Φυγή προς τα εμπρός από τον Ζάεφ

Αφού καταμετρήθηκαν τα τελικά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος (ψήφισαν 666.743, συμμετοχή 36,91%) και το 91,46% του 36,91% να ψηφίζει ΝΑΙ, ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ Γκιόργκι Ιβάνοφ, όπως αναμενόταν, άσκησε σφοδρή επίθεση στον Σκοπιανό πρωθυπουργό και στην πολιτική του. Απάντησε στο διάγγελμα του Ζόραν Ζάεφ με δικό του διάγγελμά. Περιχαρής χαιρέτισε «την επιλογή μεγάλης πλειοψηφίας των ψηφοφόρων της χώρας να απέχει από το δημοψήφισμα», ενώ δήλωσε πως «απέτυχε και αυτοί που ισχυρίζονται το αντίθετο ας μην προσπαθήσουν να παραποιήσουν την πραγματικότητα».

Ο Νίκος Κοτζιάς είναι σαφές πως διαφωνεί μαζί του, αν κρίνει κανείς από την τοποθέτησή του ένα 24ωρο μετά από το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του σε εκπομπή της ΕΡΤ, ο υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε «κακό πρόεδρο» τον Ιβάνοφ, υπογραμμίζοντας ότι «η συμμετοχή δεν ήταν τόσο χαμηλή όσο παρουσιάζεται».

Επικαλέστηκε, μάλιστα, το γεγονός ότι ο Ιβάνοφ εξελέγη πρόεδρος με 520.000 ψήφους, την ώρα που στο δημοψήφισμα ψήφισαν 620.000, ενώ επικαλέστηκε και τους εκλογικούς καταλόγους, στους οποίους «δεν έχει γίνει εκκαθάριση εδώ και 20 χρόνια». Αξίζει να θυμίσουμε πάντως ότι η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ «καιγόταν» τόσο πολύ για τη συμμετοχή των πολιτών της χώρας στο δημοψήφισμα που έκανε ό,τι μπορούσε για να διευκολύνει την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες της χώρας που ζουν στο εξωτερικό.

Για του λόγου το αληθές, άνοιξε τα διπλωματικά της γραφεία (και εκείνο της Αθήνας) για να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα και οι πολίτες του εξωτερικού. Για να πάρει κανείς μέρος στην ψηφοφορία έπρεπε απλά να είχε εγγραφεί ηλεκτρονικά στην εφαρμογή.

Ο Νίκος Κοτζιάς, στην συνέντευξή του, υπενθύμισε τον συμβουλευτικό χαρακτήρα του δημοψηφίσματος, απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς στον κυβερνητικό εταίρο και υπουργό Εθνικής Άμυνας, ο οποίος έσπευσε το βράδυ της Κυριακής να το χαρακτηρίσει άκυρο. Ειδική μνεία έκανε στη στάση του Πάνου Καμμένου, διαμηνύοντας ότι «είμαστε δημοκρατική κυβέρνηση, στην οποία υπάρχουν διαφορετικές γνώμες». Ο υπουργός Εξωτερικών επέλεξε να μην εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τη δημόσια διαφοροποίηση του Πάνου Καμμένου, αλλά δεν έχασε την ευκαιρία να ρίξει τα βέλη του.

Επιβεβαίωσε πάντως τη διάθεση του Ζάεφ να κινηθεί αστραπιαία, φέρνοντας τη συμφωνία στη Βουλή της χώρας του σε λιγότερο από δύο εβδομάδες. Σε περίπτωση που δεν καταφέρει να περάσει τη Συνταγματική Αναθεώρηση –δεν αποκλείεται αν κρίνουμε από τα συμφραζόμενα του Έλληνα υπουργού– θα πάει το Νοέμβρη σε πρόωρες εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι επιταχύνονται οι εξελίξεις και στα καθ’ ημάς. Οι εξελίξεις στο μέτωπο του Μακεδονικού, εξάλλου, επηρεάζουν τον χρόνο διεξαγωγής των ελληνικών εκλογών.

Η Δύση επιμένει

Στο μεταξύ, η Δύση παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις. Σε κοινή δήλωση που εξέδωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ έκαναν λόγο για «ιστορική ευκαιρία που δημιούργησε για την ΠΓΔΜ και τους πολίτες της». Ο επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν γνωστοποίησε ήδη ότι οι Βρυξέλλες βλέπουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ως εντολή για εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών!

Με τη σειρά της η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, σε συνδυασμό με τον τελευταίο, είπαν ότι «είναι μια ιστορική ευκαιρία όχι μόνο για τη συμφιλίωση στην περιοχή, αλλά και για να προχωρήσει με αποφασιστικό τρόπο η χώρα στον δρόμο της ένταξής της στην ΕΕ».

Ο Μάθιου Νίμιτς σχολίασε το αποτέλεσμα λίγο πολύ σε παρόμοιο ύφος. «Η δική μου αντίδραση είναι ότι πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στους ανθρώπους που ψήφισαν και που ψήφισαν ΝΑΙ. Το 90% των ψηφοφόρων ψήφισαν ΝΑΙ». Είναι προφανές πως συνειδητά παρακάμπτουν την απήχηση που είχε το μποϊκοτάζ. Δεν είναι περίεργο. Το γεωπολιτικό διακύβευμα, λόγω Ρωσίας, είναι μεγάλο.

Ακόμα και ο ίδιος ο Νίκος Κοτζιάς παραδέχτηκε πως ουσιαστικά δεν υπήρχε τίποτε απροσδόκητο στο δημοψήφισμα. Ήταν σαφές ότι η συμμετοχή δεν μπορούσε να προσεγγίσει το όριο του 50%. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών εξομολογήθηκε ότι περίμενε συμμετοχή 40%-45%. Αντιθέτως, στο Βερολίνο κυριαρχεί η απογοήτευση για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Το χειρότερο σενάριο

Ο Ζόραν Ζάεφ γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα ότι στην παρούσα φάση και παρά τις αρχικές του ελπίδες, ή ψευδαισθήσεις, για μία «εύκολη διαδικασία», το κλειδί για τη Συνταγματική αναθεώρηση το κρατά το VMRO-DPMNE, καθώς απαιτείται κοινοβουλευτική πλειοψηφία δύο τρίτων. Ο Πρόεδρος Ιβάνοφ, που προέρχεται από αυτό το κόμμα, ο οποίος και τάσσεται σταθερά κατά της αλλαγής του ονόματος, ηγήθηκε της εκστρατείας υπέρ του μποϊκοτάζ και τώρα ηγείται της προσπάθειας να τορπιλίσει τη συμφωνία των Πρεσπών, εμποδίζοντας τις αλλαγές στο Σύνταγμα.

Ο ηγέτης του VMRO-DPMNE Χρίστιαν Μιτσκόφσκι στέκεται στη μέση, προσπαθώντας να ισορροπήσει τις διαφορετικές τάσεις στο κόμμα του. Μετά την ανταπόκριση, όμως, που βρήκε το μποϊκοτάζ ακόμα και να ήθελε δεν μπορεί κατ’ ουδένα τρόπο να συμπράξει με την κυβέρνηση Ζάεφ για τη Συνταγματική Αναθεώρηση.

Ο μόνος δρόμος για να βρεθούν οι 80 βουλευτικές ψήφοι είναι η αποστασία βουλευτών της αντιπολίτευσης. Κανείς δεν μπορεί με σιγουριά να προβλέψει ότι η γείτονα χώρα θα βγει αλώβητη από αυτή την περιπέτεια. «Το χειρότερο σενάριο είναι η ΠΓΔΜ να καταρρεύσει», εκτίμησε ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας.