Ευρωεκλογές: Η διεθνής συγκυρία και οι δύο στρατηγικές

Έχουμε εισέλθει σε μία μακράς διαρκείας περίοδο ανταγωνισμού στην οικονομία και σε γεωπολιτικές επιδιώξεις ισχύος. Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι το 2030, το ΑΕΠ της Κίνας θα είναι υπέρτερο αυτού των ΗΠΑ ενώ το 2035, θεωρείται βάσιμα ότι καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν θα είναι στις επτά πλουσιότερες χώρες. Το 2008, η οικονομία της ΕΕ ήταν μεγαλύτερη από των ΗΠΑ. Το 2023, η οικονομία των ΗΠΑ ήταν κατά ένα τρίτο μεγαλύτερη από της ΕΕ και της Βρετανίας από κοινού.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η οικονομία της Ευρωζώνης έχει αναπτυχθεί περίπου 6% τα τελευταία 15 χρόνια, σε σύγκριση με το 82% των ΗΠΑ. Και μόνιμη επιδίωξη των Αμερικανών είναι ο έλεγχος και πολιτικά και οικονομικά της ΕΕ. Οι ηγεσίες των Δυτικών χωρών αντί να προωθήσουν την αλληλεγγύη, την ανάπτυξη, τη δημιουργία, την ευημερία των πολιτών, επέλεξαν τομείς που οδηγούν σε δοκιμασία τη διεθνή κοινότητα. Η νέα στρατηγική των δυνάμεων αυτών προσδιορίστηκε ως πολεμική οικονομία, όπου ήδη προωθείται με τεράστιες δαπάνες η γιγάντωση της πολεμικής βιομηχανίας. Οι συνθήκες αυτές υπήρχαν και πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρωτοστατούν οι ΗΠΑ, ορισμένες χώρες της ΕΕ, η Κίνα και η Ρωσία.

Στις ευρωεκλογές πρέπει να επιδιώξουμε την ανατροπή αυτής της στρατηγικής που οδηγεί την ανθρωπότητα σε σκοτεινή περίοδο. Μία από τις προϋποθέσεις είναι να δημιουργήσουμε όρους για μια ΕΕ ως ενδιάμεση δύναμη ειρήνης απέναντι στην επιχειρούμενη αναμέτρηση ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Και ως άμεση επιλογή να προωθήσουμε την εκεχειρία στη σύρραξη Ρωσίας-Ουκρανίας και Ισραήλ-Παλαιστίνης.

Για το σκοπό αυτό προφανώς και δεν αρκούν οι ευρωεκλογές μόνο. Είναι επείγουσα η ανάγκη των προοδευτικών δυνάμεων και των ευρωπαϊκών λαών να οδηγήσουν στην προοδευτική στρατηγική, στη ματαίωση των πολεμοχαρών επιλογών, την αποτροπή περαιτέρω συγκρούσεων και τον άμεσο διάλογο σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο για ειρήνη, ανάπτυξη, δημοκρατία και πρόοδο. Χρειαζόμαστε επείγουσα μετεξέλιξη της ΕΕ με ριζοσπαστικές θεσμικές αλλαγές, προκειμένου να δημιουργήσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, ως κρατική οντότητα, όπου η αποφάσεις θα παίρνονται σε αντιπροσωπευτικά σώματα, με βάση τις ανάγκες και τις επιδιώξεις των ευρωπαϊκών λαών.

Πολιτικές πρωτοβουλίες

Επείγουν οι πολιτικές πρωτοβουλίες δημόσιας συζήτησης για τις συνθήκες, μέσω των οποίων προωθείται ο οικονομικός-εμπορικός πόλεμος διεθνώς με αθέμιτες κερδοσκοπικές πρακτικές, παραβιάζοντας το Διεθνές Δίκαιο. Ο αποκλεισμός των προϊόντων των αναπτυσσόμενων χωρών στο διεθνές εμπόριο αποτελεί τη βάση για διαρκή αναμέτρηση και υπόβαθρο για μελλοντικές συρράξεις. Είναι επείγον να αποτραπεί η σχεδιαζόμενη σύγκρουση Δύσης-Ανατολής.

Ένα από τα αποτελέσματα του οξύτατου αυτού ανταγωνισμού είναι η άνοδος της Ακροδεξιάς. Την Ακροδεξιά την δημιουργούν, οι δυνάμεις που επιλέγουν πολιτικές βλαπτικές για τους λαούς. Και ενώ είναι οι ίδιοι υπόλογοι, τώρα κινδυνολογούν. Εφαρμόζουν πολιτικές κοινωνικών αποκλεισμών, ανισοτήτων, χαμηλών εισοδημάτων και υποβαθμισμένης διαβίωσης. Είναι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Δεξιάς και της δεξιάς Σοσιαλδημοκρατίας στη Δύση, καθώς και οι συνθήκες υπερ-εκμετάλλευσης της εργασία σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες με το μοντέλο του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού dumping, με δύο 8ώρα εργασίας και δύο δολάρια αμοιβή ημερησίως!

Μια σημαντική πλευρά στο εν λόγω θέμα αποτελεί και το μεταναστευτικό ζήτημα στις χώρες της ΕΕ. Οι εργαζόμενοι χωρών-μελών της ΕΕ αισθάνονται ανασφάλεια ως προς τις αμοιβές λόγω του ότι οι εργοδοσίες θέλουν μετανάστες με πολύ χαμηλές αμοιβές και αυτό επηρεάζει τις αμοιβές και των ημεδαπών εργαζομένων. Ναι στη νόμιμη μετανάστευση, όχι στην εκμετάλλευση των μεταναστών. Οι εργοδοτικές οργανώσεις στην ΕΕ έχουν ζητήσει 25.000.000 μετανάστες για τις επιχειρήσεις τους. Χρειάζεται πανευρωπαϊκή αντιμετώπιση του θέματος με όρους ισοτιμίας και αλληλεγγύης.

Είναι γνωστό ότι η Ευρωζώνη έχει εισέλθει σε τροχιά αποβιομηχάνισης, πρόβλημα που έχει και η Ελλάδα. Αυτή η εξέλιξη οξύνει τις ανισότητες συνολικά, γιατί χώρες που δεν παράγουν και δεν διανέμουν πλούτο, οδηγούν τους ανθρώπους σε αδιέξοδο. Και οι μεν προοδευτικές δυνάμεις αγωνίζονται για αλλαγές σε θετική κατεύθυνση, οι δε νεοφιλελεύθερες οδηγούνται σε τιμωρητικές λογικές, συντηρητική αναδίπλωση και μίσος για τον “άλλο”.

Κρίση και ευρωεκλογές

Χρειαζόμαστε αμοιβαιότητα και συναποδοχή, δηλαδή συνθήκες ανθρώπινης εργασίας και αξιοπρεπών αμοιβών. Διανύουμε μια περίοδο όπου ο καπιταλισμός προκαλεί μεγάλους ανταγωνισμούς. Η άνοδος της Ακροδεξιάς είναι το αποτέλεσμα, όχι το αίτιο. Στις ευρωεκλογές εκατομμύρια πολίτες θα ψηφίσουν με τη λογική της τιμωρίας κι όχι των αλλαγών, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις ότι θα αναδειχθεί πρώτη πολιτική δύναμη η Ακροδεξιά.

Διερχόμαστε μια κρίση, η οποία οξύνεται και θα εκδηλωθεί και στο Ευρωκοινοβούλιο. Όμως οι αποφάσεις των στρατηγικών επιλογών δεν λαμβάνονται εκεί, αλλά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι προοδευτικές δυνάμεις έχουν ευθύνη να αντιμετωπίσουν τα αίτια κι όχι τα αποτελέσματα. Δεν αρκούν οι περιγραφές. Χρειάζονται μεγάλες πρωτοβουλίες που μέχρι τώρα δεν έχουν αναληφθεί για την προώθηση προοδευτικών πολιτικών σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για την αποτροπή της όξυνσης του διεθνούς ανταγωνισμού και την ακύρωση της διολίσθησης σε πολεμική οικονομία.

Πρώτο θέμα είναι η Πολιτική. Μετά την κρίση του 2008, είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν πραγματικές πολιτικές ηγεσίες. Είναι αποτέλεσμα της ήττας της Πολιτικής και της υποκατάστασης και χειραγώγησής της από χρηματιστηριακά λόμπι, εταιρίες εξοπλισμών, λαθρεμπόριο καυσίμων, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ελεγχόμενες εταιρίες νέων τεχνολογιών, καθώς και από διαπλεκόμενους μιντιάρχες. Είναι επίσης, αποτέλεσμα και της μη συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, της ιδιώτευσης  και της άποψης “όλοι ίδιοι είναι”. Δεν έχουν επίγνωση των αιτιών και των συνεπειών των νέων ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, συμβάλλουν αρνητικά και πολιτικές ηγεσίες που είναι εκφραστές της δυσαρέσκειας με κυρίαρχη πολιτική τη φθορά του αντιπάλου. Δεν αρκεί μόνο ο αντικυβερνητισμός για συσπειρώσεις και αντί-συσπειρώσεις, πάγια πρακτική μειοψηφικών κομμάτων. Το κύριο ζήτημα είναι η διαμόρφωση πολιτικής πλειοψηφίας και αντίστοιχων επιλογών για προοδευτική εναλλακτική λύση με γνώση, εντιμότητα, αξιοπιστία, έμπνευση και προοπτική.

Ανάγκη για προοδευτική στρατηγική

Η στρατηγική των προοδευτικών δυνάμεων πρέπει να είναι δημιουργική και να δίνει κατευθύνσεις για το αύριο. Προϋπόθεση αποτελεί η συγκρότηση πολιτικών κομμάτων με αρχές, με αξίες, σχέδιο και ρεαλιστικές προτάσεις. Στην Ελλάδα, υπάρχει σοβαρή κρίση σ’ αυτό το επίπεδο. Έχουμε υποκατάσταση του πολιτικού συστήματος, φαινόμενο που συμβαίνει και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Στη χώρα μας από το 2000 και μετά, 2.000.000 πολίτες με δικαίωμα ψήφου, δεν προσέρχονται στις κάλπες. Πιθανότατα στις ευρωεκλογές “πρώτο κόμμα” να αναδειχθεί η αποχή. Με την αποχή, τα ποσοστά διαμορφώνουν δυνάμεις με ισχύ που δεν ανταποκρίνονται στον συσχετισμό στην κοινωνία. Δηλαδή, δεν έχουμε σαφή έκφραση πολιτικής πλειοψηφίας.

Η εν λόγω εξέλιξη έχει συνέπειες και σε κυβερνητικές επιλογές. Η  πολιτική κρίση στη χώρα θα έχει και συνέχεια, καθότι σε δέκα μήνες θα έχουμε εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας και ορισμένοι προετοιμάζονται ήδη για πρόωρες εθνικές εκλογές το 2025. Είναι προφανές ότι σε κάθε τομέα είτε θεσμικής συγκρότησης, είτε πολιτικών δυνάμεων, είτε κυβερνητικών προγραμμάτων έχουν διαμορφωθεί δύο στρατηγικές σε όλες τις χώρες. Η νεοφιλελεύθερη που ευνοεί τα συμφέροντα των ολίγων και η προοδευτική για ανάπτυξη, δικαιοσύνη και αξιοπρεπή διαβίωση.

Ο προοδευτικός χώρος διέρχεται κρίση και στην Ελλάδα, στο πλαίσιο ήττας των προοδευτικών δυνάμεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Χρειάζεται άλλη πορεία καθότι μέχρι τώρα οι πολιτικές δεν έχουν αξιοπιστία, δεν πείθουν, δεν εμπνέουν. Δεν υπάρχουν δυνάμεις που έχουν λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο. Χρειαζόμαστε αξιόπιστη συμπόρευση στη βάση αρχών, αξιών και προοδευτικού πολιτικού σχεδίου για μια νέα πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων, ικανή να βγάλει την ελληνική κοινωνία από την κρίση.

Στις ευρωεκλογές, οι συντηρητικές δυνάμεις και οι δυνάμεις εκφυλισμού πρέπει να ηττηθούν. Επιδιώκουμε τη συγκρότηση μίας νέας προοδευτικής παράταξης με αρχές, αξίες και πολιτικές εναλλακτικής λύσης. Χρειαζόμαστε συλλογική προσπάθεια των προοδευτικών πολιτών για ειλικρινή συζήτηση και συνεργασία με σκοπό την κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση. Χρειαζόμαστε δημοκρατική αφύπνιση για να διαμορφωθούν οι πολιτικοί και κοινωνικοί όροι διορθωτικής πορείας, για την Ελλάδα και την Ευρώπη.

---

Ο Στέφανος Τζουμάκας είναι παλαίμαχος πολιτικός, που έχει διατελέσει επανειλημμένως υπουργός στις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Σήμερα, είναι ανεξάρτητος.