Για να ξαναπάρει η κοινωνία πίσω την πολιτική

Ο “υπαρκτός” κατέρρευσε, η σοσιαλδημοκρατία διολίσθησε σε συμπλήρωμα Νεοφιλελευθερισμού. Ο καπιταλισμός όμως προσαρμόστηκε σε σύγχρονες διαχειρίσεις υπέρ των ολίγων, ενώ ο προοδευτικός χώρος κόλλησε στις διαιρέσεις του χθες. Το όραμα δεν αντιστοιχήθηκε με σύγχρονες ανάγκες, έχασε δύναμη, όχι όμως και το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η σημερινή επιτάχυνση των εξελίξεων απαιτεί νέα πολιτική σκέψη για το ποιος έχει τη πρόσβαση και τη χρήση στη:

• Τεχνητή νοημοσύνη
• Ρομποτική και ψηφιοποίηση εργασίας
• Κλιματική κρίση
• Δημογραφική ανάταξη από τη φθορά
• Ψηφιακή ανισότητα και πρόσβαση στη γνώση, στα εργαλεία ανάπτυξης και δίκαιης συμμετοχής των συντελεστών του παραγωγικού αποτελέσματος

Η κλασική διαιρετική τομή “εργασία–κεφάλαιο”, δεν αρκεί. Το precariato, (επισφάλεια), ο αποκλεισμός παραγωγικών δυνάμεων από τα χρηματοδοτικά και τεχνολογικά εργαλεία προς όφελος των ολίγων κερδοσκόπων και η γεωστρατηγική ρευστότητα διαμορφώνουν έναν κόσμο που απαιτεί πιο σύνθετες απαντήσεις. Υπάρχει δε κρίση αντιπροσώπευσης και πολιτικό κενό, την στιγμή που:

• Η παραγωγική βάση συρρικνώνεται.
• Η επισφαλής εργασία διευρύνεται.
• Η περιφέρεια ερημώνει.
• Τα κοινά αγαθά παραδίδονται στην κερδοσκοπία κτλ…

Ανασύνθεση για νέα πολιτική

Οι πολίτες μετακινούνται οριζόντια, χωρίς σταθερές αναφορές. Η αποχή αγγίζει ιστορικά επίπεδα. Το κενό αυτό ενισχύει τον φόβο και την Ακροδεξιά περιχαράκωση. Πολίτες όμως και παραγωγική βάση αναζητούν κοινωνικό και παραγωγικό μοντέλο που θα τους εκφράζει. Και αυτό επιβάλλει στα ρεύματα του σοσιαλιστικού, οικολογικού και αριστερού χώρου να συμβάλουν σε διεξόδους που θα μιλούν τη γλώσσα της εποχής.

Η επόμενη μέρα δεν μπορεί να στηριχθεί σε ανακυκλώσεις, συγκολλήσεις επιβίωσης κομματικών γραφειοκρατικών ομάδων. Χρειάζεται:

Α) μια σύγχρονη προοδευτική πλειοψηφία διακυβέρνησης

• ριζοσπαστική στον σκοπό,
• δημοκρατική στη λειτουργία,
• οικολογική στην προτεραιότητα,
• κοινωνικά ευαίσθητη,
• τεχνολογικά σύγχρονη.

Β) νέος Χώρος πολιτικής συνάντησης που δίνει διέξοδο στις νέες διαιρετικές τομές: πχ ψηφιακή ανισότητα, κλιματική δικαιοσύνη, με πρόσβαση για όλους στα κοινά αγαθά, προστασία από την επισφάλεια, ελπίδα στη νέα γενιά. Μια πλειοψηφία για την αλλαγή του κοινωνικού και παραγωγικού μοντέλου που συρρικνώνει την παραγωγική βάση, παράγει ανισότητες και ερημώνει την περιφέρεια.

Πολύ περισσότερο μια διακυβέρνηση που θα επαναφέρει τα οφέλη στη χώρα με πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική.

Νέα οργάνωση

Η πολιτική κρίση δεν είναι μόνο ιδεολογική –είναι και οργανωτική. Τα πυραμιδικά κόμματα του 20ού αιώνα δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ανάγκες της κοινωνίας. Η δήθεν αδιαμεσολάβητη επικοινωνία ηγεσιών–κοινωνίας αποδυναμώνει τα μέλη, οδηγεί σε προσωποκεντρισμό και υπονομεύει τη συλλογική δημοκρατία.

Χρειαζόμαστε κόμματα σύγχρονα πολιτικά υποκείμενα με:

• ανοιχτή συμμετοχή,
• πραγματικούς μηχανισμούς λήψης αποφάσεων,
• οργανώσεις με χωρική και θεματική γείωση,
• πολιτική παραγωγή που δεν θα περιορίζεται σε επικοινωνιακές εξάρσεις.

 Η πρόκληση της προοδευτικής πλειοψηφίας: Η ελληνική πολιτική ιστορία δείχνει ότι τα κινήματα που γεννιούνται από κοινωνικές ανάγκες – SOS, όχι από συγκολλήσεις γραφειοκρατικών μηχανισμών για εξασφάλιση ρόλων – μπορούν να εκφράσουν πλειοψηφίες. Σήμερα, με την αποχή να ξεπερνά το 60%, κανένα προοδευτικό σχέδιο δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω σε παλιές συνταγές.

Πλειοψηφία αλλαγής

• Ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου με σύγχρονο περιεχόμενο.
• Ανάταξη του πολιτικού υποκειμένου με δημοκρατία, συμμετοχή και κοινωνική γείωση.

Δεν είναι θέμα νοσταλγίας για το παρελθόν. Είναι ανάγκη του παρόντος. Μια σύγχρονη συνάντηση των προοδευτικών ρευμάτων σκέψης και δράσης μπορεί να υπάρξει μόνο σε σύγχρονο πλαίσιο λειτουργιών για να απαντήσει στις προσδοκίες του νέου αιώνα.

Είναι τώρα η ώρα να ενθαρρύνουμε κινήσεις πολιτών ανά γεωγραφικό ή παραγωγικό ή επιστημονικά χώρο με αίτημα την πολιτική αλλαγή. Τότε –και μόνο τότε– μπορεί να υπάρξει πλειοψηφία αλλαγής στις επόμενες εκλογές. Γιατί το αίτημα δεν είναι απλώς να φύγει ο Μητσοτάκης αλλά η αλλαγή πολιτικής που θα καθιστά αντιπολίτευση τη ΝΔ και τα παρακολουθήματα της.

---

Ο Χάρης Τσιόκας είναι πρώην βουλευτής.