Γιατί οι μικρομεσαίοι ψηφίζουν τις “stealth” πολιτικές υπέρ κροίσων

Το 50% των Αμερικανών, σε δημοσκόπηση που έγινε, απαντά ότι οι δισεκατομμυριούχοι ούτε ωφελούν, ούτε βλάπτουν τη χώρα και βλέπουν το θέμα σχεδόν αδιάφορα. Όμως άρθρο των New Tork Times δείχνει ότι αν αυτό το 50% ήξερε πώς ακριβώς ξοδεύουν τα λεφτά τους οι ολιγάρχες της Δύσης, αυτό το 50% (εργάτες, λαϊκά στρώματα, μικρομεσαίοι κτλ) ήταν ίσως πιο επιφυλακτικοί στην αθώα εν πρώτοις απάντηση που έδωσαν.

Οι New Yortk Times δεν μπαίνουν στο ιδιαίτερα περίπλοκο και δαιδαλώδες θέμα των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων τις οποίες πολλοί ζάπλουτοι κατευθύνουν κατά βούληση σε δεκάδες κράτη, όμως φωτίζει κάποιες άλλες πολιτικές των πάμπλουτων της Δύσης. Επίσης το αμερικανικό έντυπο δεν θίγει το άλλο σκοτεινό θέμα, του ελέγχου της ενημέρωσης και της διαμόρφωσης της κοινής γνώμης με τα τηλεοπτικά κανάλια, που σε όλα τα κράτη του κόσμου διαθέτουν οι πλούσιοι και όχι βεβαίως οι μικρομεσαίοι.

Όμως θίγει άλλα θέματα με ενδιαφέρον και υπενθυμίζει ότι το 2009 είχε δημοσιευθεί μια μελέτη που δεν φαίνεται να πολυδιαβάστηκε, αλλά ούτε και προβλήθηκε ιδιαίτερα, με τίτλο “Ολιγαρχία στις ΗΠΑ;”. Εκείνη η έρευνα προσπαθούσε να φωτίσει τον τρόπο με τον οποίο το χρήμα κατευθύνει πολιτικές σε όλο τον πλανήτη και στις ΗΠΑ ειδικότερα. Όμως η πικρή αλήθεια είναι, ότι όσες έρευνες κι αν γίνονται, κατίσχυσε ακόμα και στην Ελλάδα –όπου οι Έλληνες καπιταλιστές με πολύ χρήμα έχουν αφανιστεί στην ουσία–, να μιλάμε για δυτικούς δισεκατομμυριούχους και για Ρώσους ολιγάρχες, χωρίς στην πραγματικότητα να ισχύει διόλου αυτό.

Ας επανέλθουμε στο πρόσφατο άρθρο των New York Times. Αναφέρει ότι προ δεκαετίας τρεις πολιτικοί επιστήμονες προσπάθησαν να ορίσουν την επιρροή που έχουν οι υπερβολικά πλούσιοι Αμερικανοί στην χάραξη πολιτικής από τους προέδρους της χώρας και το Κογκρέσο. Άλλη έρευνα είχε προηγουμένως αποδείξει ότι οι πολιτικές αποφάσεις καθορίζονται αποκλειστικά από τις προτιμήσεις των πλουσίων Αμερικανών. Επρόκειτο για μια μικρή δημοσκόπηση στο Σικάγο, για να δουν τις προτιμήσεις των ευπόρων συμπατριωτών τους. Ήταν όλοι τους ιδιαίτερα συντηρητικοί στις πολιτικές και οικονομικές επιλογές τους, δηλώνοντας μάλιστα ότι προτιμούν να χαρίζουν χρήματα στην αγορά και στην φιλανθρωπία, παρά να κάνουν δωρεές στο κράτος, παρότι η πρόνοια είναι κρατική δουλειά και ευθύνη.

Οι περισσότεροι ήταν εναντίον του αμερικανικού -τρόπος του λέγειν- ΕΣΥ, που ούτως ή άλλως είναι ανεπαρκέστατο, έως ανύπαρκτο. Ακόμα κι αυτό το λίγο ΕΣΥ το έβρισκαν πολύ. Οι ερευνητές σκέφτηκαν να κάνουν και άλλες δημοσκοπήσεις στο ίδιο πνεύμα, για να δουν πώς ξοδεύουν το χρήμα τους οι “λεφτάδες” και ποιες πολιτικές ενισχύουν θεωρητικά ή εμπράκτως. Προσπάθησαν να βρουν χορηγό για την έρευνά τους, αλλά όπως ήταν αναμενόμενο, κανένας δεν θέλησε να τη χρηματοδοτήσει.

Οι “stealth” πολιτικές

Θα είχε ενδιαφέρον οι ερευνητές να έπαιρναν συνεντεύξεις από τους δισεκατομμυριούχους και όχι απλώς από τους εκατομμυριούχους, όμως οι πλουσιότεροι ήταν απρόσιτοι. «Έχουν φρουρά που φρουρεί τη φρουρά τους», γράφουν οι New York Times. Οπότε οι ερευνητές αποφάσισαν να ερευνήσουν το θέμα με το google search. Εστιάσθηκαν στο πώς ξοδεύουν το χρήμα τους οι εκατό πλουσιότεροι συμπατριώτες τους, μεταξύ των οποίων οι Bill Gates, Mark Zuckerberg, Jeff Bezos και πολλοί άλλοι λιγότεροι γνωστοί στην Ελλάδα. Έκαναν αναζήτηση συνδέοντάς τους με λέξεις κλειδιά όπως “φοροαποφυγή”, “φορολογική επιβάρυνση”, “μείωση της φορολογίας”, “συνταξιοδότηση”, “ασφαλιστικά ταμεία” και άλλα παρεμφερή. Η ιδέα τους δεν οδήγησε πουθενά, παρότι έψαχναν επί ένα τρίμηνο. Τζίφος!

Εν τούτοις, το παίδεψαν το θέμα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτή η απουσία δεδομένων στο διαδίκτυο δεν ήταν διόλου τυχαία. Οι ζάπλουτοι δεν μιλάνε τελικά για τα ζητήματα που τους καίνε, αλλά ακολουθούν μια πολιτική “stealth”, δηλαδή παρασκηνιακή και μη ανιχνεύσιμη, ώστε να μην ιχνηλατείται εύκολα η επιρροή τους στην χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής. Ο βασικός ερευνητής, o Benjamin Page, άλλοτε στο Northwestern University και τώρα στο Βάντερμπιλτ, είπε ότι ο βασικός λόγος που κινούνται σιωπηρά είναι ότι οι προτιμήσεις τους έρχονται σε σύγκρουση με τις προτιμήσεις της πλειοψηφίας. Με την σιωπή τους σε καυτά ζητήματα, αυτομάτως γλιτώνουν από το να θεωρηθούν υπόλογοι για τις τυχόν αντιλαϊκές κυβερνητικές αποφάσεις.

Από την άλλη, το 40% των χορηγιών σε πολιτικούς προέρχεται από το ένα τοις χιλίοις των Αμερικανών, δηλαδή η πηγή είναι οι πλουσιότεροι των πλουσίων. Ο Lacombe που τώρα είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Barnard College της Νέας Υόρκης, λέει ότι αυτή η μειοψηφία της μειοψηφίας παλεύει με νύχια και με δόντια για την περικοπή των φόρων στους ευπόρους, για τη μείωση των κρατικών δαπανών στην υγεία και την ιδιωτικοποίησή της. Και προσθέτει ότι οι Αμερικανοί, ναι μεν διαφωνούν με τις επιλογές της κυρίαρχης κάστας, αλλά τελικά ψηφίζουν εκείνους τους πολιτικούς που τις ενστερνίζονται!

Οι πολιτικοί επιστήμονες Page, Seawright και Lacombe παρουσίασαν τα ευρήματά τους το 2014 και εν συνεχεία εξέδωσαν την έρευνά τους και σε βιβλίο το 2018, με τίτλο “Billionaires and Stealth Politics”. Σε αυτήν επεσήμαιναν και άλλους ελιγμούς σιωπής των πλουσίων. Ενώ έλεγαν επί παραδείγματι την άποψή τους για το θέμα των αμβλώσεων ή για την ενσωμάτωση των ομοφυλοφίλων, όπου δεν έρχονταν σε σύγκρουση με μεγάλη μερίδα του κόσμου, τηρούσαν σιγή ιχθύος για το μεταναστευτικό. Οι συγγραφείς ερμήνευαν αυτή την σιγή ως λαλίστατη: οι ζάπλουτοι είναι υπέρ των φτηνών εργατικών χεριών, αλλά και με την μεταφορά στις ΗΠΑ ατόμων με υψηλή τεχνογνωσία από άλλες χώρες, ενώ ο μέσος Αμερικανός θέλει ευλόγως υψηλά μεροκάματα για όλο το εργατικό δυναμικό.

Εχθρός, ο συνδικαλισμός

Ακόμα και οι λεγόμενοι “σοσιαλιστές” δισεκατομμυριούχοι ποτέ δεν υποστήριξαν την αύξηση των φόρων στην κάστα τους, παρότι έχουν την ίδια πολιτική πρόσβαση και ισχύ με τους καθαρά “δεξιούς” δισεκατομμυριούχους. Απεναντίας, όπως και οι δεξιοί, προωθούσαν συντηρητικά μέτρα στις πολιτείες τους, όπου είχαν τοπικά και μεγαλύτερη επιρροή, αλλά από όπου επηρέαζαν έμμεσα και το Κογκρέσο. Στις εταιρείες τους πολύ από αυτούς δεν προσλάμβαναν μέλη συνδικάτων και ζητούσαν από όλους τους διευθυντές τους να υπογράφουν συμβάσεις με όρο την περικοπή μέχρι και κατά 60% του μισθού τους, αν οι εργαζόμενοι στον τομέα τους οργανώνονταν σε σωματεία.

Σύμφωνα με την έρευνα των τριών πολιτικών επιστημόνων που μίλησαν στους New York Times, οι μεν εκατομμυριούχοι έκαναν πολιτικές χορηγίες της τάξης των 5.000 δολαρίων σε κόμματα, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι της τάξης των εκατομμυρίων. Αυτές μάλιστα οι συνεισφορές είναι οι επίσημες και όχι τα “μαύρα λεφτά” που τεκμαίρεται ότι διακινούνται. Όταν εξελέγη ο Τραμπ, πολλοί ψηφοφόροι του πίστευαν ότι επειδή ακριβώς ήταν ήδη ζάπλουτος δεν θα υπέκυπτε στις πιέσεις στις οποίες ήταν ευάλωτοι οι άλλοι πολιτικοί και ότι θα καθάριζε την κόπρο του Αυγεία.

«Όμως ο Τραμπ άρχισε να διορίζει σε θέσεις-κλειδιά πάμπλουτους “συναδέλφους” του από το κλαμπ των εκατομμυριούχων και ακολούθησε πολιτική που ήταν υπέρ τους, μειώνοντας τον εταιρικό φόρο», λέει ο Lacombe στους New York Times, ή όπως θα λέγαμε στην Ελλάδα, αποκαλύφθηκε το γνωστό “κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει”! Απομένει βέβαια το μυστήριο γιατί αυτό δεν είναι τόσο πασιφανές στους ψηφοφόρους.

Οι Αμερικανοί δουλεύουν, όπως λέει ο Page, πιο υπόγεια από ότι οι επιχειρηματίες σε άλλα κράτη. Χρησιμοποιούν το lobbying και τη χρηματοδότηση πολιτικών προεκλογικών εκστρατειών και όχι την άμεση διαφθορά ή εξαγορά πολιτικών. Ο ίδιος εκτιμά ότι στην Ρωσία η προσωπική διαφθορά (εξαγορά πολιτικών) είναι μεγαλύτερη από ό,τι στις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι αυτό αντιφάσκει με την ίδια την έρευνά του, δηλαδή με τις δωρεές σε πολιτικούς της χώρας του και την οικονομική στήριξή τους για να εκλεγούν.

Διπλασιάσθηκε η δύναμή τους

Όταν οι τρεις ερευνητές άρχισαν να συλλέγουν δεδομένα το 2013 οι συνολικά 400 δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ διέθεταν συνολικά 2.2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Έκτοτε η κατάσταση για αυτούς βελτιώθηκε έτι περισσότερο και αυτή τη στιγμή διαθέτουν τα διπλά, δηλαδή 4.5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ο Lacombe προσθέτει ότι είναι δύσκολο τελικά να αποδείξουμε τι ακριβώς αγοράζουν και εξαγοράζουν με τα αμύθητα πλούτη τους. Όμως είναι βέβαιο ότι επηρεάζουν ευνοϊκά για εκείνους το επίμαχο ζήτημα της εταιρικής φορολόγησης και των ρυθμίσεων για το διαδίκτυο και της ουσιαστικής αναρχίας στα κοινωνικά δίκτυα καθώς και την στροφή προς ακόμα πιο συντηρητικές στροφή σε πολλούς τομείς, ασφάλιση, υγεία, συνδικαλισμό κ.λπ.

Όπως λέει ο Page οι περισσότεροι πολιτικοί εξαρτώνται άμεσα οικονομικά από εκείνους που πρέπει να “στριμώξουν” σε φορολόγηση. Οπότε δεν είναι αναμενόμενο να γίνει κάποιο θαύμα, καθώς θα συνεχίσουν οι πολύ πλούσιοι να έχουν τεράστια πολιτική εξουσία. Το άρθρο των New York Times είναι ενδιαφέρον, παρότι δεν αγγίζει όλες τις σκοτεινές πτυχές της χειραγώγησης από την σημερινή “αριστοκρατία”. Αυτή δε η προσβλητική λέξη, που πραγματικά πληγώνει καθώς αναφέρει ως άριστους αυτούς που απλά είναι οικονομικά ισχυρότεροι, είναι ίσως η ρίζα του κακού, όπως πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια.

Στο μεσαίωνα τα νήματα τα κινούσαν οι “ευγενείς” –άλλη μια λέξη-χαστούκι– και το 1960 στην Ελλάδα λέγαμε “είναι από καλή οικογένεια”, εννοώντας με δέος κάποια οικογένεια με λεφτά. Σήμερα στον τόπο μας οι περισσότεροι μιλούν πλέον στον πληθυντικό μόνον σε όποιον είναι αξιοσημείωτα καλοντυμένος ή είναι εργοδότης ή καλός πελάτης τους. Ο σεβασμός για το χρήμα αντιστέκεται πεισματικά σε κάθε πολιτισμό και μπορεί να θαρρούμε ότι η δημοκρατία θεωρητικά εξελίσσεται, αλλά πάντα θα προφυλάσσει από τις υπερβολές της, την αριστοκρατία της και η μομφή του “λαϊκισμού” θα πέφτει σαν κεραυνός πάνω σε όποιον αρθρώνει άλλο λόγο.