H ΕΕ “πυροβολεί” τον Λουκασένκο, αλλά χαϊδεύει τον Μπορίσοφ

Εδώ και πάνω από 45 μέρες, οι πολίτες της Βουλγαρίας είναι “πιστοί” στο ραντεβού τους, κάθε απόγευμα, σε κεντρικά σημεία της Σόφιας και άλλων πόλεων της χώρας, συνεχίζοντας με αμείωτη ένταση τις διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης και της εισαγγελίας. Αρχικά, ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ και το συντηρητικό κυβερνών κόμμα GERB αντιστέκονταν στις εκκλήσεις για παραίτηση και κατηγορούσαν ευθέως τον πρόεδρο της δημοκρατίας και την αντιπολίτευση ότι υποθάλπουν τη βία στους δρόμους.

Τελικώς, όμως, ο Μπορίσοφ αναγκάστηκε σε μερική υποχώρηση, υποσχόμενος την «επανεκκίνηση του κράτους», κατόπιν κατάθεσης πρότασης στη Βουλή για διεξαγωγή εκλογών αναθεώρηση του συντάγματος. Εφόσον η πρόταση εγκριθεί, ο ίδιος δεσμεύθηκε ότι θα παραιτείτο από τη θέση του πρωθυπουργού.

Μεταξύ άλλων, η κυβερνητική πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης και τη μείωση του αριθμού των βουλευτών (240 σήμερα), μέσα από τη σύγκληση μιας μεγάλης Εθνοσυνέλευσης. Πάντως, η λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον της κυβέρνησης και συνολικά του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος αποτυπώθηκε, το προηγούμενο διάστημα, και στις μεγάλες διακυμάνσεις που παρουσίασαν οι δημοσκοπήσεις.

Αν και το GERB παραμένει πρώτο κόμμα, η διαφορά του μειώθηκε μέχρι και σε μία μόνο μονάδα σε σχέση με το βουλγαρικό σοσιαλιστικό κόμμα, ενώ η συμμαχία “Δημοκρατική Βουλγαρία”, που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαδηλώσεις εμφανίζεται να λαμβάνει ποσοστά μέχρι και άνω του 10%, από 5,4% που έλαβε στις εκλογές του 2017.

Ο επικεφαλής του σχήματος “Ναι, Βουλγαρία”, Χρίστο Ιβάνοφ, που αποτελεί τον κορμό της συμμαχίας, αξιοποίησε επικοινωνιακά την κίνησή του να πλεύσει σε μια ακτή κοντά στο Μπουργκάς, ενάντια στην “κατάληψή” της από το μεγιστάνα Αχμέτ Ντογάν. Να θυμίσουμε ότι ο Ντογάν προέρχεται από το τουρκόφιλο κόμμα DPS, και συνδέεται με πλήθος επιχειρηματικών συμφερόντων.

Έκτοτε, ο Ιβάνοφ έχει εξαπολύσει συστηματικές επιθέσεις στο GERB, κατηγορώντας το ότι ασκεί την εξουσία χάρη στη στήριξη –και εξάρτηση– από τα ΜΜΕ του επιχειρηματία και βουλευτή του DPS Ντέλιαν Πεέφσκι. Ο Πεέφσκι, σημειωτέον, κατέχει το 80% των εφημερίδων της χώρας και ταυτόχρονα πλήθος κατασκευαστικών εταιρειών.

Επικοινωνιακό τρικ από τον Μπορίσοφ

Κατόπιν αυτών, ένας νέος κύκλος διαπραγματεύσεων μεταξύ των κομμάτων ξεκινά άμεσα, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος της Βουλής, Τσβέτα Καραγιάντσεβα, για την πρόταση της κυβέρνησης, η οποία εστάλη σε όλες τις κοινοβουλευτικές ομάδες και τους ανεξάρτητους βουλευτές.

Ψηλά κρατά τους τόνους, εν τω μεταξύ, και ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ, λέγοντας ότι ο δρόμος για συνταγματική αλλαγή περνά μόνο μέσα από την άμεση παραίτηση της κυβέρνησης και του εισαγγελέα, την αυτοδιάλυση της Βουλής και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Για τον ίδιο, οι προτάσεις του GERB για αλλαγές στην κεντρική νομοθεσία της Βουλγαρίας είναι ένα τέχνασμα να διατηρηθεί το status quo.

Άλλωστε, κατά το συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος, όταν ο Μπορίσοφ εξέφρασε την προθυμία του να παραιτηθεί, σύσσωμο το ακροατήριό του φώναξε “όχι”, υποδηλώνοντας ότι πρόκειται ουσιαστικά για ένα επικοινωνιακό τρικ. Είναι βέβαιο ότι με αυτόν τον τρόπο ο Μπορίσοφ προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, γνωρίζοντας ότι έχει ήδη απωλέσει τη νομιμοποίηση της εξουσίας του.

Αυτός είναι και ο λόγος που είναι αμφίβολο να αποδεχθούν την πρόσκληση για συζήτηση πάνω στη συνταγματική αναθεώρηση τα υπόλοιπα κόμματα. Αντίθετα, όπως επισημαίνουν τα περισσότερα, όντας σε κοινή γραμμή με τον πρόεδρο Ράντεφ, βρίσκεται μια απόπειρα σε εξέλιξη για αλλαγή νομοθεσίας ώστε να εξασφαλιστεί η πολιτική επιβίωση του ίδιου του Μπόικο Μπορίσοφ.

Ήταν ενδεικτική η επιστολή του Ιβάνοφ προς τον πρωθυπουργό, στην οποία καλεί να ανοίξουν όλοι οι φάκελοι για πολιτικούς των τελευταίων 30 χρόνων που συνδέονται με τη διαπλοκή, συμπεριλαμβανομένου και του Μπορίσοφ. Ο τελευταίος φαίνεται, πάντως, διατεθειμένος να ρισκάρει να παραμείνει στη θέση του όσο περισσότερο μπορεί, εν μέσω της αύξησης του όγκου των διαδηλωτών, καθημερινά.

Με την ανοχή των Βρυξελλών

Πέρα, ωστόσο, από την επιρροή που ασκεί στο ίδιο του το κόμμα και την άπλετη στήριξη από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός απολαμβάνει και της ανοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν βάλει στο στόχαστρο τον πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, υποστηρίζοντας το αίτημα των Λευκορώσων πολιτών για δημοκρατία και διαφάνεια, αγνοούν παντελώς τις εξελίξεις στη Σόφια.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα επίπεδα της διαφθοράς, σύμφωνα με τον οργανισμό της Διεθνούς Διαφάνειας, είναι τα υψηλότερα στην Ένωση. Η στήριξη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, για παράδειγμα, στο μέλος του, το GERB, ήρθε δια στόματος του προέδρου του, Μάνφρεντ Βέμπερ. Ο τελευταίος χαιρέτισε την προσπάθεια του Μπορίσοφ στη μάχη κατά της διαφθοράς στη Βουλγαρία, την ώρα που χιλιάδες πολίτες, έξω από τη Βουλή, αποκαλούσαν “Μαφία” το υπουργικό του.

«ΕΕ, είσαι τυφλή;», έγραφε ένα πλακάρντ των διαδηλωτών τις προηγούμενες εβδομάδες. Κι όμως, το κυβερνών κόμμα της Βουλγαρίας χρησιμοποιεί την απόλυτα φιλοευρωπαϊκή του ρητορική για να “καθησυχάζει” τις Βρυξέλλες. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο Μπορίσοφ προσφέρεται ως διαμεσολαβητής της ΕΕ στον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, σύμφωνα με τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, στην Κομισιόν.

Επιπλέον, κατά τον Ιβάνοφ, οι Βρυξέλλες κάνουν τα στραβά μάτια και γιατί χρειάζονται την “καλή σχέση” Μπορίσοφ-Ερντογάν να συγκρατεί τις μεταναστευτικές ροές. «Μια αυτοκρατορία είναι έτοιμη να διαλυθεί όταν επιτρέπει τη συνοριακή πολιτική της να τη διαχειρίζονται οι τοπικοί φύλαρχοι».

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αμελούν, προς το παρόν, να μπουν σε μια διαδικασία ελέγχου για το ποιος επωφελείται των κονδυλίων που εισρέουν στη Σόφια από την ΕΕ, σε ποιες εταιρείες και για ποια έργα, τόσο μέσω των απευθείας αναθέσεων –όπως λέγεται, σε “φίλους” του Μπορίσοφ– όσο και μέσω νομιμοφανών διαγωνισμών.

Το παράδειγμα που αναφέρει ο Κράσεν Στάντσεφ, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας, είναι ενδεικτικό: «Η κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου θα χωριστεί σε τμήματα 10 ή 20 χιλιομέτρων, αποθαρρύνοντας έτσι διεθνείς εταιρείες από να πάρουν μέρος στο διαγωνισμό. Αυτό καθιστά το δρόμο πολύ ακριβότερο να κατασκευαστεί. Πλέον κοστίζει το τριπλάσιο να χτίσεις ένα δρόμο στη Βουλγαρία από ό,τι στη Νορβηγία, παρά το ανάγλυφο του εδάφους και το εργατικό κόστος στη δεύτερη!».