Η παρέμβαση Καραμανλή, ο Σαμαράς και το λόμπι του κατευνασμού στη ΝΔ

Εσωκομματικές αναταράξεις στη ΝΔ αλλά και κυματισμούς στο ευρύτερο πολιτικό σύστημα προκαλεί η παρέμβαση Καραμανλή ο οποίος μετά τον Αντώνη Σαμαρά και στο ίδιο μήκος κύματος, εξέφρασε την ανησυχία του για τα εθνικό αλλά και για το κοινωνικό ζήτημα της χώρας.

Οι δύο πρώην πρωθυπουργοί και παράγοντες της δεξιάς παράταξης, οι οποίοι διατηρούν επικοινωνία, συμμερίζονται κοινές ανησυχίες για την διεθνή τοποθέτηση της χώρας σε συνάρτηση με την στρατηγική αντιμετώπισης των ελληνοτουρκικών διαφορών μέσα σε ένα αναθεωρητικό από τον πόλεμο στην Ουκρανία περιβάλλον. Η παρουσία του Αντώνη Σαμαρά στην ομιλία του Κώστα Καραμανλή και ο εγκάρδιος χαιρετισμός τους (εν αντιθέσει με το χτύπημα στον ώμο του Κώστα Καραμανλή στην Ντόρα Μπακογιάννη), έχει την δική του σημειολογία για την σχέση των δύο πρώην πρωθυπουργών.

Υπ’ αυτό το πρίσμα οι δύο δεν στρέφονται εναντίον του Κυριάκου Μητσοτάκη. Για την ακρίβεια δεν στρέφονται μόνο εναντίον του νυν προέδρου της ΝΔ, ή δεν είναι αυτή η αφετηρία τους, αλλά εναντίον εκείνου που ο Σαμαράς περιέγραψε σαν «λόμπι του κατευνασμού» στα ελληνοτουρκικά και της πλήρους ευθυγράμμισης με τα κελεύσματα των υπερατλαντικών συμμάχων στα διεθνή ζητήματα.

Από μόνο του το στοιχείο ότι ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, μίλησε για πρώτη φορά σε ανοιχτή δημόσια ομιλία μετά από δώδεκα χρόνια, θα ήταν αρκετό ώστε η είδηση να έχει καλύτερη υποδοχή από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης. Πολλώ δε μάλλον που η ομιλία του είχε καίριες επισημάνσεις (είτε συμφωνεί κανείς είτε όχι) για την δύσκολη για την χώρα συγκυρία και πολιτικά μηνύματα με αποδέκτες εντός και εκτός χώρας.

Υποβάθμιση της παρέμβασης

Παρόλα αυτά μόνο η «Εστία», ως συντηρητική εφημερίδα της δεξιάς παράταξης και η «Εφ. Συν», που στάθηκε κυρίως στην εσωκομματική παράμετρο, έκαναν την παρέμβαση Καραμανλή πρώτο θέμα τους και ορισμένα site, φυσικά μεταξύ των οποίων το slpress.gr. Τα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης την υποβάθμισαν αν δεν την αποσιώπησαν, ενώ ορισμένα site την έκαναν παράγραφο μέσα σε ευρύτερα θέματα.

Η αντιμετώπιση αυτή δικαίωσε και την αναφορά του Καραμανλή για τα μέσα ενημέρωσης «τον αποκλεισμό της αντίθετης άποψης και την υπερσυσσώρευση ισχύος στην ενημέρωση σε λίγα ιδιωτικά χέρια». Το ότι το μιντιακό σύστημα είναι σε ανοικτή γραμμή με το Μέγαρο Μαξίμου και από την επόμενη ημέρα προσπάθησε να απαξιώσει την παρέμβαση με χαμηλού επιπέδου παραπολιτικά, έχει την δική του σημασία. Όσο για το Μαξίμου έκανε ότι δεν κατάλαβε -προφανώς το αντιμετώπισε σαν ψιχάλα.

Ο Κώστας Καραμανλής είπε με τον δικό του τρόπο και ύφος αυτά που είχε πει πριν από τρεις εβδομάδες στο Συνέδριο της ΝΔ ο Αντώνης Σαμαράς. Στρέφονται εναντίον αυτού που ο Αντώνης Σαμαράς περιέγραψε ως «λόμπι του κατευνασμού» στα ελληνοτουρκικά και της κυρίαρχης άποψης ότι «εάν φύγουμε από τον μαξιμαλισμό μας και κάνουμε λελογισμένες υποχωρήσεις τότε θα υπάρξει συμβιβασμός με την Τουρκία». Την έχουν εκφράσει ο Νίκος Κοτζιάς, ο Γιώργος Κατρούγκαλος αλλά και ο Νίκος Δένδιας.

Βολές στο λόμπι του κατευνασμού

Ο Κώστας Καραμανλής είπε καθαρά ότι τέτοιου είδους ψευδαισθήσεις εγκυμονούν κινδύνους για την εθνική κυριαρχία, ξεκινούν από λάθος ανάγνωση της Τουρκίας η οποία συμπεριφέρεται σαν ηγεμονική δύναμη και θέλει δορυφόρους της τα κράτη της περιοχής και, εν τέλει, ότι με εθνικές υποχωρήσεις δεν εξαγοράζεται η ειρήνη (είναι η άποψη που σε επιστημονικό επίπεδο έχει εκφράσει από το 1990 ο Παναγιώτης Κονδύλης και με το δικό του πολιτικό αισθητήριο είχε διατυπώσει ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν έλεγε ότι «η Τουρκία είναι μία εγγενώς επεκτατική δύναμη»).

Ο μεν Σαμαράς έχει δηλώσει ότι «δεν κάνεις διάλογο με πειρατές», ο δε Καραμανλής είπε ότι «η Τουρκία συμπεριφέρεται σαν περιφερειακός ταραξίας». Και οι δύο είπαν ότι μέσα σε αυτές τις συνθήκες δεν κάνεις διάλογο και επιπλέον όσον αφορά την συνεκμετάλλευση αυτή προϋποθέτει καθορισμό των ζωνών γιατί διαφορετικά είναι συνεκμετάλλευση της δικής σου εθνικής ιδιοκτησίας.

Ο Κώστας Καραμανλής απάντησε στους επικριτές της «δήθεν σχολής της ακινησίας» ότι είναι προτιμότερη η ακινησία που διατηρεί το status quo υπέρ της χώρας παρά μία κινητικότητα που εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα. Θύμισε το σχέδιο Ανάν που αν δεν είχε αποτραπεί θα είχε μετατρέψει την Κύπρο σε δορυφόρο της Τουρκίας, ενώ ήταν ένα βήμα πιο πίσω από τον Σαμαρά στο Μακεδονικό σε σχέση με την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, όπου όμως προειδοποίησε ότι «Κομμένα όμως με το μαχαίρι οι αλυτρωτισμοί και οι βαλκανικής κοπής κουτοπονηριές!».

Πιο σκληρός όμως ήταν σε ότι αφορά το Ουκρανικό, πάλι σε συναντίληψη με τον Σαμαρά. Ο Κώστας Καραμανλής είπε ότι οι ΗΠΑ ίσως και να έχουν συμφέρον στην συνέχιση του πολέμου και γι’ αυτό θα πρέπει η Ευρώπη να πάρει πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της ειρήνευσης. Είναι σε διαμετρικά αντίθετη γραμμή από τον Κυριάκο Μητσοτάκη που είναι πρωτοπόρος της αμερικανικής αντίληψης και στέλνει όπλα στην Ουκρανία. Ο Καραμανλής όπως και ο Σαμαράς προειδοποίησε ότι η διένεξη μπορεί να εξελιχθεί σε μία συνολικότερη αντιπαράθεση της Δύσης με τον υπόλοιπο κόσμο και να προκαλέσει έναν συνασπισμό Κίνας, Ρωσίας, Ινδίας και άλλων περιφερειακών χωρών από την οποία θα βγει χαμένη.

Διαφορετική στρατηγική

Έχει ενδιαφέρον όμως ότι μίλησε και για την διεύρυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων επικαλούμενος τον Joel Kotkin, και το συντηρητικό περιοδικό Spectator για να καταλήξει: «Υγιής όμως δημοκρατία χωρίς κοινωνική συνοχή δεν είναι εφικτή. Προοπτική ηρεμίας και ομαλότητας με αποκλεισμούς και στέρηση της ελπίδας από τους πολλούς για ένα καλύτερο αύριο, είναι όνειρο θερινής νυκτός». Ο Σαμαράς το είχε πει με τον δικό του τρόπο: «πρέπει να εξηγήσουμε στον κόσμο πώς θα ζήσει με 700 και 800 ευρώ».

Οι δύο πρώην πρωθυπουργοί δεν στρέφονται κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη, για την ακρίβεια δεν είναι αυτός ο στόχος τους. Περιγράφουν όμως ένα πλαίσιο στρατηγικής για την θέση της χώρας στον διεθνή περίγυρο και για την αντιμετώπιση της μείζονος, υπαρξιακής απειλής της Τουρκίας, που είναι σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από την υποχωρητική σχολή στα εθνικά ή το “λόμπι του κατευνασμού” στο οποίο για δικούς του λόγους και από την δική του αφετηρία εντάσσεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο πρωθυπουργός είχε την ψευδαίσθηση ότι με προσωπική διπλωματία με τον Ερντογάν επί τη βάση των οικονομικών συμφερόντων των δύο χωρών θα μπορούσε να υπερβεί την παραδοσιακή διπλωματία και την ιστορία. Είναι σαφές ότι είναι πολύ πιο κοντά στην αντίληψη Σημίτη και για να μην τον αδικούμε του πατέρα του. Τώρα πληρώνει το κόστος.

Δεν περιορίζονται όμως μόνο στο εθνικό ζήτημα, αν και ξεκινούν και εμμένουν σε αυτό, φθάνουν μέχρι το κεντρικό ζήτημα του οικονομικού μοντέλου της χώρας, εκφράζοντας τις επιφυλάξεις για την νεοφιλελεύθερη αποδιοργάνωση. Το θέτουν είτε με όρους ενεργειακής πολιτικής, ο Αντώνης Σαμαράς, είτε με όρους κοινωνικής συνοχής, ο Κώστας Καραμανλής. Φυσικά αν προχωρήσουν στον πυρήνα του ζητήματος θα έχουν απέναντί τους το συνολικό κλεπτοκρατικό σύστημα της χώρας.

Η εθνική στρατηγική, εκφράζεται από τους δύο πρώην πρωθυπουργούς και προέδρους της ΝΔ και ικανοποιεί ένα σημαντικό κομμάτι της παραδοσιακής συντηρητικής δεξιάς. Οι προειδοποίηση προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη «να μην προχωρήσει σε Πρέσπες του Αιγαίου» είναι σαφής. Εάν το πράξει θα τους βρει απέναντι και μαζί τον κύριο όγκο των δυνάμεων της ΝΔ. Σε αυτή την περίπτωση θα κάνουν το επόμενο βήμα. Η θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι εύκολη, έχει μεν την στήριξη του συστήματος -της κυρίαρχης αυτή την στιγμή πτέρυγας-, αλλά όχι του κόμματος που ηγείται.

Αριστερή αμηχανία για Τουρκία

Οι τοποθετήσεις όμως των δύο παραγόντων της δεξιάς παράταξης εξ αντανακλάσεως έστω μεταφέρουν και το ερώτημα στον άλλο πολιτικό χώρο της ευρύτερης κεντροαριστεράς είτε εκφράζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ είτε από το ΠΑΣΟΚ. Ο χώρος της Κεντροαριστεράς διαθέτει αντίστοιχη εθνική στρατηγική ή μένει ακόμη στην γραμμή να τα βρούμε με την Τουρκία και αν είμαστε αρκετά διαλλακτικοί θα υπάρξει επωφελής συμβιβασμός. Εν ολίγοις στην παλιά θεωρία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης του Κώστα Σημίτη που την μετέτρεψε σε ελληνοτουρκική φιλία ο Γιώργος Παπανδρέου.

Η πρόσφατη ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ που ζητά να συνεχιστούν οι προσπάθειες για διάλογο με την Τουρκία δείχνουν ότι κινείται στην ίδια γραμμή που όμως έχει καταρρεύσει αφού ο Ερντογάν έχει περάσει στην επόμενη πίστα. Κάπως έτσι η μεγάλη μάζα της πατριωτικής αριστεράς μένει δίχως πολιτική στέγη. Το ΚΙΝΑΛ διά του Κατρίνη απηύθηνε το ερώτημα στον Κυριάκο Μητσοτάκη «αν έχει εγκαταλείψει το δόγμα ότι έχουμε μία διαφορά μόνο με την Τουρκία, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας», αλλά στην συνέχεια το απέσυρε.

Είναι δε αποθαρρυντικό ότι καθαρή θέση υπέρ της ειρήνης και αντίστοιχη θέση της χώρας στο Ουκρανικό εκφράζουν δύο συντηρητικοί πολιτικοί, ο Σαμαράς και Καραμανλής και όχι η αριστερά και η κεντροαριστερά της χώρας η οποία κινείται φοβικά και βάζει περιφερειακά ζητήματα, όπως γιατί ενημερωθήκαμε από τον Σολτς για την αποστολή στρατιωτικού υλικού.