Η έκθεση της GRECO ή Greco mascara

Και να λοιπόν που δημοσιοποιήθηκε- κι αυτή- η έκθεση της Επιτροπής για την καταπολέμηση της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO), για να “υπενθυμίσει” το προφανές, ότι δηλαδή η χώρα έχει πρόβλημα. Ότι νόμοι ψηφίζονται αλλά εφαρμόζονται στο περίπου. Ότι οι παθογένειες δεν επιτρέπουν τους θεσμούς να λειτουργήσουν όπως πρέπει. Είναι προφανές κι αυτό επιβεβαιώνεται διαχρονικά, ότι τα φαινόμενα αυτά δεν αντιμετωπίζονται με προτάσεις από το ράφι και ιδέες, που θα μείνουν στο συρτάρι. Υπάρχει θέμα κι εάν δεν το αναγνωρίσουμε θα διαιωνίζεται.

Είναι σαφές πως πρέπει να γίνουν κάποιες παραδοχές για να μπορούν να αντιμετωπιστούν ακαριαία και αποτελεσματικά η διαφθορά και η διαπλοκή.

Πρώτη παραδοχή είναι πως τέτοιες πρακτικές δεν εκλείπουν επειδή εξακολουθούν να συνιστούν το οξυγόνο ενός ξεπερασμένου συστήματος, πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου. Πρόκειται, ασφαλώς, για μια θλιβερή διαπίστωση.

Δεύτερη παραδοχή είναι πως υπάρχουν περιπτώσεις που υποθέσεις αντιμετωπίζονται στη βάση ποιος εμπλέκεται. Δεν ελέγχεται η πράξη, αλλά κατά πόσο ο εμπλεκόμενος ανήκει σε… άβατο. Το αναφέρει αυτό και η έκθεση της GRECO, ότι δηλαδή δεν φθάνει η διερεύνηση ψηλά και μέχρι τέλους.

Τρίτη παραδοχή είναι πως πέραν από προσωπικές εμπλοκές σε αυτά τα φαινόμενα υπάρχει και η θεσμική διαπλοκή. Αποφάσεις με σημαδεμένη την τράπουλα περνούν μέσα από θεσμούς, από όργανα της εκτελεστικής εξουσίας μέχρι και κομματικά όργανα.

Τι έγινε, για παράδειγμα, με το κλείσιμο της Λαϊκής, του Συνεργατισμού, τι έπαιξε με το “κούρεμα” καταθέσεων και τι με τα χρυσά διαβατήρια; Ποιες ήταν οι πραγματικές διαδρομές; Ποιοι εμπλέκονται και ποιοι έκαναν (ή αύξησαν) περιουσίες; Έχουν ονοματεπώνυμο, που μερικές φορές δεν είναι καν στη φανερή λίστα.

Τέταρτη παραδοχή είναι πως η κοινωνία παρακολουθεί σχεδόν ατάραχη. Εκτονώνεται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ενίοτε χάνει την ουσία και την μεγάλη εικόνα. Δεν αντιδρά δυναμικά σε βαθμό που να οδηγήσει σε ανατροπές. Φωνάζουν οι πολίτες αλλά την ίδια ώρα κάποιοι εξ αυτών κτυπούν πόρτες για ρουσφέτι. Κι αυτό είναι στοιχείο της διαφθοράς, δεν είναι ένα απλό… αθώο αίτημα.

Είναι προφανές πως οι πολίτες θα πρέπει να ξεπεράσουν κάποια σύνδρομα και να αντιδράσουν στο συγκεκριμένο μοντέλο μιας ελίτ, που συνυπάρχει αναλόγως των αναγκών, όπως στην περίπτωση των «χρυσών διαβατηρίων». Κάτω από ενιαία ομπρέλα βρέθηκαν δικηγόροι, λογιστές, ελεγκτές, ιδιοκτήτες ανάπτυξης γης. Είναι πρόδηλο πως από αυτό το success story οι πολίτες δεν είχαν, ούτε και μπορούσαν να έχουν μερίδιο.

Η διαφθορά αποδεικνύεται ο ισχυρότερος και πιο “θανάσιμος” για την κοινωνία ιός. Μπορεί να αντιμετωπιστεί φθάνει να γίνουν ανατροπές. Σκάνδαλα στο παρελθόν διερευνήθηκαν, όπως και ανεπάρκειες στη διαχείριση σημαντικών ζητημάτων. Πόσο, για παράδειγμα, τα πορίσματα Ειδικών Επιτροπών διερεύνησης διαφοροποίησαν τα δεδομένα στη χώρα; Την ώρα, μάλιστα, που όπως είδαμε στο παρελθόν για κάποιους τα πορίσματα είναι όπως το κοστούμι. Το φοράνε, μόνο, όταν τους κάνει.

Θα επαναλάβουμε ιστορίες ρετρό: Παλιά με τα “αθώα” κουμπαράτα κτίζανε καριέρες και φτιάχνανε περιουσίες, αναδεικνύονταν σε πολιτικούς, οικονομικούς παράγοντες. Ο παραγοντισμός σε μικρές κοινωνίες, αποδεικνύεται πολλές φορές «χρυσάφι». Η εξέλιξη της κοινωνίας άλλαξε πολλά. Όχι, όμως, τον παραγοντισμό, ο οποίος μετεξελίχθηκε και εκσυγχρονίσθηκε. Το «λάδωμα» κάποτε μπορούσε να ήταν ένα καλάθι με καλούδια, που κι αυτό ήταν παράνομο καθώς συνδεόταν με αντάλλαγμα. Τώρα, οι όροι έχουν αλλάξει. Γι αυτό και η αντιμετώπιση των φαινομένων πρέπει να είναι πιο αυστηροί και αποτελεσματικοί. «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή». Χρειάζονται πολλά να γίνουν.

Υ.Γ. Σε σχέση με τους διορισμούς που αφορούν τον ευρύτερο δημόσιο τομέα έχει διοριστεί από τον Πρόεδρο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, που θα αξιολογεί υποψήφια μέλη Διοικητικών Συμβουλίων και θα προτείνει στην κυβέρνηση. Είναι ένα σωστό μέτρο αντιμετώπισης της διαφθοράς.