Η Δεδηλωμένη, η αντισυνταγματικότητα και ο μπάρμπα Μήτσος

του Αντώνη Παπαγιαννίδη  – 

Δυο είναι οι έννοιες, δυο οι λέξεις της πολιτικής μας –όπως την κάναμε!– καθημερινότητας που αντιστοιχούν με το καφενειακό εκείνο «Εγώ θα σας πω ποιο είναι το σωστό, το αληθινά σωστό». Που τώρα, με την βοήθεια του Διαδικτύου, γίνεται βαθμιαία κυρίαρχο ως στάση.

Η μια είναι η αντισυνταγματικότητα. Από τον ύπατο των συνταγματολόγων (ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε) μέχρι και τον συμπαθέστατο, συνήθως οργίλο μπάρμπα Μήτσο στο διάλειμμα της πρέφας, όλοι γνωρίζουν τι είναι συνταγματικό και τι αντισυνταγματικό: από την νομική βάση της αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών μέχρι την περικοπή των συντάξεων των ενστόλων, από τον σφαγιασμό των μικροομολογιούχων μέχρι το προφίλ του αυριανού Ελληνικού, ή και την προκήρυξη δημοψηφίσματος για κάτι που μας απαρέσκει. «Είναι αντισυνταγματικό!».

Για καλό ή για κακό, την συνταγματικότητα ή αντισυνταγματικότητα κρίνουν, αληθινά, μόνον τα δικαστήρια. Με τον καθιερωμένο, δε, στην ελληνική έννομη τάξη «διάχυτο έλεγχο της συνταγματικότητας» (χωρίς ένα θεσμικό backstop, χωρίς Συνταγματικό Δικαστήριο, ας πούμε), μπορεί η αντισυνταγματικότητα μιας ρύθμισης να κρίνεται κι από τον «μικρό δικαστή» (τον άλλοτε υπερήφανο και ιδιαίτερο Έλληνα δικαστή). Κι αυτό, ανεξαρτήτως του τι λένε τα συγγράμματα ή και οι αρθρογραφούντες ή τηλεπαραθυρούντες συνταγματολόγοι, ή ακόμη-ακόμη και ανώτεροι βαθμοί της Δικαιοσύνης.

Απλώς, στην τελευταία περίπτωση, η δικανική κρίση σε δεύτερο/ανώτερο βαθμό θα ακολουθήσει τελικώς τη νομολογία των ανωτάτων. Όλα τα άλλα, οι παθιασμένες αναλύσεις περί αντισυνταγματικότητας, οι υψηλοί τόνοι και τα πρωτοσέλιδα (και η βουή του Facebook, φυσικά) είναι ό,τι η γνώμη του μπάρμπα Μήτσου.

“Το σώμα κρίνει”

Α, ναι: και όταν «τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικότητας ενώπιον της Βουλής», και λέει το ένα το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, το άλλο ο συναρπαστικός τενόρος στο βήμα της, ξέρετε τι ισχύει: «το σώμα κρίνει», αποφαίνεται δηλαδή επί της συνταγματικότητας ή μη η πλειοψηφία. Αν πει «ναι», ψηφίζει και την ουσία. Και ύστερα… πάει η υπόθεση στα δικαστήρια! Και άμα, π.χ., στο Συμβούλιο της Επικρατείας κριθεί κάτι 14-11 αντισυνταγματικό, είναι αντισυνταγματικό. Τότε. Και μόνον τότε.

Έτσι ας πάμε στο πιο της μόδας, αυτές τις μέρες, φρούτο της δημόσιας συζήτησης. Όταν στο διάλειμμα της πρέφας ο μπάρμπα Μήτσος (ή στον τηλεοπτικό άμβωνα ο ύπατος των συνταγματολόγων, ή στο βήμα της σεπτής Βουλής των Ελλήνων η αλυσίδα των ομιλητών – πολιτικών αρχηγών συμπεριλαμβανομένων) αποφαίνεται «ετούτοι εδώ έχουν χάσει την δεδηλωμένη, δεν δικαιούνται να κυβερνούν» συνήθως ένα εννοεί: «δεν μου αρέσουν, δεν μου κάνουν πια, πρέπει (=θέλω) να φύγουν!».

Η δεδηλωμένη –ώστε να μην ορίζει ο Βασιλεύς τον κηπουρό του, αύριο με την απλή αναλογική να μην γίνεται χάος στον σχηματισμό Κυβέρνησης– κρίνεται με την αρχική ψήφο εμπιστοσύνης που ζητά (και… λαμβάνει) η εν λόγω Κυβέρνηση στην Βουλή. Από κει και πέρα; Έχει γίνει δεκτό ότι άμα καταψηφισθεί ένα θεμελιώδες νομοσχέδιό της, η Κυβέρνηση «χάνει» την δεδηλωμένη κι ανοίγονται «πολιτικές εξελίξεις», εν τέλει με εκλογές. (Προσοχή, εδώ, για όταν βρεθούμε σε Κυβερνήσεις μεταβλητής γεωμετρίας από απλή αναλογική!). Γι’ αυτό λέμε, π.χ. ότι τυχόν καταψήφιση του Προϋπολογισμού, ή το υπέρθερμο καλοκαίρι του 2015 του Μνημονίου-3 θα σήμαινε απώλεια της δεδηλωμένης.

Η πρόταση μομφής και η δεδηλωμένη

Σίγουρα, η νομοθέτηση ή μη της φυλομετάβασης (λέξη κι αυτή!) ή η αυριανή διαρρύθμιση του ΕΝΦΙΑ δεν ήταν / δεν θα ήταν κριτήριο απώλειας της δεδηλωμένης. Ο μπάρμπα Μήτσος ή ο οποιοσδήποτε εμβριθής δάσκαλος ή πυριφλεγής πολιτικός τενόρος καταντάει αστείος όταν το επικαλείται – φυσικά το δικαιούται. Το Μακεδονικό, όμως; Εδώ, το πράγμα βαραίνει: άμα όλοι –μα … όλοι, με γεροντικά δάκρυα ή με νεανική ρώμη– το έχουν αναγάγει σε μείζον εθνικό ζήτημα, σε όσο γίνεται πιο καθοριστικό της ταυτότητας / ψυχής κοκ, προκύπτει ένα ερώτημα.

Όμως η διέξοδος πάλι υπάρχει: εκείνοι που την επικαλούνται την απώλεια της δεδηλωμένης ένα τρόπο έχουν, πλην κραυγών, να την πιστοποιήσουν – την ψήφο μομφής (δυσπιστίας, αλλά το «μομφής» ακούγεται πιο βαρύ). Δηλαδή και πάλιν η Βουλή (=η πλειοψηφία) θα κρίνει. Βέβαια μπορεί και η ίδια η Κυβέρνηση (=η πλειοψηφία μέχρι να πάθει κρίση ανασφάλειας) να δει τον εαυτό της στον καθρέφτη της δεδηλωμένης και να αποχωρήσει.

Καλή χρονιά, λοιπόν, μπάρμπα Μήτσο. Και καλούς τσακωμούς!