Η τραγωδία στα Τέμπη και ο εκτροχιασμός του εκλογικού σχεδιασμού

Ένα ερώτημα πλανάται επάνω από το Μέγαρο Μαξίμου τις τελευταίες ώρες: Να ακολουθήσει τον σχεδιασμό για εκλογές στις 9 Απριλίου, ή να τις αναβάλει λόγω της τραγωδίας στα Τέμπη; Αν και οι περισσότεροι συνεργάτες και υπουργοί εισηγούνται στον πρωθυπουργό να αλλάξει τον αρχικό σχεδιασμό και να μεταθέσει για αργότερα την ημερομηνία των εκλογών, είτε μία εβδομάδα μετά το Πάσχα (23 Απριλίου), είτε και μέσα στον Μάιο (14 ή 21), η τελική απόφαση δεν φαίνεται να έχει ληφθεί αν και ο χρόνος πιέζει.

Στην περίπτωση που αποφασιστεί να τηρηθεί ο αρχικός σχεδιασμός η ανακοίνωση των εκλογών θα πρέπει να γίνει μέχρι τις 15 Μαρτίου αν και αρχικά προβλεπόταν για τις 8 Μαρτίου. Η 9η Απριλίου μάλλον θα πρέπει να αποκλειστεί αφού συμπίπτει με τις 40 ημέρες από την τραγωδία. Ο προβληματισμός βέβαια συνυφαίνεται με τον υπολογισμό του πολιτικού κόστους που επιφέρει στην κυβέρνηση το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη.

Αυτές τις πρώτες ημέρες το κλίμα είναι εξαιρετικά βαρύ στην κοινωνία με κυρίαρχα τα συναισθήματα της αγανάκτησης και της οργής. Το “φταίει ο σταθμάρχης” δεν ικανοποιεί την κοινωνία. Η κυβέρνηση έχει αρχίσει την προσπάθεια διαχείρισης του κόστους με την σύμπραξη των φιλικών της Μέσων Ενημέρωσης. Η επιχειρηματολογία της περιέχεται σε non paper που έστειλε στους βουλευτές της και σε δημοσιογράφους, το οποίο ορισμένοι από τους υποτίθεται ανεξάρτητους λειτουργούς της 4ης εξουσίας αναπαρήγαγαν αυτούσιο.

Η κυβέρνηση προβάλει ότι στο 70% του δικτύου υπήρχε το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου, αλλά σε ορισμένα τμήματα δεν είχε εγκατασταθεί. «Κάναμε πολλά δεν προλάβαμε να τα κάνουμε όλα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι στην τετραετία της παρούσας κυβέρνησης μάλλον επιδεινώθηκε παρά βελτιώθηκε. Και σε κάθε περίπτωση, γιατί ο όποιος εκσυγχρονισμός του δικτύου δεν ξεκίνησε από το σύστημα ασφάλειας που αφορά τις ζωές των επιβατών; Το «δεν προλάβαμε» δεν είναι ικανοποιητική απάντηση ούτε για μικρά παιδιά, οπότε το «γιατί δεν το ολοκλήρωσε η κυβέρνηση», είναι κρίσιμο ερώτημα που παραπέμπει σε  ανταγωνισμούς παρασκηνίου, τους οποίους ορισμένοι συνδέουν με την κατάτμηση και την προμήθεια του έργου.

Το “ανθρώπινο λάθος” δεν φθάνει

Η κυβέρνηση καταφεύγει στην θεωρία του “ανθρώπινου λάθους”. Ήδη τα φιλικά κανάλια κάνουν συγκρίσεις με παρόμοια δυστυχήματα στο  εξωτερικό που οφείλονταν σε ανθρώπινο λάθος. Βεβαίως εκεί υπήρχαν τα σύγχρονα συστήματα διεύθυνσης. Όσο για το πολιτικό σκέλος το έδωσε δημοσιογράφος του ΣΚΑΙ που αναπαρήγαγε το non paper της κυβέρνησης. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό εάν η κυβέρνηση θέλει να μετριάσει το πολιτικό κόστος θα πρέπει να συγκριθεί με τις προηγούμενες κυβερνήσεις για το τι έπραξαν σε παρόμοιες τραγωδίες και κυρίως με το Μάτι.

Στο e-mail του Μαξίμου προς τους βουλευτές για χρήση στα τηλεοπτικά παράθυρα αναφέρεται ότι «ακόμα και μέσα σε ένα περιβάλλον ανείπωτης θλίψης η σύγκριση είναι συντριπτική. Η κυβέρνηση αντέδρασε  σωστά. Ακόμη και όταν συμβαίνει στραβή στην βάρδια μας εμείς παραιτούμαστε. Το πρώτο όπλο μας είναι η ειλικρίνεια». Καθώς η σύγκριση με το Μάτι προκύπτει από μόνη της η κυβέρνηση υποστηρίζει τώρα ότι «εμείς επιρρίπτουμε ευθύνες για την διαχείριση από την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ –την συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Τσίπρας και την καθυστερημένη παραίτηση Τόσκα– και δεν αρνηθήκαμε τις συνθήκες της τραγωδίας», κάτι που βέβαια δεν είναι αληθές.

Στην περίπτωση που αποφασιστεί να τηρηθεί το αρχικό χρονοδιάγραμμα των εκλογών, ή έστω δύο εβδομάδες καθυστέρηση, η εισήγηση είναι ο πρωθυπουργός να κάνει διάγγελμα, στο οποίο θα δείχνει αποφασιστικότητα και θα υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις κρίσεις και προχωρά. Εν ολίγοις, ακόμη και με τον απρόβλεπτο ανθρώπινο παράγοντα η παρούσα κυβέρνηση είναι πιο αποτελεσματική από την προηγούμενη. Ωστόσο, το αφήγημα πλέον της υπεροχής της κυβέρνησης Μητσοτάκη όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, τον εκσυγχρονισμό του κρατικού τομέα  και την διαχείριση κρίσεων δεν στέκεται. Δεν ευνοεί άλλωστε η κατάσταση που επικρατεί στα νοσοκομεία που μεταφέρθηκαν οι τραυματίες.

Το εναλλακτικό σενάριο είναι να καθυστερήσουν οι εκλογές ώστε το θέμα να αφομοιωθεί από την κοινή γνώμη και οι πρώτες εντυπώσεις να ατονήσουν. Έτσι, η κυβέρνηση θα έχει χρόνο με τον επικοινωνιακό της μηχανισμό να μετριάσει την δυσαρέσκεια ή και να διαχειριστεί τις δεύτερες εντυπώσεις προς όφελός της. Ο κίνδυνος είναι ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει  πώς θα διαμορφωθεί η κοινή γνώμη και δεν μπορεί να αποκλείσει ότι θα επικρατήσει η εντύπωση ότι η κυβέρνηση έχει ακέραια την ευθύνη. Σε αυτή την περίπτωση ο χρόνος θα μετρά σε βάρος της.