Φτωχός συγγενής του κράτους η Τοπική Αυτοδιοίκηση
03/10/2023
Συνεχίζω, σήμερα, το σχόλιό μου για την αυτοδιοίκηση, όπως είχα προαναγγείλει στο προηγούμενο άρθρο μου. Ξεκινώ με μια διευκρίνιση: Έγραψα ότι ο νόμος της κυβερνήσεως Μητσοτάκη δίνει την πλειοψηφία στο συνδυασμό που θα λάβει 43% την 1η Κυριακή ή θα έρθει πρώτος την 2η Κυριακή. Το ορθό είναι ότι ο νόμος δίνει στον συνδυασμό του νικητή τα 3/5 των εδρών του δημοτικού συμβουλίου! Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι δήμαρχοι δεν θα έχουν ουσιαστική αντιπολίτευση και θα διοικούν εντελώς ανεξέλεγκτοι.
Αντιθέτως, το σύστημα που περιέγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου αφαιρεί μεν τις “νομοθετικές” αρμοδιότητες από το δημοτικό συμβούλιο, αλλά το καθιστά ισχυρό ελεγκτικό όργανο, το οποίο θα μπορεί να αναστέλλει κάθε απόφαση του δημάρχου που δεν είναι νόμιμη ή/και ωφέλιμη για τους δημότες. Όμως, ο προβληματισμός μας δεν πρέπει να αφορά μόνον τον τρόπο εκλογής των δημοτικών αρχών. Το πραγματικό πρόβλημα είναι οι αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοικήσεως και οι σχέσεις της με το κράτος και τις περιφέρειες.
Δυστυχώς, το ελληνικό κράτος – από συστάσεώς του – χαρακτηρίζεται από αυταρχική αντίληψη και στάση έναντι των πολιτών, αλλά και έναντι των πρωτογενών αυτοδιοικητικών θεσμών (δημογεροντίες & κοινότητες), τους οποίους, αν και προϋπήρχαν της συστάσεώς του, τούς αντιμετώπισε με καχυποψία και εχθρότητα, αναγνωρίζοντάς τους περιορισμένες αρμοδιοτήτες και ουδεμία πρωτογενή εξουσία. Δυστυχώς, ο αυταρχικός πρώτος κυβερνήτης μας – παρά τον αδιαμφισβήτητο πατριωτισμό και την εντιμότητά του – δεν αναγνώριζε παρά μόνον την δική του αυθεντία και δεν ήθελε να “μοιρασθεί” την εξουσία του. Προτιμούσε να κυβερνήσει κατά το μοντέλο της πεφωτισμένης δεσποτείας, μέχρι – όπως πίστευε – να ωριμάσουν πολιτικώς οι Έλληνες.
Έτσι ζήτησε και πέτυχε την κατάργηση του προοδευτικού και άρτιου Συντάγματος του 1827, το οποίο, αν είχε εφαρμοσθεί, θα είχαμε σύστημα διακυβερνήσεως πλήρους διαχωρισμού των εξουσιών, όπως ακριβώς έχουν οι ΗΠΑ, στο σύνταγμα των οποίων βασίσθηκαν οι πρόγονοί μας. Στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα, οι Δήμοι ασκούν το σύνολο των πρωτογενών εξουσιών, καθ’ όσον αντλούν τη νομιμοποίησή των από τους πολίτες και όχι από το κράτος.
Κληρονομιά συγκεντρωτισμού
Η Βασιλεία, που διαδέχθηκε τον αείμνηστο Καποδίστρια, όπως είναι γνωστό, επιχείρησε να κυβερνήσει ελέω Θεού, χωρίς καν σύνταγμα. Παρά το σημαντικότατο νομοθετικό έργο της Αντιβασιλείας, που ουσιαστικώς οργάνωσε το κράτος, μας άφησε βαριά κληρονομιά συγκεντρωτισμού και αυταρχικότητος, αμφότερες απολύτως αναμενόμενες, αφού ο Όθων ανήκε σε μια από τις ευρωπαϊκές απολυταρχίες.
Δυστυχώς, αυτή την κληρονομιά την μετατρέψαμε σε νοοτροπία, πράγμα καθόλου δύσκολο δεδομένης και της προϋπάρχουσας οθωμανικής εμπειρίας. Ακόμη και στο νομικό μας σύστημα το κράτος διαθέτει προνόμια, πολλά περισσότερα όσων είναι απαραίτητα για να επιτελέσει τον υπέρ της κοινωνίας ρόλο του. Σκεφθείτε ότι διαθέτει ιδιαίτερο σύστημα Δικαιοσύνης, την διοικητική, δηλαδή ετεροδικία, αφού δεν δικάζεται, έναντι των πολιτών, ως ισότιμος διάδικος στα πολιτικά δικαστήρια.
Στην συντριπτική πλειοψηφία των διοικητικών δικών δεν υπάρχει ακροαματική διαδικασία, μόνον έγραφα. Αυτό επεκτάθηκε και στις αστικές δίκες με την νέα δικονομία της κυβερνήσεως Σαμαρά-Βενιζέλου, δήθεν για την επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης. Στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η διάχυση της αυταρχικής νοοτροπίας στο σύνολο, σχεδόν, της Δικαιοσύνης και η μετατροπής της, αργά αλλά σταθερά, σε κρατική υπηρεσία.
Η έννοια του αυτοπροσδιορισμού των πολιτών τόσο ως ατόμων, αλλά και ως κοινοτήτων είναι εντελώς άγνωστη στη χώρα μας. Πρόκειται για την αληθή έννοια του φιλελευθερισμού, η οποία ουδεμία σχέση έχει με τις δικαιωματικές ανοησίες των ποικιλόχρωμων περιθωριοτήτων.
Φτωχός συγγενής η αυτοδιοίκηση
Ουδεμία, λοιπόν, έκπληξις από τον πρόσφατο νόμο που κατακρεουργεί κάθε έννοια δημοκρατίας, αναλογικότητος και ισοτιμίας της ψήφου των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών. Η βούληση των πολιτών δεν έχει ισχύ αφού έτσι αποφάσισε η κυβερνητική πλειοψηφία, και αυτή βγαλμένη από έναν εκλογικό νόμο που διαστρεβλώνει την ψήφο και, εν τέλει, ακυρώνει την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας.
Πρακτικώς, η αυτοδιοίκηση δεν είναι παρά ένας φτωχός συγγενής του παντοδύναμου και αυταρχικού κράτους, το οποίο ελέγχεται από κυβερνήσεις εκλεγμένες με καλπονοθευτικούς νόμους. Μην περιμένουμε από τέτοιους δήμους να προασπίσουν τα συμφέροντα των δημοτών, ούτε καν να ασκήσουν τα στοιχειώδη καθήκοντά τους!
Σταματώ εδώ. Επεκτάθηκα πολύ, αλλά οι ιστορικές και άλλες αναφορές είναι απαραίτητες για να αντιληφθούμε το πολιτειακό πλαίσιο εντός του οποίου η κοινωνία μας έχει μεταβληθεί σε ένα σύνολο άβουλων ατόμων, που περιμένουν την βοήθεια και την ελεημοσύνη του παντοδύναμου κράτους, του δυνάστη με τον οποίο συναλλάσσονται με την μεσολάβηση του ανίκανου και διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Στο επόμενο, 3ο μέρος, η συνέχεια και το τέλος.
Ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων με τον συνδυασμό “Η Αθήνα ΜΑΣ” της Ελένης Παπαδοπούλου
