Πως έχασε την ευκαιρία το ΠΑΣΟΚ

Η θητεία της “αυτοδύναμης” (αυτοδύναμης με μπόνους) κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας μπορεί πλέον να οριστεί ως θητεία των τριάμισι συν ετών. Όλες δε οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι διατηρεί την πρωτιά στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων και μάλιστα με αξιοπρόσεκτη διαφορά από το δεύτερο κόμμα. Από τις αρχές του νέου έτους και μέχρι τον Ιούνιο θα γίνουν και οι εκλογές, αυτή τη φορά με σύστημα απλής αναλογικής. Και εκεί είναι το νέο ζήτημα με το ΠΑΣΟΚ. 

Τι σημαίνει απλή αναλογική; Σημαίνει ότι δεν προβλέπεται μπόνους βουλευτικών εδρών στο πρώτο κόμμα και ότι αυτοδύναμη κυβέρνηση, με βάση τα αποτελέσματα όλων των μέχρι σήμερα δημοσκοπήσεων, δεν είναι πιθανόν ότι μπορεί να προκύψει. Γιατί, για να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση, θα πρέπει ένα από τα υπάρχοντα κόμματα να ψηφιστεί με 50% συν εκλογικό ποσοστό.

Άρα το πιο πιθανό εκλογικό αποτέλεσμα που θα προκύψει είναι αυτό που για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα χρειαστεί δύο και περισσότερα κόμματα να συνεργαστούν. Άλλως θα πάμε, αναγκαστικά, σε δεύτερες εκλογές (αποκλείοντας, φυσικά, την πιθανότητα δικτατορικής λύσης) οι οποίες θα γίνουν με διαφορετικό εκλογικό σύστημα το οποίο προβλέπει μπόνους βουλευτικών εδρών στο πρώτο κόμμα. Για το λόγο αυτό από την αρχή οι ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους προς τα κόμματα, με ποιο κόμμα ή κόμματα θα συμπράξουν για σχηματισμό κυβέρνησης, είναι δικαιολογημένες.

Είναι προφανές ότι κόμματα που αυτοανακηρύσσονται ως προοδευτικά, δηλαδή δημοκρατικά, προτιμούν τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, αντί την επανάληψη εκλογών τώρα με μπόνους στο πρώτο κόμμα με στόχο τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης. Πρώτον γιατί δηλώνουν ότι είναι δημοκρατικά και ο σεβασμός στην έκφραση της λαϊκής βούλησης σε μια δημοκρατία θεωρείται δεδομένος και δεύτερον γιατί με επανάληψη των εκλογών για όλα, εκτός του πρώτου σε ψήφους κόμμα, θα υπάρξει και μείωση της κοινοβουλευτικής τους αντιπροσώπευσης, λόγω του μπόνους βουλευτικών εδρών στο πρώτο κόμμα. Όμως, αυτά τα προφανή δεν συναντώνται στις σκέψεις κάποιων από τα δημοκρατικά κόμματα.

Η Νέα Δημοκρατία, με βάση την αξιολόγηση της, σε ότι αφορά το διαμορφωμένο κλίμα, διακηρύττει τον στόχο της αυτοδύναμης κυβέρνησης, που μπορεί να προκύψει για αυτήν με την επανάληψη των εκλογών και αυτή τη φορά με μπόνους βουλευτικών εδρών στο πρώτο κόμμα και για το λόγο αυτό ζητά από τους ψηφοφόρους να δώσουν στις πρώτες εκλογές το στίγμα τους που θα την ευνοήσει στην προσπάθειά της να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά του ότι ο πρόεδρος του κ. Τσίπρας δηλώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πρώτο κόμμα, διακηρύττει επανειλημμένα και σταθερά τη θέση του για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας των προοδευτικών κομμάτων, εφόσον τα εκλογικά αποτελέσματα της πρώτης ψηφοφορίας το επιτρέψουν. Δηλαδή, παρά του ότι θεωρεί πως θα είναι πρώτο κόμμα, δείχνει να προτιμά την κυβέρνηση συνεργασίας αντί την επανάληψη των εκλογών με μπόνους, που, τον ευνοεί σύμφωνα με τις προβλέψεις του ότι θα είναι πρώτο κόμμα.

Ως εκ τούτου, θα ενισχύσει την κοινοβουλευτική του αντιπροσώπευση κατά το ποσοστό που θα οριστεί από τον αριθμό πρόσθετων εδρών ως μπόνους, με βάση το εκλογικό του αποτέλεσμα. Είναι μια θέση που δεν υπονομεύει την κυβερνησιμότητα της χώρας, που θα πρέπει να είναι στόχος όλων των κομμάτων, αφού η ύπαρξή τους συνεπάγεται την πίστη τους στο Σύνταγμα και τις αξιωματικές αρχές της Δημοκρατίας, οι οποίες ενσωματώνονται σε αυτό.

Το ΠΑΣΟΚ με την νέα του ηγεσία πάνω στο θέμα αυτό ξεκίνησε, δυστυχώς, με λάθος θέση και το ότι τα ποσοστά του, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, παραμένουν χαμηλά κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται στη θέση με την οποία ξεκίνησε ο νέος πρόεδρός του πάνω στο θέμα της συνεργασίας. Εκείνη την περίοδο το ΠΑΣΟΚ διέθετε ένα πρόγραμμα που είχε διαμορφωθεί από την ηγεσία του ΚΙΝΑΛ. Το οποίο δεν μπορεί να διαφέρει στην ουσία του με αυτό που σήμερα διαθέτει το ΠΑΣΟΚ και το οποίο αποκαλούν ως σοσιαλδημοκρατικό. Ειρήσθω εν παρόδω σοσιαλδημοκρατικό σημαίνει μια κάπως πιο κοινωνική από τις πολλές εναλλακτικές που υπάρχουν και που πιστά υπηρετούν το καπιταλιστικό πρότυπο παραγωγής.

Από την αρχή η θέση του ΠΑΣΟΚ στο θέμα της συνεργασίας για σχηματισμό κυβέρνησης άρχισε να περιορίζει τη δυναμική που είχε διαμορφωθεί από το θετικό κλίμα στις μέρες του συνεδρίου. Ενώ η απάντηση στο ερώτημα εάν θα εργαστεί για σχηματισμό κυβέρνησης, αφού με εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής, ακόμα και τότε, δεν θεωρείτο πιθανό ότι κάποιο κόμμα θα μπορούσε να ξεπεράσει το 50% των ψήφων, έπρεπε να ήταν θετική και μάλιστα να εκδηλώνει την πρόθεση του να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, η απάντηση υπονοούσε άρνηση συνεργασίας λέγοντας κάτι σαν δεν εκλέχτηκα πρόεδρος για να κάνω τον Μητσοτάκη ή τον Τσίπρα πρωθυπουργό ή δηλώνοντας πως το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ούτε με τον έναν ούτε με τον άλλον.

Η σύγχυση με το ΠΑΣΟΚ

Αυτή η στάση, πέρα από του να δημιουργεί εντυπώσεις πως το ΠΑΣΟΚ προτιμά εκλογές με μπόνους αντί χωρίς, χάλασε το θετικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί και πιστεύω πως είναι η αιτία που φαίνεται να στερεί την ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ να διεκδικήσει με επιτυχία τουλάχιστο τη δεύτερη θέση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κόσμος ψηφίζει για να υπάρξει κυβέρνηση και όχι ακυβερνησία, ιδίως σε περιόδους έντονων αποσταθεροποίησης της διεθνούς κατάστασης.

Ύστερα στο ερώτημα με ποιους θα συνεργαστείτε η απάντηση θα έπρεπε να παραπέμπει στο είδος της λαϊκής βούλησης, δείχνοντας συγχρόνως έτσι και τον απαιτούμενο σεβασμό προς αυτήν, ζητώντας, συγχρόνως, από τους πολίτες και τη στήριξη τους για ένα μεγάλο ΠΑΣΟΚ, ώστε να μπορεί να παίξει και πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεργασίες σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας.

Ακόμα και σήμερα η στάση του ΠΑΣΟΚ προκαλεί σύγχυση στον κόσμο. Αρχίζει και ψελλίζει, και μάλιστα, με πολύ καθυστέρηση κάτι υπέρ συνεργασιών βάζοντας όρους ανατροπής των προθέσεων του. Προφανώς συμμετοχή σε μια κυβέρνηση συνεργασίας συνεπάγεται και  η ύπαρξη μιας προγραμματικής συμφωνίας και ανάλογα με τα ποσοστά κάθε κόμματος πρέπει να είναι ανάλογη και η ενσωμάτωση μέρους των στοιχείων του προγράμματος κάθε κόμματος. Αυτά, άλλωστε είναι και τα ζητήματα που βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων που γίνονται σε αυτές τις περιπτώσεις.

Και με βάση τις δημοκρατικές αρχές μπορεί κανείς να διακρίνει ποιος έρχεται στη συζήτηση για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με τις καλλίτερες προθέσεις και ποιος έρχεται να τορπιλίσει αυτή την προσπάθεια με εκβιασμούς του τύπου ή ενσωματώνεις όλο το πρόγραμμα, στην περίπτωση αυτή το σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα, ή ξεχάστε τη συνεργασία. Γιατί ακούγονται και κάτι τέτοια. Δεν χρειάζεται να θυμίσω τον αριθμό των υπουργών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ προερχόμενοι από το κόμμα ΑΝΕΛ.

Παρόμοιες θέσεις είχα διατυπώσει σε άρθρο μου εδώ και πολλούς μήνες πριν, (όταν, μάλιστα, κάποιος ανεγκέφαλος που παριστάνει και το στέλεχος με κατέταξε στην εμπροσθοφυλακή Μητσοτάκη) και  συνεχίζουν να παραμένουν ίδιες και σήμερα. Λυπάμαι δε γιατί η ευκαιρία που είχε το ΠΑΣΟΚ να διεκδικήσει τουλάχιστο τη δεύτερη θέση έχει μάλλον χαθεί.