Η ευρωπαϊκή διάσταση της συμφωνίας με τη Γαλλία

Την ευρωπαϊκή διάσταση της ιστορικής για τη χώρα μας συμφωνίας για τη σύναψη “νέας στρατηγικής εταιρικής σχέσης” με την Γαλλία τόνισαν στις κοινές δηλώσεις τους τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Εμανουέλ Μακρόν. Μια συμφωνία, στο πλαίσιο της οποίας η Ελλάδα, μερικές εβδομάδες πριν την υπογραφή της νέας πενταετούς αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, θα προμηθευτεί από τη Γαλλία, εκτός από τα 24 μαχητικά Rafale και τρεις νέες γαλλικές φρεγάτες Belharra, με δυνατότητα και για τέταρτη.

«Η βούλησή μου να εξοπλιστεί ο ελληνικός στόλος με σύγχρονες γαλλικές φρεγάτες έχει προφανώς κίνητρο εθνικό, καθώς θωρακίζει την Πατρίδα μας. Έχει όμως  και κίνητρο ευρωπαϊκό, αφού ενισχύει την κοινή αμυντική μας βιομηχανία. Θυμίζω ότι ίδιες φρεγάτες  διαθέτει και η φίλη Γαλλία» είπε ο πρωθυπουργός κατά την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας.

Πρόσθεσε δε, ευθύς αμέσως, ότι η επιλογή αυτή έχει «και έναν χαρακτήρα ευρωατλαντικό». Μάλιστα εξηγώντας, σημείωσε ότι πρόκειται για μία συμφωνία που «αφορά δύο εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και δυο συμμάχους στο ΝΑΤΟ». «Και μια Ευρώπη η οποία ενισχύει την άμυνά της, ενισχύει εντέλει και την ίδια την διατλαντική συμμαχία» είπε χαρακτηριστικά.

Ευρωπαϊκή “αμυντική αυτονομία”

Οι αναφορές του  Κυριάκου Μητσοτάκη στην αμυντική αυτοδυναμία της Ευρώπης έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα, παράλληλα με το άνοιγμα της σχετικής συζήτησης σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, κυρίως στο Βερολίνο, αλλά και στα θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα. Ο πρωθυπουργός έθιξε το θέμα στη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ, λίγες ώρες αφότου είχε ανακοινώσει με την ομιλία του την προμήθεια άλλων έξι γαλλικών Rafale για την Πολεμική Αεροπορία.

Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις είχε πει τότε ότι η συζήτηση που γίνεται για τη “στρατηγική αυτονομία” της ΕE «είναι μια συζήτηση που θέλουμε να βρει την Ελλάδα πρωταγωνίστρια». Επιβεβαιώνοντας δε τις πληροφορίες ότι πλέον γίνεται σε πενταετή και όχι σε ετήσια βάση η συζήτηση για ανανέωση της αμυντικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ, είχε τονίσει ότι «αυτή η συνεργασία, σε καμία περίπτωση, δεν κλείνει την πόρτα σε άλλες στρατηγικές συμφωνίες». Και ο λόγος ήταν φυσικά για τη Γαλλία, με την οποία, όπως είχε πει «έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία».

Οι θέσεις αυτές επαναλήφθηκαν και επαναβεβαιώθηκαν και σήμερα στο Παρίσι. Ενδιαμέσως, ωστόσο, ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε νέες αναφορές στην “αμυντική αυτονομία” της ΕΕ και από το βήμα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, κατά την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού. Χθες μάλιστα, στη συνέντευξή του στην ΕΡΤ χαρακτήρισε «απολύτως επιτακτικό» το αίτημα και «ώριμη» την πρόταση του Μακρόν για τη δημιουργία “ευρωστρατού”.

Σήμερα, ερωτηθείς για το ίδιο θέμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αφού ανέφερε ότι η σχετική συζήτηση έχει ήδη αρχίσει, επανέλαβε ότι «η Ευρώπη έχει την υποχρέωση να έχει τη δυνατότητα αυτοτελώς να υπερασπιστεί τα δικά της, εθνικά και γεωγραφικά, υπερ-Ευρωπαϊκά, συμφέροντα».

Πρόσθεσε δε ότι αυτό θα μπορεί να γίνει «μόνον εάν αναπτύξει τη δυνατότητα να μπορεί να επιχειρεί χωρίς να προσβλέπει, κατ’ ανάγκη, -εάν το κρίνει η ίδια απαραίτητο- στη συνδρομή του ΝΑΤΟ ή του ΟΗΕ». Ενέταξε τέλος τη συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας σε αυτήν την κατεύθυνση, τονίζοντας ότι οι δύο χώρες «κάνουν ένα πρώτο βήμα», ανοίγοντας προφανώς το δρόμο και σε άλλα κράτη της ΕΕ, να μπορούν να συμμετέχουν σε «ένα σχήμα πιο ενισχυμένης αμυντικής συνεργασίας».

Η ευρωπαϊκή διάσταση

Μετά το “κάζο” στο Αφγανιστάν η ΕΕ ταρακουνήθηκε και είδε με τον πιο επιτακτικό τρόπο την ανάγκη να μπορεί να δράσει μόνη της. Ήδη, οι επικεφαλής των Οργάνων της ΕΕ (Σαρλ Μισέλ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Μισέλ Μπορέλ) έχουν ανακοινώσει ότι στη διάρκεια της γαλλικής προεδρίας, το πρώτο εξάμηνο του 2022, θα παρουσιάσουν ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας “δύναμης ταχείας επέμβασης”. Αυτό, ωστόσο, απέχει αρκετά από την πρόταση του Μακρόν για τη δημιουργία “ευρωστρατού”, η οποία σημειωτέον δεν έγινε χθες.

Καθοριστικός παράγοντας στην αλλαγή πλεύσης της ΕΕ υπήρξε η μεταστροφή του Βερολίνου στο συγκεκριμένο θέμα. Πρόκειται βέβαια για  επακόλουθο των αμερικανικών χειρισμών στην πρόσφατη κρίση του Αφγανιστάν και μιας σχετικής “απογοήτευσης” των Ευρωπαίων για την κατά Μπάιντεν “επιστροφή των ΗΠΑ” στην διεθνή σκηνή, μετά τα “άγονα” χρόνια της προεδρίας Τραμπ.

Σημειώνεται ότι το Βερολίνο είχε δει αρχικά αρνητικά και είχε χαρακτηρίσει πρόωρη την πρόταση του Μακρόν, πριν περάσει στον σκεπτικισμό. Και αυτό γιατί, ο Γάλλος πρόεδρος είχε συνοδεύσει την ανακοίνωση της πρότασής του με κρίσεις για ένα «κλινικά νεκρό» ΝΑΤΟ και με αντιπαραθέσεις με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο.

Ο Τραμπ ζητούσε βέβαια από τους Ευρωπαίους, και κυρίως από τη Γερμανία, μεγαλύτερη συμμετοχή στην άμυνα και την ασφάλεια της Ευρώπης, αλλά στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Από την πλευρά του, ο Μακρόν προωθούσε την ιδέα για ένα περισσότερο ευρωπαϊκό ΝΑΤΟ, το οποίο θα στήριζε με την σειρά του την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Έναν τομέα, στον οποίο βασικότερος “παίκτης” είναι η Γαλλία, που όμως πρόσφατα δέχθηκε ισχυρό πλήγμα με τη συμφωνία ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου και Αυστραλίας. Σε ό,τι αφορά δε την Ελλάδα βρίσκεται μάλλον να ακροβατεί ανάμεσα στο «ευρωπαϊκό κίνητρο» και τον «ευρωατλαντικό χαρακτήρα» της συμφωνίας με την Γαλλία.