Έβρος, η μεγάλη ευκαιρία του Μητσοτάκη να αλλάξει τα πάντα

Μια σειρά από εξελίξεις και γεγονότα επιβάλουν στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να αναθεωρήσει άμεσα όχι μόνο κάποιες πολιτικές πρακτικές, αλλά κυρίως τη συνολική θεώρησή του για την κατανόηση των καταστάσεων, έτσι ώστε να οδηγηθεί στις σωστές αποφάσεις και πολιτικές. Η δραματική κατάρρευση της πολιτικής του στο μεταναστευτικό με τα γεγονότα της Λέσβου και η μετατροπή της πάλαι ποτέ ασύμμετρης απειλής των μεταναστών σε ευθύ υβριδικό πόλεμο από την Τουρκία μπορεί να τον αφύπνισαν από τον ύπνο του δικαίου, αλλά όλα θα κριθούν στην συνέχεια.

Για παράδειγμα στην υγεία είναι πια ξεκάθαρο ότι η παγκοσμιοποίηση των ιών δεν αντιμετωπίζεται με λύσεις από την αγορά. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία στέλνουν τους πελάτες τους στα δημόσια γιατί για λόγους οικονομίας δεν διαθέτουν θαλάμους αρνητικής πίεσης, επειδή δεν θέλουν να φορτωθούν το κόστος. Και δεν εννοούμε εδώ την αδυναμία του πολίτη να προμηθευτεί μάσκες από τα φαρμακεία ή απολυμαντικά τζελ από τα σούπερ μάρκετ, αλλά ότι μόνο ένα στιβαρό δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να έχει την οργανωτική δομή να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού.

Είδαμε έντρομο τον Τραμπ να αποδεσμεύει 8,5 δισ. δολάρια για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και την κάλυψη του αμερικανικού πληθυσμού που είναι έρμαιο της αγοράς της υγείας μετά την ουσιαστική κατάργηση του ObamaCare. Είδαμε τις επιπτώσεις στην Κίνα, όπου το σύστημα υγείας είναι προσανατολισμένο στην αγορά και η κρατική κάλυψη αφορά τους πολίτες μόνο στον αρχικό τόπο έκδοσης του βιβλιαρίου τους.

Ο κορονοϊός είναι ευκαιρία αναθεώρησης και εφαρμογής μιας άλλης αποτελεσματικής και ορθολογικής κρατικής πολιτικής υγείας, που θα δώσει άλλωστε τη δυνατότητα στον ιδιωτικό τομέα να στραφεί στην εξωστρέφεια και στην ποιότητα, αντί να λυμαίνεται το δημόσιο σύστημα.

Κυριάκο ξαναδές τον Κέυνς

Στην οικονομία, η ανακοίνωση της πενιχρής ανάπτυξης του 1,9% το 2019 ισοδυναμεί με “Αποκάλυψη”, όχι τόσο γιατί το ελατήριο δεν πετάχτηκε, αλλά γιατί δεν έχει γίνει κατανοητή ακόμη από την κυβέρνηση η πραγματική κατάσταση της οικονομίας. Η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε πέρσι μόλις κατά 0,8%. Τα καινούργια αυτοκίνητα που κυκλοφόρησαν και μερικά κέντρα υπερπολυτελείας που άνοιξαν οφείλονται ότι βγήκαν 6,5 δισ. ευρώ από τις θυρίδες και πήγαν αμέσως στην κατανάλωση λουξ και στο “ξέπλυμα”.

Η πραγματική κατάσταση της οικονομίας και της αγοράς φαίνεται στο δ΄3μηνο του 2019, όπου ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου μειώθηκε κατά 9,7%, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών υποχώρησαν κατά 3,5% και οι εισαγωγές περιορίστηκαν κατά 5%. Η πραγματική αρνητική εικόνα γίνεται πιο ευκρινής αν δούμε μια σειρά σημαντικών στοιχείων:

• To 2019, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) δημιουργήθηκαν νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία αρκετών δισ. ευρώ, που μαζί με τις παλαιές (99,8 δισ. ευρώ) ανήλθαν στα 105,6 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο.
• Tο 67% των Ελλήνων δεν έχει ούτε 1.000 ευρώ στην άκρη, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ που δημοσίευσε ο ΣΕΒ.
• Tο 68,3% του πληθυσμού ζει κοντά στο όριο της φτώχειας, έναντι του 50,4% του μέσου όρου του ΟΟΣΑ.

Άλλες πηγές αναφέρουν ότι 800.000 Έλληνες είναι χωρίς εισόδημα, ενώ έρευνα της Eurostat για το 2018 επισημαίνει ότι το 35,6% των νοικοκυριών δεν έχει να πληρώσει το ρεύμα, το νερό και το τηλέφωνο (από 15,9% το 2008). Τον Δεκέμβριο του 2019 οι άνεργοι ανήλθαν στο 1.128.421 αυξημένοι κατά 129.000, δηλ. 4% σε σχέση με το 2018, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ. Τέλος, η αγορά εκτιμά ότι 250.000 νοικοκυριά θα χάσουν τα σπίτια τους με τον “Ηρακλή”, καθώς το πρόγραμμα αυτό προστατεύει τις τράπεζες κι όχι τους δανειολήπτες.

Η αφύπνιση Μητσοτάκη

Είναι σαφές ότι η μεν κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται την κοινωνική πραγματικότητα, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση οχυρώνεται πίσω από τα κλέη που δεν μπόρεσε να ρευστοποιήσει στις εκλογές. Η κοινωνική συνοχή δεν χτίζεται πάνω στο φόβο του κορονοϊού, ούτε των εξωτερικών απειλών, αλλά πάνω στη ριζική ανατροπή των ανισοτήτων και στην διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών που έχουν απαξιωθεί στα μάτια της κοινής γνώμης. Ανάπτυξη χωρίς κοινωνικό υπόβαθρο δεν μπορεί να υπάρξει, όχι μόνο λόγω κατανάλωσης, αλλά γιατί το κλίμα στην οικονομία δεν το φτιάχνουν κάποιοι δείκτες.

Συνεπώς, ο νεοφιλελεύθερος πρωθυπουργός πρέπει να κατανοήσει την στροφή των καιρών και να στραφεί στις δημόσιες επενδύσεις και δη στις “έξυπνες”. Οι όποιες αλλαγές που έκανε στο γραφείο του ο κ. Μητσοτάκης, χωρίς αμφιβολία επιβεβαιώνουν την αφύπνιση του, αλλά δεν επαρκούν. Αν πρόκειται να κάνει ανασχηματισμό, ας αφήσει πίσω τις εσωκομματικές ισορροπίες κι ας κάνει ριζική στροφή σε πρόσωπα που αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα έξω από νεοφιλελεύθερα φληναφήματα.

Σε είκοσι μέρες θα έχει και την ευρωπαϊκή του ευκαιρία. Εκεί πρέπει να πάει με προτάσεις που δεν θα είναι μόνο για αύριο και για μεθαύριο, αλλά να είναι προτάσεις για την αντιμετώπιση αυτών που έρχονται. Τα επόμενα 10-15 χρόνια αναμένονται 100 εκατ. μετανάστες από την Υποσαχάρια Αφρική, εκ των οποίων τα 10 θα φθάσουν στην Ελλάδα. Δεν έχει νόημα να προτείνουμε ιδέες, αλλά εκείνο που έχει σημασία και για την ψυχολογία του κόσμου είναι να επιβεβαιωθεί άμεσα και να εδραιωθεί και με άλλες πολιτικές η στροφή που έκανε η κυβέρνηση στον Έβρο.