Η “εκδίκηση” του εφτάψυχου ΠΑΣΟΚ

Ο αδόκητος, σχετικά αιφνίδιος θάνατος της Φώφης Γεννηματά αποτέλεσε ένα γεγονός που συγκίνησε  το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Τα κύματα συμπάθειας, οι συλλυπητήριες ευχές, αλλά και οι αναφορές για το παράδειγμά της ως ανθρώπου, γυναίκας και πολιτικού ήταν κι  εξακολουθούν να είναι πάμπολλες και συνεχείς. Καθώς επανερχόμαστε στο υπαρκτό σκηνικό, διαπιστώνεται ότι ο θάνατός της, εκτός των άλλων τρεχουσών κενών στο ΚΙΝΑΛ, αφήνει κενό και στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Ενώ το ΚΙΝΑΛ έχει δρομολογήσει διαδικασίες εκλογής προέδρου, στο ΠΑΣΟΚ διαμορφώνεται κενό στη θέση του προέδρου που πρέπει να καλυφθεί και να καλυφθεί σύμφωνα με το καταστατικό του ΠΑΣΟΚ. Ας δούμε χωρίς φορτίσεις, ψύχραιμα, τις θεσμικές διαδικασίες. Το κάθε βήμα της θεσμικής διαδικασίας  μπορεί να εμφανίζει-δημιουργεί και ένα πολιτικό θέμα, το οποίο πριν αντιμετωπισθεί πρέπει πρώτα να διαπιστωθεί και αναλυθεί.

Κάθε εκλογική διαδικασία, και μάλιστα πλατιά και μαζική, όπως θα επιθυμούσα να είναι και της 5ης και της 12ης Δεκέμβρη, έχει τον πλούτο, την αξία και τη δυναμική της. Δεν προδικάζω αποτελέσματα, αλλά για το ξεδίπλωμα των απόψεων θα αξιοποιήσω στοιχεία που έχουν τεκμήρια αντιπροσωπευτικότητας. Τα πιθανότερα αποτελέσματα της εκλογής προέδρου του ΚΙΝΑΛ που περαιώνεται στις 12 Δεκεμβρίου είναι να προκύψει πρόεδρος, μάλλον ένας από τους Ανδρέα Λοβέρδο, Γιώργο Παπανδρέου και Νίκο Ανδρουλάκη.

Η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί στο χώρο του ΚΙΝΑΛ, ανοίγοντας ένα νέο κύκλο, πολιτικό για τα δημόσια πράγματα και οργανωτικό-θεσμικό στον κομματικό χώρο με διαδικασίες διαλόγου, αποφάσεις και εκλογής οργάνων από το Συνέδριό του μέχρι τον Μάρτιο-Απρίλιο  2022. Όμως, ενώ για το ΚΙΝΑΛ κατ’ αυτόν τον τρόπο ολοκληρώνεται ο κύκλος των διαδικασιών, για το ΠΑΣΟΚ το αντίστοιχο συνολικό θέμα, ο ανάλογος κύκλος, θα είναι σε εκκρεμότητα. Πρέπει να  ανοίξει, να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί: εκλογή πρόεδρου (κάλυψη της χηρεύουσας θέσης μετά το θάνατο της Φώφης Γεννηματά), Συνέδριο (αποφάσεις, εκλογή οργάνων, σχέσεις με ΚΙΝΑΛ). Σχετικό χρονοδιάγραμμα, όταν η Φώφη Γεννηματά ήταν εν ζωή, είχε προδιαγραφεί με ολοκλήρωσή του τον Μάιο 2022.

Τρεις διαφορετικοί δρόμοι

Αν στην εκλογή της 12ης Δεκεμβρίου επικρατήσει ο Ανδρέας Λοβέρδος, συντρέχουν στο πρόσωπό του, ως νέου Προέδρου, δύο καθοριστικά στοιχεία: Πρώτον, ο ίδιος είναι μέλος του ΠΑΣΟΚ και δεύτερον έχει δημόσια ταχθεί δεσμευτικά υπέρ της επιστροφής στο ΠΑΣΟΚ, δηλαδή της αναίρεσης του σχήματος ΚΙΝΑΛ. Το μεν πρώτο οδηγεί στην συνεπή εφαρμογή της πρόβλεψης στο καταστατικό του ΚΙΝΑΛ ότι ο “πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ είναι και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ”. Ο Ανδρέας Λοβέρδος ικανοποιεί αυτή την καταστατική πρόβλεψη. Το δε δεύτερο (επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ) οδηγεί στην ενοποίηση των δύο ξεχωριστών διαδικασιών ΚΙΝΑΛ και ΠΑΣΟΚ (δύο Συνέδρια, δύο εκλογές οργάνων) σε μία ενιαία και ενοποιητική διαδικασία (συνέδριο ΠΑΣΟΚ, αποφάσεις, εκλογές οργάνων).

Εντελώς διαφορετικά θα είναι τα πράγματα, αν επικρατήσει ο Γιώργος Παπανδρέου. Το στοιχείο που διαφοροποιεί ριζικά τα πράγματα και τις διαδικασίες  είναι ότι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν είναι εδώ και χρόνια μέλος του ΠΑΣΟΚ. Είναι πρόεδρος του ΚΙΔΗΣΟ. Με αυτή την ιδιότητα συμμετέχει στην εκλογή πρόεδρου ΚΙΝΑΛ. Αν, λοιπόν, στις 12 Δεκεμβρίου επικρατήσει ο Γιώργος Παπανδρέου, τότε, μπορεί και πρέπει να ολοκληρώσει μέχρι την Άνοιξη τις υπόλοιπες διαδικασίες (Συνέδριο ΚΙΝΑΛ, αποφάσεις, εκλογή οργάνων). Εκεί περαιώνει ως πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ. Τίποτα άλλο  δεν μπορεί και δεν έχει θεσμικό δικαίωμα να πράξει σχετικά με το ΠΑΣΟΚ, αφού δεν είναι μέλος του, είναι πρόεδρος άλλου κόμματος.

Όμως, το ΠΑΣΟΚ, ως αυτοτελής πολιτικός οργανισμός, πρέπει να προχωρήσει στις δικές του κομματικές διαδικασίες: διάλογος, Συνέδριο, αποφάσεις, εκλογή οργάνων. Στην εκλογή οργάνων, το πρώτο και σημαντικότερο είναι η εκλογή πρόεδρου του ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με το καταστατικό του ΠΑΣΟΚ. Από τους υποψηφίους πρόεδρους του ΚΙΝΑΛ, τέσσερις από τους έξι έχουν δικαίωμα, ως μέλη του ΠΑΣΟΚ, να είναι υποψήφιοι για την προεδρία του (Ανδρέας Λοβέρδος, Νίκος Ανδρουλάκης, Παύλος Γερουλάνος και Παύλος Χρηστίδης).

Το ενδεχόμενο δυαρχίας

Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση που εκλεγεί πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ ο Γιώργος Παπανδρέου άλλο πρόσωπο θα εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, εάν βεβαίως τηρηθεί το Καταστατικό. Η ”δυαρχία” αυτή, εξεταζόμενη με κάθε νηφαλιότητα, δεν μπορεί παρά να εκτιμηθεί ως δίπολο με δυναμική εντάσεων και αβέβαιη έκβαση, στον βαθμό μάλιστα που θα αφορά την επιβεβαίωση της ορθότητας παλαιότερων αλλά και μελλοντικών πολιτικών επιλογών…

Στην  περίπτωση επικράτησης του Νίκου Ανδρουλάκη, οι διαδικασίες θα είναι και πάλι, όπως και στην περίπτωση Γιώργου Παπανδρέου, δύο ξεχωριστές (η μία στο ΚΙΝΑΛ, η άλλη στο ΠΑΣΟΚ). Το ενδεχόμενο να εξακολουθήσουν οι δύο πολιτικοί οργανισμοί (ΚΙΝΑΛ και ΠΑΣΟΚ) να υπάρχουν και να πορεύονται παράλληλα δεν μπορεί να αποκλεισθεί, αφού επ’ αυτού θα αποφασίσει το Συνέδριο του ΚΙΝΑΛ, χωρίς όμως πρόταση-δέσμευση του Νίκου Ανδρουλάκη, εάν έχει εκλεγεί πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ.

Στην περίπτωση αυτή, πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ και του ΠΑΣΟΚ θα είναι το ίδιο πρόσωπο. Θα εξακολουθεί, όμως, να υπάρχει, το σοβαρό ζήτημα της ενεργού, καθημερινής, διαρκούς παρουσίας και καθοδηγητικής δράσης του Νίκου Ανδρουλάκη (πάντα στην περίπτωση που εκλεγεί), ο οποίος έχει δηλώσει ότι εάν εκλεγεί πρόεδρος δεν θα παραιτηθεί από τη θέση του ευρωβουλευτή. Αυτές είναι οι τρεις εκδοχές, οι οποίες δεν παραλλάσσουν σημαντικά ακόμα κι αν εκλεγεί κάποιος από τους υπόλοιπους τρεις υποψηφίους.

Η παρουσία του ΠΑΣΟΚ

Ο δημόσιος διάλογος, ακόμα κι όταν σε ακραίες περιπτώσεις ξορκίζει το ΠΑΣΟΚ, δεν μπορεί παρά να το περιλαμβάνει διαρκώς και ουσιωδώς, ως τομή και παράδειγμα. Θεωρώ ότι θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα,  αν είχε αντιμετωπισθεί αλλιώς το ΠΑΣΟΚ από τα ίδια τα στελέχη του. Χαρακτηριστικά ενθυμούμαι την γραπτή –ακόμα επίκαιρη– πρότασή μου, που αντιμετωπίσθηκε τότε με αμηχανία και απαξίωση στο 2ο Συνέδριο του ΚΙΝΑΛ (30 Μάρτιου 2019).

Έγραφε η πρόταση μου: «Δεν θα μιλήσω, τώρα εδώ, για το τι ήταν, τι προσέφερε, τι καθόρισε το ΠΑΣΟΚ, ούτε τι κατακτήθηκε, τι θεμελιώθηκε και τι δρομολογήθηκε με το ΠΑΣΟΚ. Ο απολογισμός αυτός, όμως, είναι ανοιχτός. Εκκρεμεί! Πρέπει να πραγματοποιηθεί και να κατατεθεί ενώπιον του Λαού, της νέας Γενιάς και της Ιστορίας. Πρέπει, ταυτόχρονα, να αποτιμηθεί, αν μπορεί να αποτελέσει βάθρο για μια νέα, μεγάλη (επαν)ιδρυτική Πρωτοβουλία.

»Θέτω  το πρωτεύον ζήτημα: η διαδρομή του ΠΑΣΟΚ, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να κλείσει ασυζητητί, με πρόχειρες και συνοπτικές διαδικασίες, διαδικασίες ως επί το πλείστον παρασκηνίου, χωρίς σχετικές επ’ αυτού συλλογικές αποφάσεις. Υπάρχει ιστορικό χρέος και ευθύνη. Υπάρχει η ευθύνη της Παράταξης και η ευθύνη του Μέλλοντος. Το τελευταίο αιρετό συλλογικό όργανο του ΠΑΣΟΚ, το Εθνικό Συμβούλιο, οφείλει να συνέλθει και να αποφασίσει δημοκρατικά για τον τρόπο που το καίριο αυτό ζήτημα, της οντότητας ΠΑΣΟΚ, θα αντιμετωπισθεί, θα συζητηθεί, θα λυθεί και θα προχωρήσει.

»Ο διάλογος αυτός πρέπει να είναι ανοιχτός και ουσιώδης, να οργανωθεί και να συμπεριλάβει όλους όσοι από το 1974 μέχρι και σήμερα συμμετείχαν και καθόρισαν σε όλα τα επίπεδα τη φυσιογνωμία, την πορεία, τις επιλογές, τα αποτελέσματα, τις μεταπτώσεις του ΠΑΣΟΚ. Να προσκληθούν όλοι! Και ευθύνη, απόφαση του καθενός θα είναι η προσέλευση ή η μη προσέλευσή του, η συμμετοχή του ή η μη συμμετοχή του».