Η επόμενη μέρα στο ΚΙΝΑΛ – Η πρόκληση της ενότητας

Το ενδιαφέρον –ίσως υπέρμετρο για ένα κόμμα με μικρό σχετικά με τα ελληνικά δεδομένα εκλογικό ποσοστό– που εκδηλώθηκε για την εκλογή νέου προέδρου στο ΚΙΝΑΛ, οφείλεται κατά την άποψή μου σε τρεις κυρίως παράγοντες: Πρώτον, ότι οι επικείμενες εθνικές εκλογές θα πραγματοποιηθούν με την απλή αναλογική, κάτι που θα αποτρέψει την αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος, ενώ παραλλήλως αφήνει ανοικτά και αιωρούμενα διάφορα σενάρια μετεκλογικών συνεργασιών, τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, κανένα κόμμα δεν έχει διατυπώσει ρητά και καθαρά.

Δεύτερον, ότι δημοσκοπικά διαπιστώνεται μείωση του εκλογικού αποτυπώματος του κυβερνώντος κόμματος (ισχυρότερες ενδείξεις προκύπτουν από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δημοσκοπήσεων), με παράλληλη αδυναμία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ΣΥΡΙΖΑ, να εκμεταλλευθεί στο ελάχιστο αυτή τη φθορά. Τρίτον, ότι δημοσκοπικά το ΚΙΝΑΛ παρουσιάζει μικρή άνοδο. Αυτό συμβαίνει χωρίς την ύπαρξη αρχηγού, το οποίο έχει την ιδιαιτερότητα να μπορεί να προβάλλει πάνω στο ΚΙΝΑΛ ό,τι θέλει ο καθένας. Η εκλογή προέδρου θα σηματοδοτήσει μια κατεύθυνση των πολιτικών επιδιώξεών του και επομένως και οριοθέτηση του χώρου. Δεν είναι εύκολο ο νέος πρόεδρος να ικανοποιήσει το σύνολο όσων δημοσκοπικά προτίθενται να υποστηρίξουν ΚΙΝΑΛ.

Τι μπορεί να σηματοδοτήσει η εκλογή νέου προέδρου στο ΚΙΝΑΛ για το γενικότερο πολιτικό σκηνικό; Ουσιαστικά τίποτε το διαφορετικό αν ο νέος πρόεδρος ασκήσει πολιτική, περιμένοντας να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Εννοώ να θέσει ως κυρίαρχο στόχο να κερδίσει πάλι τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τον ΣΥΡΙΖΑ, την οποία απώλεσε τα προηγούμενα χρόνια, παραμένοντας στο “πλάι” των πολιτικών εξελίξεων.

Σημειώνω ότι το προσπέρασμα του ΣΥΡΙΖΑ έγινε πρόσφατα, διότι δεν υπάρχει, νομίζω, προηγούμενο στην ευρωπαϊκή ιστορία των πολιτικών εκλογών κόμμα που συρρικνώθηκε με τέτοιο δραματικό τρόπο, όπως το ΠΑΣΟΚ, να μπορέσει να επανέλθει στη θέση που είχε, προσπερνώντας με τη σειρά του το κόμμα που το προσπέρασε λίγα χρόνια πριν. Όλα τα παραπάνω, λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη διαφορά στο εκλογικό αποτέλεσμα των δύο κομμάτων.

Η εκλογή προέδρου στο ΚΙΝΑΛ μπορεί να σηματοδοτήσει την αρχή ενός νέου πολιτικού σκηνικού, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από διάθεση κάποιας μορφής συνεργασίας, στη βάση μιας συναντίληψης για την κατάσταση και το μέλλον της χώρας, μεταξύ των κομμάτων του πολιτικού τοπίου. Δεν εννοώ μόνο την κεντροαριστερή αντίληψη. Κάλλιστα μπορεί να σηματοδοτήσει και κεντροδεξιά συναντίληψη. Στόχος κάθε πολιτικού κόμματος είναι να κυβερνήσει. Κάθε κόμμα θέλει, και είναι απολύτως θεμιτό, να αυξήσει την επιρροή του στο εκλογικό σώμα. Αυτή η θέληση δεν μπορεί να υπερβεί εύκολα την πραγματικότητα, το συσχετισμό δυνάμεων και την διαμορφωθείσα αντίληψη του εκλογικού σώματος για τον τρόπο που έχει πολιτευθεί στο πρόσφατο παρελθόν.

Μελλοντικές εξελίξεις

Η πολιτική στον πυρήνα της εμπεριέχει κυνικά χαρακτηριστικά. Βρίσκεται γαντζωμένη σε αντιπαραθέσεις “εμφανούς εκλογίκευσης” της πραγματικότητας όταν θεωρεί ότι αυτό λειτουργεί υπέρ του ίδιου συμφέροντος. Οι συνεχείς αναφορές στις παρελθούσες οξυμένες αντιπαραθέσεις –μέχρι ύβρεων και βαριών κατηγοριών– μεταξύ των κομμάτων, δεν αποτελούν επί ουδενί κριτήριο για αλλαγή πλεύσης όταν αυτό θεωρηθεί ευνοϊκό για τα κόμματα.

Σε αυτό συνάδει, άλλωστε, η πρόσφατη πολιτική ιστορία της χώρας (συνεργασία Σαμαρά-Βενιζέλου, αλλά και Τσίπρα-Καμμένου). Τα κυνικά χαρακτηριστικά κάθε κόμματος (η θέληση να κυβερνήσει) είναι γνωστό ότι κρύβονται πίσω από συνεχείς εκλογικεύσεις προκειμένου να υποστηριχθεί το υποτιθέμενο ιδεολογικό status του κόμματος. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι τα σημερινά πολιτικά κόμματα έχουν πίστη στις ιδεολογικές αρχές που υποστηρίζουν ότι διαθέτουν.

Υπάρχει ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας που χρειάζεται να ληφθεί υπόψη: Οι εκλογές γίνονται για να εκλεγεί πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, το οποίο αποτελεί το συνασπισμό τουλάχιστον δύο κομμάτων (ΠΑΣΟΚ και ΚΙΔΗΣΟ) και άλλων μικρότερων οργανώσεων. Το ΠΑΣΟΚ αυτή τη στιγμή δεν έχει πρόεδρο μετά το θάνατο της Φώφης Γεννηματά, η οποία ήταν και πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ.

Πως θα λυθεί το θέμα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ; Εάν εκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης, που είναι μέλος του ΠΑΣΟΚ, θα έχει ντε φάκτο λυθεί. Το ζήτημα αυτό, πάντως, έχω την εντύπωση ότι δημιουργεί ορισμένους προβληματισμούς για τις μελλοντικές εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ και ειδικά για τη διασφάλιση της ενότητας του. Μπορεί η εκλογική ανάκαμψη να αναδεικνύεται σε κεντρικό ζητούμενο για το νέο πρόεδρο, αλλά αυτό προϋποθέτει την ενότητα του χώρου, εκτός αν γίνουμε μάρτυρες αλλαγών που κι αυτές όμως δεν θα είναι ανώδυνες…