Η Δύση, η “μεγάλη Ανατολή” και ο παγκόσμιος πόλεμος που ξεκίνησε…

Μπορεί στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να συνεχίζεται και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, που από μία έννοια είναι παγκόσμιος πόλεμος, η ρητορική για τον αυτόνομο γεωπολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά διεθνή ρόλο της Ευρώπης, μπορεί κάποιοι να φαντασιώνονται την ΕΕ σαν αυτόνομο γεωπολιτικό πόλο στο διεθνές σύστημα –μεταξύ αυτών και ο Έλληνας επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς– αλλά η πραγματικότητα άλλα δείχνει: Η Ευρώπη, και ως ενδεχόμενο να αναδειχθεί σε αυτόνομο πόλο μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας μας τελείωσε.

Η Ευρώπη ως τέτοια προοπτική μας τελείωσε και μαζί της τελειώνει και η ιδιότυπη γερμανική ηγεμονία, που τις τελευταίες δεκαετίες έσυρε το ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα στην εσωστρέφεια, σε μία διεύρυνση-ξεχείλωμα, ουσιαστικά στην κατάλυση της κοινοτικής αλληλεγγύης, όπως φάνηκε καθαρά και στον τρόπο που η Ευρωζώνη αντιμετώπισε την κρίση του ευρώ.

Ο τιμωρητικός προτεσταντισμός, που έπληξε με δραματικό τρόπο αρχικά την Ελλάδα, έπληξε και τις άλλες χώρες-μέλη που εισήλθαν σε επώδυνα Μνημόνια. Η ακραία δημοσιονομική πειθαρχία του Βόλφανγκ Σόιμπλε προκάλεσε ανήκεστες βλάβες σε οικονομίες και κοινωνίες στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Μήπως δεν ήταν το κραυγαλέο έλλειμμα ελέγχου στη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων που αύξησε την ενδημική διαφθορά όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου;

Μήπως η απόκλιση μεταξύ Βορρά και Νότου στην ΕΕ δεν εκτοξεύθηκε αντί να μειωθεί, σύμφωνα με την κοινοτική αρχή της σύγκλισης των οικονομιών; Μήπως δεν ήταν η Γερμανία που συγκέντρωνε όλα εκείνα τα χρόνια τεράστια πλεονάσματα σε βάρος όχι μόνο χωρών, όπως η Ελλάδα, αλλά και σε βάρος χωρών, όπως η Ιταλία; Ακόμα και την κρίση του ευρώ εκμεταλλεύτηκε το Βερολίνο για να αποκομίσει κέρδη, πατώντας στο γεγονός ότι εκείνα τα χρόνια της ανασφάλειας οι γερμανικές τράπεζες φάνταζαν ασφαλές λιμάνι για ευρωπαϊκά κεφάλαια.

Εάν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, η Ευρώπη ηττήθηκε ως πόλος ισχύος και επιρροής από τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η Γερμανία ανακοίνωσε τον μαζικό επανεξοπλισμό της, ο οποίος πυροδότησε κακές ιστορικές μνήμες σε πολλούς σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Γηραιάς Ηπείρου. Ακυρώθηκε ο ρωσογερμανικός “συνεταιρισμός ενέργειας” με την ακύρωση λειτουργίας του έτοιμου και πανάκριβου αγωγού NordStream 2.

Η Δύση και η “μεγάλη Ανατολή”

Το κύριο αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής είναι η επιβεβαίωση της συνοχής και του ρόλου του ΝΑΤΟ, ο οποίος αναβαθμίζεται εντυπωσιακά. Ουσιαστικά μπήκε ταφόπλακα στις τόσο διαδεδομένες ψευδαισθήσεις περί ομοσπονδοποίησης της ΕΕ, κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Κι αυτό θα φανεί καθαρά και σ’ όσους ακόμα βλέπουν τα γεγονότα με τα μάτια του χθες.

Το κρίσιμο ερώτημα  που προκύπτει πλέον αφορά στο ποιος θα είναι ο χαρακτήρας της ΕΕ και κατ’ επέκταση της Ευρωζώνης. Η απάντηση έχει ήδη δοθεί εμπράκτως: Η Ευρώπη είναι Δύση, και έτσι συνεχίζει υπό την αναμφισβήτητη ηγεσία των ΗΠΑ. Αυτό φάνηκε πιο καθαρά από καθαρά τις τελευταίες εβδομάδες. Το μέλλον της Ευρώπης δεν μπορεί να είναι ούτε γερμανικό, ούτε γαλλικό. Θα είναι αμερικανικό.

Οι “ναυτικές δυνάμεις”, όπως συνέβη και στο παρελθόν, θα καθορίσουν την πορεία της Δύσης απέναντι στις “ηπειρωτικές δυνάμεις”. Και δεν εννοούμε τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές “ηπειρωτικές δυνάμεις”, δηλαδή τη Γερμανία και τη Ρωσία. Η άτυπη παγκόσμια σύγκρουση, που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, θα εξελιχθεί μεταξύ της Δύσης και της μεγάλης “νέας Ανατολής”, η οποία συγκροτείται από τις “ηπειρωτικές δυνάμεις” της Ευρασίας, όπου κυριαρχεί το δίπολο Κίνα-Ρωσία.

Είναι ήδη ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι η ΕΕ θα ενσωματωθεί στο πλαίσιο της Δύσης ως “ενδοχώρα” των ΗΠΑ. Κι αυτό όχι μόνον στρατιωτικά, μέσω του ανανεωμένου ΝΑΤΟ, αλλά και εμπορικά, νομισματικά και τεχνολογικά. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ, η Βρετανία, η Αυστραλία και η Ιαπωνία θα αποτελέσουν το γεωγραφικό πεντάγωνο, που θα λειτουργήσει σαν πλατφόρμα της Δύσης. Δολάριο και ευρώ, FED και ΕΚΤ (οι δύο κεντρικές τράπεζες) θα “διδυμοποιηθούν”. Το ίδιο και η χρηματιστηριακή αγορά μετοχών, εμπορευμάτων και ενέργειας.

“Αποικίες” και παγκόσμιος πόλεμος

Το ίδιο θα συμβεί με τις προδιαγραφές στη βιομηχανία, την αγροτική παραγωγή, την τεχνολογία και το καθεστώς εξαγωγών και εισαγωγών. Κι όλα τα παραπάνω στη στέρεα βάση που προσφέρουν οι κοινοί παρονομαστές, ο πολιτισμός, η αντίληψη για την Ιστορία και την δημοκρατία. Αυτή η εξέλιξη δεν θα είναι αποτέλεσμα μιας στρατηγικής επιβολής των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Θα είναι το αποτέλεσμα της πίεσης που ασκεί η ίδια η ιστορική εξέλιξη.

Μόνο έτσι η Δύση μπορεί να επικρατήσει στον υπαρξιακό πόλεμο απέναντι στην “μεγάλη Ανατολή”, όπου είναι εμφανής κοινός παρονομαστής το στοιχείο του απολυταρχισμού, ως συνέχεια της παράδοσης του δεσποτισμού. Αυτό δεν προκύπτει μόνο από τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, αλλά και τα όσα συμβαίνουν για τελείως άλλους λόγους στην Σαγκάη.

Σήμερα, λόγω και του κρίσιμου δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, έχει αναζωπυρωθεί για μια ακόμη φορά η συζήτηση μεταξύ φεντεραλιστών, που οραματίζονται την ομοσπονδοποίηση της ΕΕ, και των υποστηρικτών της “Ευρώπης των εθνών”, των υποστηρικτών δηλαδή του εθνικού κράτους. Κατά την άποψή μου πρόκειται για μια συζήτηση εκτός τόπου και χρόνου, περισσότερο για επιβίωση παλαιότερών αντιθέσεων που σήμερα δεν έχουν πολύ νόημα.

Ίσως το ζήτημα αυτό τεθεί στο μέλλον. Προς το παρόν, το πραγματικό δίλημμα είναι εάν η Ευρώπη θα μείνει “περίκλειστη”, όπως τη βλέπει διαχρονικά η Γερμανία, ή –στο πλαίσιο της Δύσης– θα επιστρέψει στις “αποικίες” της, με την έννοια των πολιτικών, εμπορικών, στρατιωτικών, τεχνολογικών και πολιτιστικών ζωνών επιρροής; Εάν οι παλαιές αποικιοκρατικές δυνάμεις (Βρετανία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ιταλία) αυτοπεριοριστούν θα καταλήξουν “αποστεωμένες” και ίσως πολιορκούμενες μητροπόλεις. Αν, όμως, με newdeal ανακτήσουν την επιρροή τους στις παλαιές ζώνες τους, τότε θα κατανοήσουμε τα όρια και τις δυνατότητες της “νέας Δύσης” στον μεγάλο πόλεμο που έχει ήδη ξεκινήσει…