Η αγορά πολιτικού χρόνου και το “σύνδρομο της αγέλης”

Σε μερικές ημέρες, ο πρωθυπουργός θα εγκαινιάσει από τη Θεσσαλονίκη την περίοδο 2017-18. Όλα δείχνουν πως και τους επόμενους μήνες θα συνεχισθεί η ίδια “χαμηλή πτήση”. Με την ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης ο Τσίπρας αγόρασε πολιτικό χρόνο. Δεν μπορεί να υπολογισθεί πόσο χρόνο αγόρασε, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχουν στον ορίζοντα εκλογικά εμπόδια.

Δεν είναι τυχαίο, βεβαίως, ότι η φιλολογία για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, που αιωρείτο στην πολιτική ατμόσφαιρα την περσινή περίοδο, έχει ουσιαστικά τερματισθεί. Μόνο ένα μείζονος σημασίας έκτακτο γεγονός ή μία μεγάλης κλίμακας κοινωνική αναταραχή μπορεί να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση.

Η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ είναι αναμφισβήτητη και τον έχει φέρει με διαφορά στη δεύτερη θέση. Η απώλεια της εξουσίας είναι πικρή για όλους και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελεί εξαίρεση. Δεν είναι μόνο ο Τσίπρας και οι υπουργοί του που θέλουν να παραμείνουν στις καρέκλες τους. Ένας ολόκληρος κομματικός μικρόκοσμος έχει καλομάθει πλέον στους ρόλους και στα μεγαλύτερα ή μικρότερα προνόμια που παρέχει μία θέση στην πυραμίδα της εξουσίας.

Προτιμούν κυβέρνηση Τσίπρα

Το ενδιαφέρον είναι ότι στους κόλπους του ευρωιερατείου επικρατεί η εκτίμηση ότι είναι πολιτικά προτιμότερο να εφαρμόσει το 3ο Μνημόνιο η κυβέρνηση Τσίπρα:

• Πρώτον, επειδή δεν ήθελαν να έχουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση να φωνάζει. Με τον Μητσοτάκη στην αξιωματική αντιπολίτευση το πολιτικό σύστημα ‘εχει ένα ισχυρό κοινό παρονομαστή. Έτσι εδραιώνεται το δόγμα ότι το Μνημόνιο είναι μονόδρομος.
• Δεύτερον, επειδή θεωρούν -και επιβεβαιώθηκε- πως έχει τις πολιτικές προϋποθέσεις για να περάσει τα πιο επώδυνα μέτρα, χωρίς ισχυρές κοινωνικές αντιδράσεις.

Όσο, λοιπόν, η κυβέρνηση Τσίπρα παραμένει στις ράγες του 3ου Μνημονίου δεν έχουν συμφέρον να της τραβήξουν το χαλί και να την αποσταθεροποιήσουν. Το μήνυμα αυτό έχουν φροντίσει να το στείλουν και στα κόμματα της αντιπολίτευσης και σε κοινωνικές οργανώσεις, με τις οποίες έχουν σχετικές επαφές.

Η αγορά ψάχνει ανάσες

Εκτός αυτού, η ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης συρρίκνωσε το κλίμα αβεβαιότητας που δηλητηριάζει και καθηλώνει την οικονομία. Η αγορά, που έψαχνε με απόγνωση μια ανάσα, το μόνο που δεν θέλει είναι πολιτική αστάθεια.

Στο μέγαρο Μαξίμου τρέφουν υπέρμετρη αισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας. Αντιλαμβάνονται ότι τα μέτρα που ψήφισαν έχουν υφεσιακή επίδραση, αλλά ελπίζουν πως μετά από τόσα χρόνια ύφεσης, η οικονομία μοιάζει με συμπιεσμένο ελατήριο που είναι έτοιμο να εκτιναχθεί. Ελπίζουν, επίσης, ότι με τη συρρίκνωση της αβεβαιότητας, με το πακέτο Γιούνκερ και με άλλες κινήσεις θα απελευθερωθεί μία αναπτυξιακή δυναμική, η οποία με τη σειρά της θα οδηγήσει σε πολιτικοεκλογική ανάκαμψη.

Αναμφίβολα, τώρα που ο βαρύς λογαριασμός πάει στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά, η κοινωνική δυσαρέσκεια εκτοξεύεται ολοένα και πιο ψηλά. Αυτό θα έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια το δημοσκοπικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να συνεχίσει την καθοδική πορεία του. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, δεν είναι ικανό από μόνο του να δημιουργήσει συνθήκες αποσταθεροποίησης.

“Το σύνδρομο της αγέλης”

Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 153 έχει επιδείξει αντοχή. Μέχρι τώρα, έχουν υπερψηφίσει τα πάντα, χωρίς να σπάσει ούτε ένας κρίκος στην αλυσίδα της συμπολίτευσης. Και όλα δείχνουν πως θα υπερψηφίσουν και στο μέλλον ό,τι έρθει στη Βουλή. Εάν πριν το 2015 έλεγε κάποιος στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ ότι θα ψήφιζαν τέτοια μέτρα θα τον θεωρούσαν παράφρονα.

Αναμφίβολα, αποφασιστικό ρόλο για την τωρινή στάση τους παίζουν αφενός τα προνόμια του αξιώματος, αφετέρου το “σύνδρομο της αγέλης”. Για τη σημασία που του να είσαι βουλευτής ειδικά σήμερα δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα. Ειδικά όταν πρόκειται για τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία κατά κανόνα δεν είναι εύποροι, ούτε έχουν δυνατότητα ενός αντίστοιχου εισοδήματος από την επαγγελματική τους δραστηριότητα.

Όσον αφορά το “σύνδρομο της αγέλης” έχει μείνει ιστορική η σχετική ατάκα του Αβέρωφ: «όποιο πρόβατο φεύγει από το μαντρί το τρώνε οι λύκοι». Η ισχύς αυτού του δόγματος έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά στα μεγάλα κόμματα της Δεξιάς και της Κεντροαριστεράς. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 φάνηκε να επιβεβαιώνεται και στον χώρο της Αριστεράς με τον αποκλεισμό της “Λαϊκής Ενότητας” από τη Βουλή.