Η “αντιπολιτική” απειλεί το “ακραίο κέντρο”

Αν ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν κάνει περίπατο στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, αυτό θα οφείλεται στον άνεμο της “αντιπολιτικής” που διαπερνά το εκλογικό σώμα, όχι μόνο στη χώρα του, αλλά και σε ολόκληρη την Δύση. Αν μάλιστα ο δρόμος δεν τον βγάλει στο Ελιζέ, αυτό θα σημαίνει ότι ο άνεμος της “αντιπολιτικής” θα έχει μετατραπεί σε αντικυκλώνα, τύπου Τραμπ.

Η “αντιπολιτική” είναι ένα κοινωνικό ρεύμα που διαπερνά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα και εκφράζει την δυσαρέσκεια για τη μονοκαλλιέργεια των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, των διευρυνόμενων ανισοτήτων και εκδηλώνει με διάφορους τρόπους μια συνολική κριτική προς την πολιτική και τον τρόπο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών. Το ρεύμα της αντιπολιτικής εκφράστηκε έντονα στον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών.

Εξαφανίστηκε το Σοσιαλιστικό Κόμμα που κυβέρνησε ως νεοφιλελεύθερο, τιμωρήθηκε αυστηρότατα η γκωλική Δεξιά, το 7% στον φασίστα Ερίκ Ζεμούρ που ήταν ευθεία αμφισβήτηση της συστηματοποίησης της Μαρίν Λεπέν κ.ο.κ. Είναι χαρακτηριστική η ατάκα ενός σοσιαλιστή πολιτικού στο κανάλι TV5 που είπε: «Στον δεύτερο γύρο θα ψηφίσω Μακρόν, αλλά όχι τον Μακρόν». Το “σπάσιμο διαχωριστικών γραμμών”, που αποτέλεσε τον κοινό παρονομαστή των πολιτικών αναλύσεων, στην ουσία του έχει ταξικό χαρακτήρα.

Η αντιπολιτική δεν είναι μόνο η αποστροφή προς τα πολιτικά πρόσωπα και στα παραδοσιακά κόμματα. Είναι, κυρίως, η εκδίκηση των πολιτών προς το σύστημα που τους προσβάλει με την κωφότητά του, την υποκρισία του, με τον κεκαλυμμένο αυταρχισμό του. Που τους φτωχοποιεί, που τους αφαιρεί κατεκτημένα δικαιώματα, που δεν τους δίνει προοπτική. Η εκδίκηση των ψηφοφόρων προσλαμβάνει εκατοντάδες μορφές, που άλλοτε καταγράφεται με το “δεν ξέρω/δεν απαντώ”, την αποχή από τις εκλογές (40% στην Ελλάδα), το άκυρο/λευκό (2%), την ψήφιση άσχετων κομμάτων για πλάκα, την ψήφιση των λεγόμενων αντισυστημικών κομμάτων ανεξαρτήτως απόχρωσης, αλλά και με αυθόρμητα κινήματα του τύπου “Πλατεία”, “Κίτρινα Γιλέκα”, εισβολή στο Καπιτώλιο, αντιεμβολιαστές, κά.

Η επώαση του αυγού του φιδιού

Όπως έχουμε ισχυρισθεί σε παλαιότερα κείμενα, το ρεύμα κατά των lockdown και του υποχρεωτικού εμβολιασμού που διαπέρασε την Ευρώπη, πέρα από τις επιφανειακές εξηγήσεις και εξορκισμούς του, οφειλόταν και σε ένα υποδόριο φόβο για την απώλεια της όποιας ελευθερίας έχει απομείνει. Δεν ήταν μόνο μια αντίδραση στην “υγειονομική δικτατορία”, ήταν και μια αυθόρμητη αντίδραση στον “καπιταλισμό της επιτήρησης”.

Οι αιτίες της γέννησης του φαινομένου της “αντιπολιτικής” είναι πολλές και βαθιές. Πέρα από τις προφανείς που ήδη αναφέραμε, βαρύνοντα ρόλο παίζει η διαφθορά και η καταλήστευση του δημόσιου πλούτου, ο οριζόντιος λαϊκισμός που διαπερνά όλο το κομματικό σύστημα, η αυξανόμενη αίσθηση της χειραγώγησης της κοινής γνώμης, ο ρόλος των συστημικών μέσων ενημέρωσης που σε συνδυασμό με την αποσάθρωση των μεσαίων στρωμάτων και την οικονομική καχεξία των πολλών, προκαλεί βαθιά δυσαρέσκεια, την οποία η εκλογική τετραετία/πενταετία δεν επαρκεί για να εκτονώσει.

Η “αντιπολιτική” δεν είναι ιδεολογία, είναι πολιτική στάση. Έχει δε ένα χαρακτήρα αντάρτικου, δηλαδή, εκδηλώνεται κάθε φορά που δίνεται η ευκαιρία να αμφισβητηθεί, να χτυπηθεί το σύστημα. Οι εργάτες και οι άνεργοι που ψήφιζαν Αριστερά στη Γαλλία και ψηφίζουν Λεπέν δεν το κάνουν επειδή έγιναν φασίστες, αλλά γιατί ξέρουν ότι η ψήφος τους εκεί πονάει το σύστημα. Παρά την κινητικότητα ανάμεσα στα κόμματα και τα κινήματα των ψηφοφόρων που λειτουργούν “αντιπολιτικά”, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ωθούνται ολοένα προς ακραίες επιλογές και συμπεριφορές.

Το “αυγό του φιδιού” δεν το επωάζει μόνο η αντιπολιτική, αλλά εξίσου και ίσως περισσότερο η πολιτική ορθότητα, η οποία προσλαμβάνει ισοπεδωτική λειτουργία, καταγγέλλοντας κάθε κριτική, κάθε αντίθετη άποψη σαν λαϊκιστική, συνομωσιολογική, επικίνδυνη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των νεοφιλελεύθερων της “πολιτικής ορθότητας” που καταγγέλλουν σαν φιλοπουτινικούς και αργυρώνητους όσους επικρίνουν τη στάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας μετά την πτώση του κομμουνισμού, με αποτέλεσμα πολλοί παρατηρητές να μιλούν για κύμα νεομακαρθισμού.

Η επιθετικότητα των φερόμενων μετριοπαθών, κεντρώων, αλλά και φορέων της”μίας και μοναδικής αλήθειας” γίνεται όλο και πιο έντονη. Εμφανίζονται ως εγγυητές της “πολιτικής ορθότητας” και του δημοκρατικού καθωσπρεπισμού, που οι αναλυτές επινόησαν τον όρο “ακραίο κέντρο” για να καταγράψουν το φαινόμενο. Η “αντιπολιτική” και το “ακραίο κέντρο” αποτελούν ένα ακόμη μέτρο της αποτυχίας του συστήματος και της έκπτωσης της δυτικής δημοκρατίας.