Φρίντριχ Μερτς: Ο αντί-Μέρκελ στο τιμόνι των Χριστιανοδημοκρατών

Ο νέος αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος στη Γερμανία θα είναι ο Φρίντριχ Μερτς. Μετά από ψηφοφορία των μελών του κόμματος επικράτησε ήδη από τον πρώτο γύρο, με ποσοστό 62,1% και θα επικυρωθεί επίσημα ως πρόεδρος στο επερχόμενο συνέδριο των Χριστιανοδημοκρατών. Ο ιδιαίτερα επιτυχημένος δικηγόρος στο επάγγελμα, Φρίντριχ Μερτς εκλέχθηκε ευρωβουλευτής το 1989. Ήταν μέλος του Κοινοβουλίου από το 1994 ως το 2009 και εκλέχθηκε ξανά το 2021.

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, ότι η εκλογή του στην προεδρία των Χριστιανοδημοκρατών έλαβε χώρα με 19 χρόνια διαφορά. Το 2000, σε ηλικία μόλις 45 ετών, ο Μερτς διαδέχθηκε τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ως επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Ήταν δηλαδή ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή. Όλα δείχνανε ότι είχε μεγάλη πιθανότητα να ήταν ο επόμενος υποψήφιος καγκελάριος με τους Χριστιανοδημοκράτες.

Δεν ήταν, άλλωστε, αμελητέος πολιτικός. Κάθε άλλο. Απαράμιλλος ρήτορας, με καθαρές αν και συχνά συγκρουσιακές θέσεις σε όλα τα θέματα, φάνταζε ως ο ιδανικός υποψήφιος μετά την αποτυχία του υποψηφίου καγκελαρίου Έντμουντ Στόιμπερ στις εκλογές του 2002, ιδιαίτερα για το πιο συντηρητικό κομμάτι της γερμανικής κοινωνίας. Είχε τεράστια αποδοχή στη βάση του κόμματος, αλλά και στην τότε Κοινοβουλευτική Ομάδα.

Λογάριαζε όμως χωρίς τον ξενοδόχο, εν προκειμένω χωρίς την Άγκελα Μέρκελ. Η τότε πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών, βλέποντας τη δημοφιλία του και θέλοντας να διασφαλίσει την υποψηφιότητά της για την Καγκελαρία στις επόμενες εκλογές, απαίτησε (μετά την ήττα στις εκλογές του 2002) η ίδια να ηγηθεί της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Ανάγκασε τον Μερτς να συμβιβαστεί με την θέση του αναπληρωτή και τον εξώθησε ουσιαστικά σε παραίτηση από την θέση αυτή το 2004, καθιστώντας τον άσπονδο εχθρό της έκτοτε, ίσως δε τον μεγαλύτερο πολέμιο της στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα.

Έρχεται σκληρή αντιπολίτευση

Ο Μερτς προσπάθησε τρεις φορές να εκλεγεί πρόεδρος του κόμματος. Το 2018 έχασε από την εκλεκτή της καγκελαρίου Κάρεν Κραμπενμπάουερ, το δε 2020 από τον εκλεκτό των κομματικών μηχανισμών Άρμιν Λάσετ. Το 2021 όμως, μετά από την εκλογική πανωλεθρία των Χριστιανοδημοκρατών, κατάφερε να επιβάλλει την συμμετοχή όλων των μελών του κόμματος στη διαδικασία εκλογής αρχηγού και όχι μόνο των κομματικών “μανδαρίνων”-εκλεκτόρων, όπως είχε γίνει στις άλλες δυο πρότερες χαμένες εκλογές γι’ αυτόν. Και δικαιώθηκε πανηγυρικά, αφού εξελέγη με συντριπτική πλειοψηφία.

Η βάση του κόμματος βλέπει στο πρόσωπο του έναν συντηρητικό πολιτικό παλαιάς κοπής: Χαρισματικό και σπάνιο ομιλητή, με κατασταλαγμένες πολιτικές θέσεις, δίχως “θολές” προσεγγίσεις, ή προσπάθεια “στρογγυλέματος”, δίχως φόβους έντονης σύγκρουσης σε πολιτικό επίπεδο, όταν χρειάζεται. Είναι ένας πολιτικός, ο οποίος θα επιμείνει στις θέσεις του με πάθος όταν χρειαστεί και δεν θα προσπαθήσει να ικανοποιήσει τους πάντες.

Ο Φρίντριχ Μερτς θα αποσπάσει σίγουρα πολλούς ψηφοφόρους από το κόμμα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AFD) που τοποθετείται δεξιότερα των Χριστιανοδημοκρατών. Η ερώτηση είναι αν θα απωλέσει μεγάλο αριθμό κεντρώων ψηφοφόρων που ίσως διαφωνούν με τις πιο συντηρητικές του θέσεις και την συχνά υπέρμετρη διάθεση σύγκρουσης, την οποία εμφανίζει ο νέος πρόεδρος του κόμματος.

Ένα είναι σίγουρο. Ο νέος πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών είναι ιδιαίτερα ικανός και φιλόδοξος. Θα ασκήσει σκληρή αντιπολίτευση. Θα μετακινήσει τους Χριστιανοδημοκράτες δεξιότερα και θα διατυπώσει καθαρές θέσεις για όλα τα θέματα. Ο Μερτς δεν ήθελε πιθανότατα ποτέ να γίνει υπουργός της Μέρκελ, θεωρώντας εαυτόν σαφώς ικανότερό της. Αλλά και η Μέρκελ σίγουρα δεν ήθελε ποτέ να τον κάνει υπουργό της, πριμοδοτώντας έναν πιθανό διάδοχό της.

Ίσως δικαίως θεωρεί ότι του άξιζε εδώ και 19 χρόνια να έχει εκλεγεί πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών. Το “σύστημα Μέρκελ” τον απέτρεψε πολλάκις, αλλά δεν τα παράτησε ούτε μια στιγμή. Έστω και μετά από τρεις προσπάθειες, τα κατάφερε. Η γερμανική πολιτική σκηνή μόλις απέκτησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η εποχή Μερτς στους Χριστιανοδημοκράτες δεν θα είναι σίγουρα βαρετή. Μένει να δούμε αν θα είναι και επιτυχημένη.