καντάφι, το 1980, όταν ξεκίνησε  γεώτρηση σε αμφισβητούμενη με τη Λιβύη περιοχή. Ακολούθησε, τότε, ένταση που οδήγησε αρχικά στην υποχώρηση των ιταλικών και μαλτέζικων στρατιωτικών δυνάμεων και στη συνέχεια στη νομική ήττα του 1982, όταν το Διεθνές Δικαστήριο αποφάσισε υπέρ της Λιβύης για μια περιοχή που αφορούσε πάνω-κάτω την ίδια υφαλοκρηπίδα.

Η Μάλτα και οι νησιωτικές ανησυχίες 

Σήμερα, πριν τις δηλώσεις του Μαλτέζου υπουργού Εξωτερικών, ο Νίκος Δένδιας, αφού πρώτα ανέφερε ότι οι προκλήσεις της Τουρκίας αφορούν συνολικά την ΕΕ και ότι «οι κοινές προκλήσεις απαιτούν και κοινές απαντήσεις», δήλωσε πως αντιλαμβάνεται απόλυτα το γεγονός, ότι πολλά μέλη της ΕΕ έχουν συχνά διαφορετικές ανησυχίες. Εξειδικεύοντας μάλιστα, ανέφερε ότι ως νησιώτης (γεννήθηκε στην Κέρκυρα) αντιλαμβάνεται το ίδιο απόλυτα «τις νησιωτικές αγωνίες και νησιωτικές ουδετερότητες».

Για να προσθέσει βεβαίως ότι δεν μπορεί να γίνονται εκπτώσεις στις ευρωπαϊκές αξίες και ότι ένα νησιωτικό κράτος, όπως η Μάλτα, δεν μπορεί παρά να συμπορεύεται με το άλλο νησιωτικό κράτος της Ένωσης, την Κύπρο. Ο Νίκος Δένδιας δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η Τουρκία είναι εκείνη που ανοίγει πολεμικά μέτωπα στην περιοχή.

Από την πλευρά του, ο Μπαρτόλο ανέφερε ότι γνωρίζει πως «οι συμβιβασμοί είναι οδυνηροί», αλλά μια στρατιωτική σύγκρουση στην Ανατολική Μεσόγειο «θα είναι αφάνταστα πιο οδυνηρή» και θα επηρεάσει ολόκληρη την περιοχή. Διευκρίνισε επίσης ότι, όταν μιλάει για “συμβιβασμό”, δεν εννοεί “παράδοση” και απεηύθυνε έκκληση όλες οι κινήσεις να γίνονται προσεκτικά για να μην υπάρχουν απρόβλεπτες συνέπειες. Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα τη Λιβύη και την «απομάκρυνση» του Καντάφι, τονίζοντας: «Έφυγε ένας πρόεδρος και καταλήξαμε να έχουμε δύο, τον Ερντογάν και τον Πούτιν. Δε νομίζω ότι αυτό ήταν ο αρχικός σκοπός».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Μάλτας κάλεσε την ΕΕ να αναλάβει πρωτοβουλίες, επισημαίνοντας ότι «αν δεν κάνει κάτι για το Νότο η ΕΕ, τότε αφήνει στα χέρια άλλων τα νότια σύνορά της». Και, όπως πρόσθεσε χαρακτηριστικά «όταν αφήνεις στα χέρια άλλων την ασφάλειά σου, τότε είναι πολύ πιθανό όχι μόνο να κάνουν πράγματα χωρίς τη γνώμη σου και τη συμμετοχή σου, αλλά θα στραφούν και εναντίον σου».

Στο δρόμο για τη Med-7

Παραλλήλως, ο Μαλτέζος υπουργός, διέψευσε την φημολογία του προηγούμενου μήνα για δήθεν παροχή στρατιωτικών βάσεων στην Τουρκία, τονίζοντας ότι η Μάλτα «είναι το μικρότερο κράτος της ΕΕ με συνταγματική υποχρέωση ουδετερότητας». «Χρειαστήκαμε χρόνια για να αποκτήσουμε την ανεξαρτησία μας και δεν θα επιτρέψουμε σε καμία χώρα να τη χρησιμοποιήσει κατά άλλης χώρας, χωρίς εξαιρέσεις» επισήμανε.

Η συνάντηση Δένδια-Μπαρτόλο έγινε την ώρα που συνεχίζονται οι τουρκικές προκλήσεις, αλλά και οι προειδοποιήσεις της ΕΕ προς τον Ερντογάν ότι έρχονται κυρώσεις, αν δεν σταματήσει τις μονομερείς επιθετικές ενέργειες. Κυρίως όμως έγινε πριν την Σύνοδο των Μεσογειακών κρατών της ΕΕ, η οποία είναι προγραμματισμένη για την επόμενη Πέμπτη στην Κορσική.

Η Σύνοδος διοργανώνεται με πρωτοβουλία του Μακρόν και αποτελεί ένα προγύμνασμα για μια κοινή θέση των μεσογειακών χωρών της Ένωσης στη Σύνοδο Κορυφής, στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου, με βασικό θέμα την τουρκική προκλητικότητα και τις επικείμενες κυρώσεις στην Άγκυρα. Η ένταση, άλλωστε, επηρεάζει συνολικά τις μεσογειακές χώρες, ενώ κοινές είναι οι προκλήσεις και σε άλλα σημαντικά ευρωπαϊκά προβλήματα, όπως το μεταναστευτικό και η αντιμετώπισή του.

Στην Σύνοδο των Μεσογειακών χωρών (Med-7), μετέχουν η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Πορτογαλία, ενώ, όπως έγινε σήμερα γνωστό, πριν ξεκινήσουν οι εργασίες της, θα γίνει κατ’ ιδίαν συνάτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον οικοδεσπότη Εμανουέλ Μακρόν.