Η υποχρέωση της Μέρκελ και το ξέσπασμα Βέμπερ – Τι προσδοκά η Αθήνα από τη Σύνοδο Κορυφής

Ξέσπασε κατά του Ερντογάν ο Βέμπερ, λίγα εικοσιτετράωρα μετά την δήλωση της Μέρκελ ότι αισθάνεται υποχρέωση στην Τουρκία για τη συμβολή της στο προσφυγικό ζήτημα. Την ίδια ώρα η Αθήνα έδωσε το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται προς την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής. Μια πιο ξεκάθαρη εικόνα αναμένεται, ωστόσο, τη Δευτέρα, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, όπου ο Νίκος Δένδιας θα έχει την ευκαιρία να δει τις προθέσεις των εταίρων και τα αποτελέσματα του μαραθώνιου επικοινωνιών που διεξάγει με τους ομολόγους του.

Ένα στίγμα αυτού του μαραθώνιου τηλεφωνικών επικοινωνιών έδωσε με την ενημέρωση που έκανε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, σημειώνοντας ότι αυτές έγιναν σε πολύ εγκάρδιο κλίμα. Ο ίδιος επισήμανε ότι η ελληνική πλευρά έχει αποκομίσει από αυτές μια ενθαρρυντική κατανόηση σχετικά με τις τουρκικές απειλές και πρόσθεσε ότι ο υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε, για άλλη μία φορά, τις ελληνικές θέσεις σχετικά με την παραβατική και προκλητική συμπεριφορά της Άγκυρας.

Αποτιμώντας την κατάσταση, ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών τόνισε ότι το μήνυμα προς τη Τουρκία ήταν και παραμένει πως θα πρέπει να δείξει εμπράκτως ότι επιθυμεί πραγματικά έναν εποικοδομητικό διάλογο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Στην ερώτηση πάντως για το “βάθος χρόνου” στο οποίο θα μπορεί να είναι εφικτός ένας τέτοιος διάλογος είπε ότι η απόφαση είναι πολιτική και «θα κριθεί όταν υπάρξει ένας χρονικός ορίζοντας στον οποίο η Άγκυρα θα αποφύγει προκλητικές ενέργειες». Προσέθεσε, ωστόσο, ότι θα πρέπει να είναι ένα εύλογο χρονικό διάστημα, κάνοντας λόγο για μια περίοδο εβδομάδων.

Στο δρόμο προς τη Σύνοδο Κορυφής

Σημείωσε επίσης, ότι το «όψιμο ενδιαφέρον» που δείχνει η Τουρκία τις τελευταίες ημέρες δεν μπορεί να καλύψει τις προκλήσεις των τελευταίων δύο μηνών. Ανέφερε μάλιστα χαρακτηριστικά ότι στην τελευταία συνάντηση που είχαν στην Μπρατισλάβα, στις 8 Οκτωβρίου, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, ο Τσαβούσογλου είχε πει στον Νίκο Δένδια να περιμένει ημερομηνίες για τις διερευνητικές επαφές. Όλοι γνωρίζουμε βεβαίως, και κυρίως οι Ευρωπαίοι, ότι αντί για ημερομηνίες η Άγκυρα εξέδωσε έξι Navtex και ο Ερντογάν πήγε για “πικ-νικ” στα Βαρώσια, παραβαίνοντας ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Αυτή η συμπεριφορά μόνο εποικοδομητική δεν ήταν σχολίασε ο κ. Παπαϊωάννου, εκφράζοντας την ελληνική αποτίμηση της τουρκικής συμπεριφοράς. Μια αποτίμηση, η οποία κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με αυτή των Ευρωπαίων, επισήμως τουλάχιστον. Αν και η Μέρκελ, στην ομιλία της προς ευρωβουλευτές και βουλευτές εθνικών Κοινοβουλίων, πριν λίγες ημέρες, φρόντισε να υπενθυμίσει και την «υποχρέωσή» της στον Ερντογάν για το προσφυγικό.

Η Αθήνα, όπως φάνηκε και από την ενημέρωση του εκπροσώπου του ΥΠΕΞ, πηγαίνει στη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης Πέμπτης με την προσδοκία ότι «θα πρέπει να υπάρξει μια κοινή κατανόηση και πάνω σε αυτήν και μια κοινή απάντηση». Μια απάντηση, η οποία θα πρέπει να βασιστεί στα Συμπεράσματα του περασμένου Οκτωβρίου, τα οποία ξεκάθαρα αναφέρουν ότι «η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεση της, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το άρθρο 29 της Συνθήκης της ΕΕ και το άρθρο 215 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών-μελών της».

Η ελληνική πλευρά εκτιμά ως ιδιαίτερα σημαντικό το ότι πάνω σε αυτή τη βάση θα ληφθούν οι πολιτικές αποφάσεις. Αυτό άλλωστε είναι το σωστό, το νόμιμο και το σύμφωνο με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες. Δεν είναι ωστόσο το σίγουρο, καθώς το τι θα αποφασίσουν οι ηγέτες την τελευταία στιγμή θα εξαρτηθεί, για άλλη μία φορά, και από την διεθνή συγκυρία, ενώ ήδη η Μέρκελ, η οποία έχει και την προεδρία, άρχισε να υπερτονίζει τη “θετική ατζέντα” για την Τουρκία.

Νέα παρέμβαση Βέμπερ

Η Αθήνα εκτιμά πάντως, όπως σημείωσε ο κ. Παπαϊωάννου, ότι τα περιθώρια για “θετική ατζέντα” «έχουν εξαϋλωθεί υπό τις παρούσες συνθήκες». Τονίζει επίσης ότι, με τις αποφάσεις του Οκτωβρίου, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπογράμμιζαν πως μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου θα πρέπει από τη μια να εξετάσουν την κατάσταση και από την άλλη να λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις, στη βάση της συμπεριφοράς της Άγκυρας, τουλάχιστον από τότε μέχρι σήμερα. Αυτό, ωστόσο, είναι προσδοκία και οι προσδοκίες, ως γνωστόν, δεν αποτελούν στρατηγική.

Μια πρώτη εικόνα των προθέσεων των Ευρωπαίων εταίρων θα λάβει ο υπουργός Εξωτερικών, τη Δευτέρα, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. Το Συμβούλιο θα γίνει με φυσική παρουσία, κάτι που ο Νίκος Δένδιας χαρακτήρισε  θετική εξέλιξη, καθώς θα έχει την αμεσότητα να εξηγήσει την κατάσταση, όπου χρειαστεί. Ενδέχεται όμως, να ακούσει από ομολόγους του και πράγματα που “δεν λέγονται από το τηλέφωνο”. Οι πληροφορίες αναφέρουν, άλλωστε, ότι τα πράγματα δεν θα είναι ρόδινα για την Ελλάδα.

Ένεση αισιοδοξίας αποτελεί, ωστόσο, η παρέμβαση που έκανε πριν λίγη ώρα, ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, με την οποία καυτηριάζει τα τεχνάσματα του Ερντογάν. «Μην ξεγελιέστε από τον Ερντογάν! Απέσυρε το Oruc Reis πριν από τη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου για να αποφύγει τις κυρώσεις. Τώρα το κάνει ξανά» έγραψε στο Twitter, ο Μάνφρεντ Βέμπερ. Σε ακόμα πιο έντονο ύφος, σημειώνει ότι «πρέπει να πούμε φτάνει πια και να βάλουμε κυρώσεις στο τραπέζι», υπενθυμίζοντας ότι ο κατάλογος των τουρκικών προκλήσεων είναι αρκετά μεγάλος.

Ο υπουργός Εξωτερικών συνεχίζει πάντως τον μαραθώνιο των επικοινωνιών του με Ευρωπαίους ομολόγους του, ενώ αύριο θα μεταβεί στην Κύπρο για την καθιερωμένη πλέον προετοιμασία με τον Νίκο Χριστοδουλίδη ενόψει του Συμβουλίου και της Συνόδου Κορυφής. Πριν την συνάντησή του με τον Κύπριο ομόλογό του και τις διευρυμένες διαβουλεύσεις με τη συμμετοχή υπηρεσιακών παραγόντων, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών θα γίνει δεκτός από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.