Η μεγάλη ευκαιρία του Σταύρου στο Κέντρο

Ο Σταύρος Θεοδωράκης και το Ποτάμι έχουν μια μεγάλη πολιτική ευκαιρία: Να παίξουν καταλυτικό ρόλο στον χώρο του προοδευτικού κέντρου και της σοσιαλδημοκρατίας μετά την ψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών, καθώς απαλλάσσονται από τους Αμυρά και Ψαριανό που εδώ και πολύ καιρό επιλέγουν Κυριάκο Μητσοτάκη. Ταυτόχρονα, μπορούν να επωφεληθούν από τον τριχασμό του ΚΙΝΑΛ, από τη μοναξιά της ΔΗΜΑΡ, την αχρωμία της Ένωσης Κεντρώων, αλλά και την ανομολόγητη κρίση του χώρου της Δεξιάς.

Δηλαδή, ο Θεοδωράκης μπορεί να αποπειραθεί να πετύχει ό,τι δεν πέτυχε η κα Γεννηματά με το ΚΙΝΑΛ, η οποία θα επιχειρήσει να το αναστήσει με το συνέδριο τον Μάρτιο, με όρους που δεν της επέτρεψε ο βοναπαρτισμός της να εφαρμόσει κατά τη γέννησή του. Η αποτυχία της κας Γεννηματά να ανασυγκροτήσει τον χώρο του ΠΑΣΟΚ που έγινε με όρους πατερναλιστικούς, οφείλεται σε ένα στρατηγικό σφάλμα: Προτίμησε να εκμεταλλευτεί το όλο ιδεολόγημα του ΠΑΣΟΚ, χωρίς ουσιαστική κριτική και αποβολή των υπευθύνων της παρακμής του, αλλά και χωρίς να χαράξει νέα πορεία.

Εκεί υπάρχει ένα μεγάλο οραματικό, θεωρητικό αλλά και προγραμματικό έλλειμμα, αφού η άτυπη υιοθέτηση της νεοφιλελεύθερης ατζέντας ήδη από το 1996 και μετά, και κυρίως η σύμπραξη ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ του Σαμαρά αποτέλεσε την οριστική πρόσδεση με τη δεξιά. Από πολλούς πολίτες η πρόσδεση αυτή διαβάζεται και ως απόπειρα αμνήστευσης των σκανδάλων και της παράδοσης της χώρας στο ΔΝΤ.

Σήμερα, το εναπομείναν ΠΑΣΟΚ, διότι περί αυτού πρόκειται, είναι τριχασμένο. Συγκεκριμένα, από τη μια οι προεδρικοί της κας Γεννηματά και οι βενιζελικοί που υπηρετούν το αντισυριζαϊκό μέτωπο προσβλέπουν σε μια νίκη Μητσοτάκη. Από την άλλη, οι παπανδρεϊκοί ψάχνουν να βρουν τρόπο να επιστρέψουν στο Κοινοβούλιο και προσβλέπουν σε μια συμπόρευση με την πραγματικότητα του ΣΥΡΙΖΑ.

Η ανοιχτωσιά του Ποταμιού

Η ιδεολογική και λειτουργική ανοιχτωσιά του Ποταμιού επιτρέπει, λοιπόν, σε αυτό μεταρρυθμιστικό κόμμα νέου τύπου που δεν έχει ιστορικά βάρη, να δοκιμάσει την ανασυγκρότηση του χώρου. Εννοείται ότι το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί πια να παίξει τον ρόλο αυτό. Στο επίπεδο της κοινωνίας, είναι μάλλον βέβαιο πως οι πολίτες δεν επιθυμούν πια μονοκομματικές κυβερνήσεις, διότι έχουν υποστεί εθνικές βλάβες από αυτές.

Ως εκ τούτου, ένα αστικό προοδευτικό κόμμα-αμορτισέρ μεταξύ των δύο πόλων θα είναι εθνικά χρήσιμο, ιδιαίτερα μετά την εγκατάλειψη του κέντρου και την υιοθέτηση του ακροδεξιού και νεοφιλελεύθερου πολιτικού λόγου από τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Υπάρχει άλλωστε και το δυσαρεστημένο τμήμα των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας που είναι υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών και το οποίο αναζητεί λύση. Ένα φουσκωμένο Ποτάμι θα μπορούσε να είναι μια κάποια λύση γι΄ αυτούς. Ακόμη και η κίνηση για το κοινωνικό κέντρο του Αντώναρου μπορεί να συμμετάσχει στο εγχείρημα.

Δύο ουσιαστικά ζητήματα

Βέβαια, υπάρχουν δύο ουσιαστικά ζητήματα. Το πρώτο είναι μια ισχυρή δέσμευση ότι το εγχείρημα δεν θα αποτελέσει σε καμία περίπτωση δεκανίκι της σαμαρικής δεξιάς του Κυριάκου Μητσοτάκη. Κι αυτό το στίγμα πρέπει να δοθεί με έντονη και συστηματική κριτική στον λαϊκισμό της ΝΔ, αλλά και με έναρξη μιας συνεννόησης με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση μπορεί να είναι το όχημα της σύγκλισης. Το δεύτερο πρόβλημα είναι η προσωπικότητα του αρχηγού Σταύρου Θεοδωράκη, που με την επικοινωνιακή του αυτοπεποίθηση και την ιδιοκτησιακή αντίληψή του απώθησε πολλές ανεξάρτητες προσωπικότητες που στην κυριολεξία έστησαν το Ποτάμι.

Αν ο Θεοδωράκης πήρε το μάθημά του και αν θέλει να δοκιμάσει την ευκαιρία που ανοίγεται, πρέπει να τα ξεπεράσει αυτά και να καλέσει σήμερα τον Θεοχαρόπουλο, ο οποίος εντασσόμενος θα μπορούσε να διασώσει την κοινοβουλευτική ομάδα του Ποταμιού. Αυτή είναι η πολιτική. Επειδή και οι δύο διέψευσαν ένα τέτοιο ενδεχόμενο για λόγους «ηθικής», πρέπει να μιλήσουν και να ξεπεράσουν τους ενδοιασμούς τους. Αν έτσι κερδίσουν χρόνο, μπορεί να χτίσουν κάτι νέο, μαζί με τους παπανδρεϊκούς και άλλες κινήσεις σοσιαλδημοκρατικές και κόμματα του κέντρου που να συμπορευτούν.

Fast track

Εννοείται ότι όλα πρέπει να γίνουν fast track, στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου με ανοιχτές διαδικασίες που θα παρακολουθεί ο κόσμος στο διαδίκτυο live. Έτσι, στις ευρωεκλογές μπορούν να καταγράψουν αισθητή δύναμη, ενδεχομένως και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Θα μπορούσαν να στηρίξουν τον Γερουλάνο ως ενδιάμεση λύση και να τον αποσπάσουν από το ΚΙΝΑΛ.

Ένα τέτοιο σενάριο έχει βέβαια να αντιμετωπίσει τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ που εποφθαλμιούν τον σοσιαλδημοκρατικό χώρο και το προοδευτικό κέντρο. Θα είναι μια μάχη που θα ανεβάσει τον πολιτικό λόγο στο προγραμματικό και ιδεολογικό επίπεδο. Πάντως, αν μπορέσουν να συμπράξουν Κέντρο και ΣΥΡΙΖΑ στην αναθεώρηση του Συντάγματος, θα κερδίσουν και οι δύο στην κοινή γνώμη, γιατί υποδόρια θα υποδείξουν μια μακροπρόθεσμη λύση για τον τόπο, κάτι που θα εκτιμήσουν και οι Βρυξέλλες και οι αγορές.