Η “καθαρή έξοδος από το Μνημόνιο” και οι “εθνικές εγγυήσεις”

του Σταύρου Λυγερού  – 

Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει “βάλει όλα τα αυγά της στο καλάθι” που η ίδια αποκαλεί «καθαρή έξοδο από το Μνημόνιο». Σύμφωνα, λοιπόν, με το πολιτικό αφήγημά της, το καλοκαίρι του 2018 τα Μνημόνια θα γίνουν παρελθόν. Θα έχει ελαφρυνθεί το χρέος και η χώρα θα δανείζεται κανονικά από τις αγορές. Με άλλα λόγια, εάν πιστέψουμε τους κυβερνώντες, η Ελλάδα σε ένα χρόνο από τώρα θα έχει γυρίσει σελίδα, αφήνοντας οριστικά πίσω τις αξιολογήσεις από την Τρόικα, την επιβολή μέτρων και βεβαίως τη συρρικνωμένη εθνική κυριαρχία, ή ακριβέστερα το καθεστώς μεταμοντέρνας αποικίας.

Δυστυχώς για τους Έλληνες η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκληρή από το κυβερνητικό αφήγημα. Σύμφωνα με το άρθρο 14 του κανονισμού 472/2013 της ΕΕ τα κράτη-μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα, εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από κράτη-μέλη, ή από ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Δεδομένου ότι μιλάμε για εξόφληση 132 δις είναι προφανές πως η εποπτεία θα διαρκέσει για αρκετές δεκαετίες. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να το αρνηθεί, αλλά αποφεύγει να το αναφέρει, υποβαθμίζοντας το περιεχόμενο της εποπτείας. Το ίδιο κάνει για τις υποχρεώσεις που έχει υπογράψει.

Υπενθυμίζουμε ότι πρέπει να παράγεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2% από το 2022 μέχρι το 2060. Πρέπει, επίσης, να περικοπούν οι συντάξεις και το αφορολόγητο από το 2019. Εάν παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από τον στόχο του 3,5% αυτό το παραπάνω θα μπορεί να επιστραφεί με τη μορφή αντιμέτρων στους πιο αδύναμους της κοινωνίας.

Νέο Μνημόνιο με άλλο όνομα

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες από την Ευρωζώνη, αυτά που θα ζητηθούν από την Ελλάδα θα είναι πολύ περισσότερα και βαρύτερα. Η κυρίαρχη άποψη αυτή την περίοδο στο ευρωιερατείο είναι ότι το 3^ο Μνημόνιο πρέπει να αντικατασταθεί από ένα νέο πρόγραμμα. Για προφανείς λόγους δεν θα ονομασθεί Μνημόνιο και δεν θα έχει τυπικώς τη μορφή των προηγουμένων. Θα είναι, ωστόσο, αρκούντως πιεστικό. Θα προβλέπει πρόσθετα μέτρα και κυρίως πρόσθετους “κόφτες”. Επίσης, θα προβλέπει ένα καθεστώς εποπτείας και τακτικών ελέγχων, ασύγκριτα αυστηρότερου από το καθεστώς εποπτείας που ισχύει για όσες χώρες-μέλη χρωστάνε στην Ευρωζώνη.

Το πακέτο αυτό θα ονομασθεί “εθνικές εγγυήσεις” και θα απαιτηθεί από το ευρωιερατείο με το επιχείρημα πως πρέπει να διασφαλισθεί ότι η Ελλάδα θα παραμείνει αυστηρά στις μνημονιακές ράγες. Αυτό δεν θα αφορά μόνο τα δημόσια οικονομικά, αλλά και άλλες πτυχές, κυρίως την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και την εκκαθάριση των “κόκκινων δανείων” με πλειστηριασμούς σπιτιών και εκποίηση επιχειρήσεων.

Αν και προς το παρόν δεν έχει οριστικοποιηθεί το πακέτο των “εθνικών εγγυήσεων”, το μήνυμα έχει φθάσει στην Αθήνα και γι’ αυτό στην κυβέρνηση κάνουν λόγο για «καθαρή έξοδο από το Μνημόνιο». Σύμφωνα με αρμόδια πηγή, ο επιθετικός προσδιορισμός «καθαρή» μπαίνει για να καταδείξει την κατηγορηματική αντίθεση της κυβέρνησης Τσίπρα στις προαναφερθείσες προθέσεις των σκληροπυρηνικών του ευρωιερατείου, οι οποίοι και σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνουν την ατζέντα.

Η ίδια κυβερνητική πηγή υποστηρίζει ότι το Μαξίμου έχει στείλει το μήνυμα ότι δεν πρόκειται να δεχθεί τίποτα περισσότερο από όσα έχουν συμφωνηθεί. Μας υπενθύμισε, μάλιστα, την προ μηνών δήλωση του αντιπροέδρου Δραγασάκη πως κύκλοι του ευρωιερατείου και του ΔΝΤ θα επιχειρήσουν να βάλουν τρικλοποδιές στην πορεία της Ελλάδας για έξοδο από το Μνημόνιο, επειδή την θέλουν σε καθεστώς πλήρους εξάρτησης.

Η επιβεβαίωση του Βίζερ

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η συνέντευξη του επικεφαλής του Euro Working Group Βίζερ (στο insider.gr) αξιολογήθηκε σαν ένα είδος απάντηση των σκληροπυρηνικών του ευρωιερατείου στην ελληνική θέση για “καθαρή έξοδο από το Μνημόνιο”. Αν και ο Βίζερ απέφυγε να μιλήσει συγκεκριμένα, ήταν σαφής όσον αφορά την επιβολή αυστηρής εποπτείας και πιθανότατα νέων μέτρων.

Η εν λόγω συνέντευξη ουσιαστικά επιβεβαιώνει τις πληροφορίες μας και εκ των πραγμάτων προσγειώνει την αισιοδοξία που επικρατεί στο Μαξίμου. Ο Τσίπρας θεωρεί ότι με την έγκαιρη ολοκλήρωση της 3^ης αξιολόγησης η ελληνική διαπραγματευτική θέση έναντι των δανειστών θα ενισχυθεί. Γι’ αυτό και έδωσε δημοσίως εντολή στους εμπλεκόμενους υπουργούς να τελειώσουν με τα 95 προαπαιτούμενα εντός του Νοεμβρίου, ώστε το κλείσιμο της 3^ης αξιολόγησης να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο εντός του Δεκεμβρίου. Από εκεί και πέρα θα έχουν απομείνει λίγα προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση του 3^ου Μνημονίου.

Κατά την ίδια πηγή, από τον Φεβρουάριο-Μάρτιο και αφού θα υπάρχει εικόνα για τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2017, θα αρχίσει ατύπως σε επίπεδο Eurogroup, αλλά και σε επίπεδο κορυφής, η άτυπη διαπραγμάτευση για το καθεστώς μετά τη λήξη του 3^ου Μνημονίου. Ο πρωθυπουργός ελπίζει πως θα καταφέρει να αποτρέψει τα σχέδια των σκληροπυρηνικών του ευρωιερατείου. Ποντάρει γι’ αυτό στην υποστήριξη του προέδρου Μακρόν.

Εν αναμονή της νέας γερμανικής κυβέρνησης

Στο Μαξίμου, μάλιστα, θεωρούν πως η επικριτική δήλωση Μοσχοβισί για τα Μνημόνια εντάσσεται στο πλαίσιο των δηλώσεων του Μακρόν στην Αθήνα. Θεωρούν, μάλιστα, ότι το Παρίσι προωθεί τον Γάλλο επίτροπο για τη συζητούμενη θέση του υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Είναι κοινός τόπος, ωστόσο, πως πολλά θα εξαρτηθούν από το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών και πιο συγκεκριμένα από το κυβερνητικό σχήμα που θα προκύψει. Στην Αθήνα ελπίζουν σε κυβέρνηση “μεγάλου συνασπισμού”. Μία τέτοια λύση συμφέρει και τη Μέρκελ. Στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, όμως, πολλές φωνές προτιμούν την αντιπολίτευση, θεωρώντας ότι η συγκυβέρνηση με τους Χριστιανοδημοκράτες έβλαψε πολιτικά-εκλογικά το κόμμα τους.

Εάν οι Χριστιανοδημοκράτες συνεργασθούν με τους Ελεύθερους Δημοκράτες, η στάση του Βερολίνου θα καταστεί περισσότερο ανελαστική. Υπενθυμίζουμε ότι οι Ελεύθεροι Δημοκράτες έχουν ταχθεί υπέρ το Grexit και υποστηρίζουν ακραίες θέσεις για το ελληνικό πρόβλημα. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η Μέρκελ να δώσει σ’ αυτούς το κρίσιμο υπουργείο Οικονομικών, εάν δεν παραμείνει εκεί ο Σόιμπλε. Κι αυτό, επειδή η καγκελάριος θα μπορεί να κρύβεται πίσω από την ανελαστικότητα του κυβερνητικού εταίρου της όχι μόνο αναφορικά με το ελληνικό πρόβλημα, αλλά και σε σχέση με τις πιέσεις του Μακρόν για τη δρομολόγηση αλλαγών στην Ευρωζώνη.