Γιατί η απλή αναλογική δεν παράγει από μόνη της ακυβερνησία

Ανεξαρτήτως αν οι εκλογές θα γίνουν στην λήξη της κυβερνητικής θητείας ή νωρίτερον, είναι ήδη βέβαιον ότι, λόγω της απλής αναλογικής, δεν θα υπάρξει αυτοδυναμία άρα θα πάμε σε δεύτερες εκλογές με το σύστημα που ψήφισε η παρούσα Βουλή. Στην πραγματικότητα, ουδείς μπορεί να αποκλείσει τον σχηματισμό κυβερνήσεως, ακόμη και χωρίς επαναληπτικές εκλογές, με την απλή αναλογική.

Ακόμη και ο μεγάλος συνασπισμός (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ) είναι ένα σενάριο που μπορεί να επαληθευθεί καθ΄ ότι τους εξυπηρετεί όλους, ιδίως αν οι εξελίξεις στην οικονομία ή/και στα ελληνοτουρκικά προβλέπονται ιδιαιτέρως δυσμενείς. Πατά ταύτα, όπως ήταν αναμενόμενο, ήδη πολύ μελάνι έχει χυθεί, αφ’ ενός για να καταδειχθούν τα μειονεκτήματα της απλής αναλογικής, αλλά και περί του ενδεχομένου να αναλάβει κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο ανωτάτου δικαστηρίου, εν προκειμένω του Προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κ. Ιωάννη Σαρμά, ο οποίος είναι ο αρχαιότερος.

Επισημαίνω ότι, ο κ. Σαρμάς, όπως κατά το παρελθόν η κα Θάνου (2015), ο κ. Πικραμένος (2012) και ο κ. Γρίβας (1989), θα έχει την πλήρη ευθύνη διακυβερνήσεως της χώρας καθ’ όσον το σύνταγμα δεν προβλέπει -ούτε και θα μπορούσε- την έννοια της υπηρεσιακής κυβερνήσεως. Δεν μπορεί, βεβαίως, να προτείνει την ψήφιση νόμων, εφ’ όσον η Βουλή θα έχει διαλυθεί, αλλά είναι σαφές ότι έχει πλήρη ευθύνη και αρμοδιότητα αντιμετωπίσεως οιουδήποτε θέματος ανακύψει, όσο σοβαρού & σημαντικού μπορεί να είναι π.χ. μια ελληνοτουρκική σύγκρουση. Ακόμη και πιθανή σύγκληση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας δεν θα δεσμεύσει τον κ. Σαρμά νομικά αλλά μόνον πολιτικά και μάλιστα σε περιορισμένο βαθμό, αφού η δύναμη των κομμάτων δεν θα έχει ακόμα καταγραφεί στις κάλπες.

Δεν φταίει μόνο η απλή αναλογική

Όμως, στόχος του παρόντος άρθρου δεν είναι να διευκρινισθεί η αρμοδιότητα μιας μη-κοινοβουλευτικής κυβερνήσεως, αλλά η παρέμβαση στην περί απλής αναλογικής συζήτηση. Η πρώτη παρατήρηση, που θεωρώ απολύτως σκόπιμη, είναι ότι εκ των τριών εξωκοινοβουλευτικών κυβερνήσεων της μεταπολιτευτικής περιόδου μόνον αυτή του κ. Γρίβα οφείλεται στην απλή αναλογική. Οι εκλογές του 2012 και του 2015 έγιναν με σύστημα παρόμοιο αυτού που ψήφισε η παρούσα Βουλή, δηλαδή με αυτό με το οποίο θα γίνουν οι μεθεπόμενες εκλογές.

Το συμπέρασμα είναι απλό: Το εκλογικό σύστημα δεν διασφαλίζει την πολιτική σταθερότητα όταν το πολιτικό σύστημα έχει κατακερματισθεί λόγω των εγγενών αδυναμιών του, με κυριότερη την απαξίωση του πολιτικού προσωπικού, το οποίο αδυνατεί να  δώσει λύσεις στα οξύτατα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι η διασφάλιση -με ή χωρίς δεύτερες ή τρίτες εκλογές- της αυτοδυναμίας δεν διασφαλίζει την ομαλή διακυβέρνηση της χώρας καθ΄ όσον ο μεγάλος νικητής -και αυτών- των εκλογών θα είναι η αποχή! Μάλιστα, η αποχή πλήττει πρωτίστως τη ΝΔ, η οποία έχει απωλέσει το 35% της δυνάμεώς της από το 2004.

Στην πραγματικότητα οι απώλειές της είναι μεγαλύτερες δεδομένου ότι η αύξηση των ψήφων το 2019 οφείλεται κυρίως σε εισροές από το κέντρο και το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ. Ο κόσμος της αποχής είναι στην συντριπτική του πλειοψηφία οι πρώην καραμανλικοί, ο κορμός της μεσαίας τάξεως. Προφανώς, το εκλογικό σώμα μεταβάλλεται συνεχώς, λόγω της βιολογικής εξελίξεως, ελάχιστοι ψηφοφόροι του Καραμανλή υπάρχουν πλέον, αλλά η πολιτική συνέχεια υφίσταται: Αν, με μαγικό τρόπο, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν υποψήφιος στις επόμενες εκλογές είναι βέβαιον ότι θα επαναλάμβανε τον θρίαμβο του 1974, ανεξαρτήτως εκλογικού συστήματος!

Όμως, ο Καραμανλής έχει προ πολλού περάσει στην Ιστορία. Μαζί του και η εποχή που τα πολιτικά αδιέξοδα του κοινοβουλευτισμού μπορούσαν να παρακαμφθούν, μέσω των θεσμικών ή εξωθεσμικών μηχανισμών. Δεν υπάρχει, σήμερα, ένας Στρατιωτικός Σύνδεσμος να καλέσει τον Βενιζέλο να έρθει από την Κρήτη ούτε Βασιλέας να τον διορίσει πρωθυπουργό. Δεν υπάρχει, σήμερα, ο ξένος παράγων, εν προκειμένω οι Η.Π.Α., να ζητήσουν από τον Παύλο να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον πλέον αποτελεσματικό Υπουργό της κυβερνήσεως Παπάγου, αλλά και όσων είχαν προηγηθεί, τον μοναδικό που ήξερε να απορροφά τα κονδύλια του Σχεδίου Μάρσαλ χωρίς να τον «χαστουκίζουν» οι επικεφαλής Υπηρεσίας Αμερικανικής Βοηθείας!

Ευτυχώς, σήμερα, δεν υπάρχουν Ανάκτορα και εξωθεσμικοί παράγοντες, έστω και αν θα μπορούσαν να ανακαλύψουν και να αναδείξουν έναν νέο Βενιζέλο ή/και Καραμανλή! Δυστυχώς, υπάρχουν μόνον διαπλοκή, διαφθορά και ένα αδύναμο θεσμικό σύστημα, που είναι προορισμένο να παράγει κρίσεις επί κρίσεων αφού χαρακτηρίζεται από πλήρη έλλειψη διαχωρισμού των εξουσιών και την πολιτική σταθερότητα που αυτή παρέχει. Πως αυτό μπορεί να αλλάξει, χωρίς να καταργηθεί η απλή αναλογική, το δικαιότερο εκλογικό σύστημα, θα το δούμε στο επόμενο άρθρο.