Υπάρχει δυνατότητα κυβέρνησης με τη ΝΔ εκτός;

Ο Νίκος Ανδρουλάκης ξεκαθάρισε, τουλάχιστον σε αυτή την συγκυρία, ότι το ΠΑΣΟΚ δεν προτίθεται να συγκυβερνήσει με την ΝΔ. Άπλωσε μάλιστα τα τρία σενάρια της επόμενης των εκλογών: Είτε αυτοδυναμία ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ, ή κυβέρνηση ΝΔ με τα μικρότερα κόμματα της Δεξιάς, ή κυβέρνηση με κορμό το ΠΑΣΟΚ και τα κόμματα της Κεντροαριστεράς. Ο Ανδρουλάκης προσπάθησε με αυτές τις επισημάνσεις να κλείσει από τώρα το ενδεχόμενο μιας συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.

Η ΝΔ, παρά την φθορά της, εξακολουθεί να παραμένει το σχετικά μεγάλο και κυρίαρχο κόμμα και μάλιστα σε σημαντική απόσταση από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ. Η πολιτική εμπειρία δείχνει ότι σε μια συγκυβέρνηση μεταξύ δύο πολιτικά αντίπαλων κομμάτων το μικρότερο χάνει σημαντικά, κινδυνεύοντας ακόμα και με εξαΰλωση. Το μεγάλο δεν σημαίνει ότι κερδίζει, αλλά η φθορά του είναι πιο λελογισμένη και ελεγχόμενη.

Τα τελευταία χρόνια στο πολιτικό σύστημα διαμορφώνεται ένας δικομματισμός, που ωστόσο απέχει παρασάγγας από τον παλιό ισχυρό δικομματισμό των κραταιών κομμάτων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που μπορούσαν να κυβερνήσουν αυτοδύναμα. Στις σημερινές συνθήκες τα δύο πρώτα κόμματα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ μετά βίας πλησιάζουν το 50% στην αναγωγή, ενώ στην καθαρή πρόθεση ψήφου είναι ακόμα πιο πίσω. Το περιβόητο δε θέμα της πολιτικής σταθερότητας, που στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος της καμπάνιας της ΝΔ, πλέον τίθεται σε άλλη βάση.

Οι επισημάνσεις του Ανδρουλάκη παραπέμπουν σε ένα κλασικό διπολισμό (όπως αυτόν που κυριάρχησε πριν χρόνια στη Ευρώπη) μεταξύ συνασπισμών Δεξιών/Κεντροδεξιών και Αριστερών/Κεντροαριστερών κομμάτων. Έχει μια λογική αυτός ο κομματικός-πολιτικός ανταγωνισμός, αλλά και αυτή πλέον έχει τα όρια της, με την νέα πολιτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη και τον “τυφώνα” Τραμπ-Μασκ.

Διασφαλίζεται η σταθερότητα;

Πάντως μια συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, ή διαφορετικά Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς αθροιστικά και ως αριθμητικά μεγέθη του όποιου εκλογικού αποτελέσματος, δεν είναι σίγουρο ότι υπό τις συνθήκες που διαμορφώνονται θα μπορούσε να διασφαλίσει πλήρως την πολιτική σταθερότητα, η δε ταυτόχρονη κυβερνητική φθορά των κυβερνητικών εταίρων (μεγαλύτερη για το μικρότερο κόμμα)  πιθανότατα να ενδυνάμωνε και να μεγέθυνε πολιτικά ακραία σχήματα και υπερσυντηρητικούς πολιτικούς σχηματισμούς.

Ούτε βέβαια είναι σίγουρο ότι ένας αμιγής κεντροδεξιός ή κεντροαριστερός κυβερνητικός συνασπισμός θα μπορούσε να απαντήσει στα μεγάλα και φλέγοντα ζητήματα της οικονομίας και της κοινωνίας. Τα περίφημα “αντιδεξιά σύνδρομα” ή ακόμα και τα “αντιαριστερά- αντικομουνιστικά σύνδρομα” που καλλιεργήθηκαν, δεν μπορούν να κινητοποιήσουν εύκολα τους πολίτες και να δώσουν διέξοδο.

Οι επισημάνσεις του κ. Ανδρουλάκη ανοίγουν μια δύσκολη, αλλά αναγκαία συζήτηση. Μόνο που για να έχει νόημα και αποτέλεσμα αυτή η κουβέντα και οι αντίστοιχες διεργασίες, χρειάζεται καθαρό μυαλό και κυρίως καθαρό, ρηξικέλευθο και σοβαρό εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης. Τα σχήματα και τα πολιτικά προτάγματα του παρελθόντος μπορεί να βοηθούν για την εξαγωγή συμπερασμάτων, αλλά δεν μπορεί να αποτελούν τις κατευθυντήριες γραμμές της σύγχρονης εποχής. Δύσκολα πλέον μπορούν οι πολίτες να ανεχτούν πειράματα ή πολιτικούς ερασιτεχνισμούς που θα δρουν διαλυτικά. Σοβαρές προτάσεις και καλά μελετημένες λύσεις σε ζωτικά προβλήματα των πολιτών και της κοινωνίας, είναι πιθανά μια καλή βάση για ένα εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης και συγκλίσεων γύρω από αυτό.