Η ΜΚΟ, ο Ρόντος και το βολικό θύμα – Μία δίκη που αποκαλύπτει πολλά

Αυτές τις μέρες διεξάγονται στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών τα καταληκτικά στάδια μιας δίκης που συμπυκνώνει εμβληματικά χαρακτηριστικά της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά και χαρακτηριστικά του εσωτερικού πολιτικού γίγνεσθαι στην τελευταία 20ετία. Από το κατηγορητήριο, από τις μαρτυρικές καταθέσεις και απολογίες, από την όλη δικαστική διαδικασία προβάλλει, ωμή και αφτιασίδωτη, η εκσυγχρονιστική εκδοχή της εξάρτησης.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά. Το 2001-03, όταν μεσουρανούσαν το Χρηματιστήριο και η αστακομακαρονάδα, η Ελλάς ανακάλυψε την διπλωματία της ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας. Μαζί και το κατ’ εξοχήν πρόσφορο εργαλείο: τις ΜΚΟ. Από τον Μακαριστό Χριστόδουλο μέχρι την Μαρία Δαμανάκη, οι πάντες σπεύδουν να ιδρύσουν, απ’ ευθείας ή παρενθέτως, ΜΚΟ. Πεδίο δραστηριότητας από την Παταγωνία μέχρι την Αρκτική: φάλαινες, φώκιες, πιγκουίνοι, σεισμόπληκτοι, πληγέντες από τσουνάμι, Πατριαρχεία και οι Φίλοι αυτών χρήζουν βοηθείας, ού μην και αναπτύξεως!

Όλοι όμως αυτοί έρχονται δεύτεροι! Διότι, πρωτοπόρος η ΕΥΠ (ήδη επί Νάτσινα έφτιαχνε κλιμάκια σε Κίνα και Λατινική Αμερική!) δραστηριοποιείται από το 2000 στην Βοσνία με “εξειδικευμένη” σε αποναρκοθετήσεις ΜΚΟ. Χέρι-χέρι με δυτικές υπηρεσίες επιχειρεί για να εντοπίσει όχι μόνον νάρκες αλλά και τον φυγάδα τότε Κάρατζιτς…

Σενάρια συνωμοσίας; Διόλου! Τα καταθέτουν ανώτατα στελέχη του Στρατού και της ΕΥΠ, ενόρκως στο Τριμελές Εφετείο Αθηνών το 2017! Και τα επαναλαμβάνουν στο Πενταμελές Εφετείο προ μηνός μόλις. Πώς, όμως, φτάσαμε από την Βοσνία στο Πενταμελές; Όταν το 2001 ο Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών ίδρυσε στο υπουργείο Εξωτερικών την Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) διόρισε γενικό διευθυντή τον από το 1998 σύμβουλό του Άλεξ Ρόντο εκ Μαδαγασκάρης. Αυτός ο υπερπόντιος Έλλην, με βρετανική και αμερικανική υπηκοότητα επίσης, είχε ήδη αριστεύσει ως άνθρωπος για ειδικές αποστολές. Είναι κοινό μυστικό ότι με στρατηγείο την ελληνική πρεσβεία στο Βελιγράδι είχε ενορχηστρώσει την τελική φάση ανατροπής του Μιλόσεβιτς.

Επί των ημερών τους, αποφασίζεται το 2003 ότι η ίδια ελληνική ΜΚΟ θα συλλέξει νάρκες στο Νότο του Λιβάνου και εν συνεχεία, στο Ιράκ. Τις σχετικές συμβάσεις υπογράφουν μια σειρά από υπηρεσιακά στελέχη της ΥΔΑΣ και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου. Μεταξύ αυτών που έχουν υπογράψει είναι και ο αναπληρωτής διευθυντής της ΥΔΑΣ Νίκος Τσαμαδός (τότε Σύμβουλος Πρεσβείας).

Γενικό πρόσταγμα ο Ρόντος

Ο Τσαμαδός είχε εντυπωσιακή θητεία στην ελληνική πρεσβεία στην Βηρυτό ως επιτετραμμένος στην περίοδο κορύφωσης του εκεί εμφυλίου. Τότε δηλαδή που ο Έλληνας πρέσβης δεν τολμούσε ούτε να ζυγώσει! Καταδικάστηκε σε 12 χρόνια κάθειρξης από το Τριμελές Εφετείο το 2017 (επί Νίκου Κοτζιά υπουργού Εξωτερικών και Μίμη Παπαγγελόπουλου αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης) ότι δολίως, δηλαδή εκ προθέσεως, ζημίωσε το Δημόσιο με 8.000.000 ευρώ και κάτι ψιλά.

Ο συγκατηγορούμενος τους Ρόντος, που είχε και το αναμφισβήτητο πρόσταγμα, αθωώθηκε. Οι υπουργοί που αποφάσισαν την χρηματοδότηση των συγκεκριμένων έργων από την συγκεκριμένη ΜΚΟ ουδέποτε κατηγορήθηκαν, λόγω της παραγραφής που προέβλεπε ο Νόμος περί ευθύνης υπουργών!

Την συγκεκριμένη υπόθεση είχε ελέγξει και τακτοποιήσει ως προς τα παραστατικά της τελεσίδικα το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2009. Ωστόσο, το 2015 την ξανάνοιξε ο Κοτζιάς, υιοθετώντας παλαιότερες καταγγελίες του πρέσβη Νίκου Βαμβουνάκη ότι οι αποναρκοθετήσεις σε Λίβανο και Ιράκ δεν έγιναν και τα χρήματα αδικαιολογήτως κατεβλήθησαν. Πράγματι, ο διευθυντής της ΜΚΟ που είχε αναλάβει την εργολαβία (Τζεβελέκος) και η σύζυγός του βρέθηκαν με ακίνητα, το πόθεν έσχες των οποίων είναι σκοτεινό.

Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι προήλθαν από αμοιβές του από Υπηρεσία για την πολυετή συλλογή πληροφοριών και όχι ναρκών. Άλλωστε, η ΜΚΟ Αποναρκοθέτησης ήταν εξ ορισμού μη-κερδοσκοπική εταιρεία. Ο ενδελεχής έλεγχος δεν διαπίστωσε αδικαιολόγητα περιουσιακά στοιχεία στον Τσαμαδό, ο οποίος πένεται. Ωστόσο, καταδικάστηκε πρωτοδίκως, διότι διευκόλυνε τον παράνομο πλουτισμό του Τζεβελέκου, καθώς δολίως δεν του ζήτησε να προσκομίσει ισόποση εγγυητική τραπεζική επιστολή για τα 10.000.000 που έλαβε για την αποναρκοθέτηση!

Στήθηκε επειγόντως

Το Τριμελές Πρωτοδικείο δεν πείσθηκε ότι οι αποναρκοθετήσεις δεν έγιναν, όπως ισχυρίσθηκε ο μάρτυρας κατηγορίας πρέσβης Βαμβουνάκης. Άλλωστε, οι κατηγορούμενοι εμφάνισαν επιστολές του Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων του Λιβάνου και της Αμερικανικής Διοίκησης στο Ιράκ που πιστοποιούσαν συλλογή ναρκών σε εκτάσεις ίσες με το συμφωνηθέν εμβαδόν. Το Τριμελές Πρωτοδικείο, όμως, πείσθηκε ότι οι αποναρκοθετήσεις ήταν υπερκοστολογημένες, καθώς ο μάρτυρας Βαμβουνάκης ενόρκως κατέθεσε ότι στο Google βρήκε αποναρκοθετήσεις με μικρότερο κόστος! Και όταν βέβαια ομιλεί το Google, πίπτει πέλεκυς Δικαιοσύνης! Επί πάντων, πλην βεβαίως του Ρόντου.

Αυτό που αναδείχθηκε στο Τριμελές Εφετείο ήταν ότι μια υποστελεχωμένη Υπηρεσία στήθηκε κατεπειγόντως από τον υπουργό όχι τόσο για να συμβάλει στην ανάπτυξη του Τρίτου Κόσμου, αλλά για να μοιράσει δημόσιο χρήμα. Το ΑΕΠ της χώρας ανέβηκε και, βάσει δεσμεύσεως που ανελήφθη στον ΟΟΣΑ (DAC), το 1,5% του ελληνικού ΑΕΠ πρέπει να διατίθεται σε ανθρωπιστική ή αναπτυξιακή βοήθεια. Την διαχείριση αυτού του πακτωλού αναλαμβάνει ο Ρόντος, ο ανατροπεύς του Μιλόσεβιτς και μετέπειτα (2008-09) σύμβουλος του δυτικόφιλου προέδρου της Γεωργίας Σαακασβίλι, όταν αυτός εξαπέλυσε την καταστροφική για τη χώρα του επίθεση στη Νότια Οσετία.

Έτσι, μετά από αμερικανικό αίτημα, αποφασίστηκε η προαναφερθείσα ελληνική ΜΚΟ να αποναρκοθετήσει το Νότο στο Λίβανο, όπου η Χεζμπολάχ και οι Ιρανοί είχαν ισχυρά ερείσματα. Ας σημειωθεί ότι όπως δείχνει η διεθνής πρακτική, η αποναρκοθέτηση χρησιμοποιείται ως κάλυμμα και για την συλλογή και πληροφοριών. Ποιος ντόπιος δεν συμπαθεί έναν που μαζεύει τις νάρκες από τα χωράφια του, ειδικά αν προέρχεται από χώρα που δεν έχει ιμπεριαλιστικό παρελθόν;

Ο Τσαμαδός δεν επέλεξε τη συγκεκριμένη ΜΚΟ. Την επέλεξε ο γενικός διευθυντής Ρόντος. Προσυπέγραψε την σχετική σύμβαση, μολονότι δεν είχε (διότι ο ιδρυτικός νόμος της ΥΔΑΣ δεν προέβλεπε) ούτε νομικό σύμβουλο, ούτε πραγματογνώμονα ναρκαλιευτή για να τους τεκμηριώσει το κόστος της αποναρκοθέτησης. Η συγκεκριμένη ΜΚΟ διέθετε λαμπρές περγαμηνές για πρόσφατες αποναρκοθετήσεις στην Βοσνία, τις οποίες υπέγραφε ο Αμερικανός Διοικητής των Δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.

Ο ρόλος του Κοτζιά

Το κατηγορητήριο υποθέτει ότι ο Τσαμαδός υπέγραψε δολίως τις συμβάσεις, επιδιώκοντας να ζημιωθεί το Δημόσιο. Δεν απέδειξε ότι επήλθε ζημία του Δημοσίου, δηλαδή ότι οι αποναρκοθετήσεις κόστιζαν λιγότερο από τα 10.000.000 που πληρώθηκαν. Γι’ αυτό και η εισαγγελέας στη δίκη ζήτησε την αθώωσή του, αλλά οι δικαστές αποφάσισαν ότι ήταν ένοχος.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η αρχική παραπομπή του Ρόντου τo 2015, έδωσε στον υπουργό Κοτζιά ένα διαπραγματευτικό χαρτί έναντι των Αμερικανών, με τους οποίους ο Ρόντος έχει συνεργασθεί και διατηρεί άριστες σχέσεις. Κατά τις ίδιες πηγές, η απαλλαγή του Ρόντου στα τέλη του 2017 δεν είναι άσχετη με τους ελιγμούς του Κοτζιά, ο οποίος –όπως ισχυρίζονται– αποζητούσε την αποδοχή της Ουάσιγκτον.

Γεγονός είναι, πάντως, πως μόλις ανέλαβε υπουργός, ο Κοτζιάς διέταξε νέα έρευνα για την ελεγμένη και τακτοποιηθείσα από το Ελεγκτικό Συνέδριο σύμβαση των αποναρκοθετήσεων. Ανακάλεσε αμέσως τον Τσαμαδό από την Βραζιλία, όπου υπηρετούσε ως πρέσβης, παρά την αντίθετη γνώμη του Υπηρεσιακού Συμβουλίου του υπουργείου, σαν να ήταν ήδη ένοχος!

Κατ’ αυτόν το τρόπο ο Κοτζιάς εγκαινίασε με το καλημέρα μια εκστρατεία κάθαρσης ή “κάθαρσης”, η οποία είχε και ένα αποτέλεσμα που –σύμφωνα με διπλωμάτες– πολύ επιζητούσε: να τρομοκρατήσει τους υπηρεσιακούς παράγοντες για να επιβάλει αυταρχικό έλεγχο. Παρέπεμψε περίπου 30 διπλωμάτες για κάποιες υπογραφές που είχαν βάλει κατά την θητεία τους στην ΥΔΑΣ, αλλά όλοι απαλλάχθηκαν με βουλεύματα.

Σύροντας  στα δικαστήρια τον Τσαμαδό το μήνυμα ελήφθη σχεδόν απ’ όλους στο υπουργείο Εξωτερικών. Όποιος διπλωμάτης δεν έσκυψε το κεφάλι, υπέστη τη μήνη του υπουργού με δυσμενείς μεταθέσεις και υπηρεσιακές διώξεις. Ας σημειωθεί ότι ο Τσαμαδός ήταν ιδιαιτέρως δημοφιλής στη διπλωματική υπηρεσία, εξ ου και διετέλεσε επί δύο θητείες πρόεδρος στην Ένωση Διπλωματικών Υπαλλήλων. Είναι αυτός που είχε αποκαλύψει την μεθόδευση για την φυγάδευση Καραβέλα στην Ουρουγουάη επί υπουργίας Ντόρας Μπακογιάννη.

“Γρηγορόσημο” για θεωρήσεις

Διώκοντας την διαφθορά και “διαφθορά” των ετών 2004-2009, ο Κοτζιάς και οι συνεργάτες του (επί το πλείστον φίλοι του από την εποχή που υπηρετούσαν μαζί στο επιτελείο του Γιώργου Παπανδρέου όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών) δεν είχαν ούτε όρεξη ούτε χρόνο να πατάξουν την επί των ημερών τους κραυγαλέα διαφθορά, που γιγαντώθηκε από την πώληση χιλιάδων θεωρήσεων Schengen σε άτομα από την Μέση Ανατολή και την Τουρκία. Αιτήσεις που έκανε δεκτές η Ελλάδα, ενώ είχαν απορριφθεί από τα εκεί γερμανικά και γαλλικά προξενεία!

Στους διαδρόμους του υπουργείου ψιθυριζόταν ότι εκείνη την εποχή υπήρχε “γρηγορόσημο” για εκάστη των περίπου 700.000 κατ’ έτος τουριστικών θεωρήσεων από Ρωσία. Ακόμα κι αν δεν ισχύει για όλες τις περιπτώσεις, καταδεικνύεται το ύψος του μαύρου χρήματος που διέλαθε της προσοχής του “Ροβεσπιέρου” υπουργού, που αυτές τις ημέρες διαμαρτύρεται σαν άλλη “αποπλανημένη κορασίδα” για τα όσα πράττουν τα Σκόπια στο Euro! Γιατί όταν υπέγραφε τη Συμφωνία των Πρεσπών δεν είχε φροντίσει να υπάρχουν ρήτρες;

Εν κατακλείδι, η καταδίκη του Τσαμαδού καθιστά τα όσα διαπράχθηκαν με κύρια ευθύνη των ανωτέρων του “τέλειο έγκλημα”! Φορτώνοντας όλες τις ευθύνες σ’ έναν, έστω επιπόλαιο, αλλά κατά γενική ομολογία εντιμότατο υπηρεσιακό παράγοντα και στέλνοντάς τον στη φυλακή, οι Έλληνες δικαστές το μόνο που θα καταφέρουν είναι να συμπράξουν στο “τέλειο έγκλημα”. Αν ήμουνα στη θέση τους θα έστελνα κάποιο πρόσωπο εμπιστοσύνης μου να ρωτήσει στο άσχετο όποιον διπλωμάτη γνωρίζει ή μπορεί να προσεγγίσει για το ποιόν του Νίκου Τσαμαδού. Ο “χορός” (με την αρχαιοελληνική έννοια) θα είχε να τους πει πολλά και διαφωτιστικά…